Læknablaðið - 15.10.2002, Blaðsíða 15

FRÆÐIGREINAR / ALVARLEGAR AUKAVERKANIR KÍNÍNS
Figure 1. Quinine-
dependent antibodies
against granulocytes in the
serum of patient no. 5
analyzed by flow cyto-
metry. Granulocytes from
healthy blood donors were
tested against A: normal
human serum; B: normal
human serum plus quinine
0.3 mmol/L; C: patient
serum; D: patient serum
plus quinine 0.3 mmol/L.
The bound immuno-
globulin is expressed as
mean fluorescence intensity
(log scale) indicated on the
horizontal axis. The vertical
axis indicates the number
ofcells. The percentage of
cells with high binding of
IgG is shown. Only in the
presence ofthe patient’s
serum and quinine, a
marked increase in IgG
binding to granulocytes is
detected.
ár). Þær höfðu allar tekið kínín stöku sinnum vegna
vöðvakrampa í ganglimum.
Fimm kvennanna (nr. 1-5) fengu endurtekin köst
sem einkenndust af hita, hrolli, ógleði og uppköstum
og voru þrjár þeirra (nr. 1,3,4) einnig með kviðverki.
Köstin komu jafnan að næturlagi og voru skamm-
vinn. Jafnframt höfðu tvær (nr. 1,3) blóðkornafæð og
reyndist önnur þeirra (nr. 3) enn fremur hafa brengl-
un á storkuprófum sem samrýmdist blóðstorkusótt.
Ein (nr. 5) var með hvítkornafæð og blóðflagnafæð.
Þijár (nr. 1,3,4) voru endurtekið grunaðar um blóð-
sýkingu en blóðræktanir voru ávallt neikvæðar. Ein-
kenni komu ætíð fram nokkrum klukkustundum
eftir töku einnar kíníntöflu sem var ýmist 100 eða 250
mg. í öllum þessum fimm tilfellum var inntaka kíníns
ekki ljós fyrr en eftir endurteknar komur á sjúkrahús.
Þótt ávallt væri spurt um lyfjanotkun fékkst taka kín-
íns ekki fram fyrr en sérstaklega var innt eftir því.
Hjá tveimur af ofangreindum konum (nr. 1, 2) voru
fyrri einkenni framkölluð í sjúkrahúslegunni með
gjöf einnar 250 mg kíníntöflu. Hjá einni þessara
kvenna (nr. 5) var sýnt fram á kínínháð IgG mótefni
gegn kleyfkyrningum í sermi (mynd 1).
Meðal ofangreindra sjúklinga var 79 ára gömul
kona (nr. 1) sem hafði þrisvar sinnum verið lögð inn
á sjúkrahús að næturlagi vegna hita, hrolls og kvið-
verkja. Fyrir utan háan hita var skoðun við komu
jafnan ómarkverð. Blóðrannsóknir sýndu undan-
tekningarlaust væga blóðkornafæð sem gekk fljótt
yfir. Blóðræktanir voru ætíð neikvæðar en vegna
gruns um sýkingu fékk hún jafnan sýklalyfjameðferð.
Hún neitaði allri lyfjatöku. Er hún var lögð inn í
fjórða sinn vegna sömu einkenna uppgötvaðist að
hún hafði í öll fyrri skiptin veikst í kjölfar töku kíníns
en sú vitneskja fékkst ekki fyrr en lyfið fannst við leit
í eldhússkáp á heimili hennar. Henni voru gefin 250
mg af kíníni í þeim tilgangi að framkalla sjúkdóms-
einkenni og fimm klukkustundum síðar fékk hún ná-
kvæmlega sömu einkenni og breytingar á blóðmynd
og greint er frá að framan.
Tvær konur (nr. 6,7) fengu blóðlýsu- og nýrnabil-
unarheilkenni. Önnur var 52 ára (nr. 6) og var hún
lögð inn á sjúkrahús með tveggja daga sögu um háan
hita, kviðverki, ógleði, uppköst og niðurgang. Hún
reyndist hafa svæsna nýrnabilun með algerri þvag-
þurrð. Hún var auk þess með hvítkornafæð, blóð-
flagnafæð og teikn um smáæðakvillablóðlýsu, svo sem
rifin rauð blóðkorn og mikla hækkun á laktat de-
hýdrógenasa. Þá var umtalsverð hækkun á niður-
brotsafurðum fíbríns (D-dímer) en önnur storkupróf
voru innan eðlilegra marka. Hún var talin hafa blóð-
lýsu- og nýmabilunarheilkenni ásamt blóðstorkusótt
og var meðhöndluð með blóðvökvaskiptum og blóð-
skilun. Blóðhagur hennar batnaði skjótt en nýrnabil-
unin reyndist varanleg og hún þurfti áfram blóðskil-
unarmeðferð. Mánuði síðar var konan lögð inn á
sjúkrahús á ný og reyndist hún hafa teikn um smá-
æðakvillablóðlýsu og blóðstorkusótt sem fyrr, ásamt
Læknablaðið 2002/88 719