Læknablaðið - 15.10.2002, Blaðsíða 62

UMRÆÐA & FRETTIR / SIÐFRÆÐI OG TÆKNIHYGGJA
Læknavísindin eru alltaf að koma
róti á hugmyndaheim manna
Rætt við Stefán Hjörleifsson lækni og heimspeking í Björgvin
Stefán Hjörleifsson lœknir.
A Haukeland háskólasjúkrahúsinu í Björgvin í
Noregi starfar nokkur hópur íslenskra lækna. Einn
þeirra er Stefán Hjörleifsson sem stundar rann-
sóknir við háskólaskor í heimilislækningum. Áður
hafði hann tekið inntökupróf í læknisfræði við Há-
skóla íslands og staðist það en snerist hugur og hóf
nám í heimspeki í staðinn. Að loknu BA-prófi í
heimspeki lá leið hans til Björgvinjar þar sem
hann lauk prófi í læknisfræði fyrir þremur árum.
Menntunar sinnar vegna hefur Stefán verið
virkur þátttakandi í umræðum um siðfræði lækna-
vísinda. Undanfarin fjögur ár hefur hann tekið
þátt í störfum áhugahóps um siðfræði sem nefnir
sig Filosofiskpoliklinikk og mætti útleggja „Heim-
spekileg göngudeild". Stefán hélt fyrirlestur á ráð-
stefnu Líffræðingafélags íslands og Siðfræðistofn-
unar um lífvísindi sem fram fór hér á landi í sept-
ember og þá hitti Læknablaðið hann að máli. Fyrst
Þröstur var Stefán beðinn að greina frá starfi Filosofisk
Haraldsson poliklinikk.
Heimspekileg göngudeild
„Þetta er lítill hópur lækna og læknanema í Björg-
vin sem hefur staðið fyrir opnum fundum um sið-
fræði mánaðarlega í fjögur ár. Þetta eru kvöld-
fundir þar sem við fáum góða fyrirlesara og á eftir
eru umræður. Áhuginn á þessum málum er mikill
því á þessa fundi mæta frá 50 upp í 300 manns, alls
konar fólk, læknar og aðrir heilbrigðisstarfsmenn,
nemendur og almenningur.
Þarna er tekið á ýmsum málum sem eru ofar-
lega á baugi í stefnumótun og opinberri umræðu
um heilbrigðisþjónustu, einkum þó þá hluti sem
ekki tengjast ákveðnum greinum og vilja þar af
leiðandi verða dálítið útundan í umræðunni. Á
þessum fundum hefur verið rætt töluvert um
læknanámið og almennt um tæknivæðingu lækna-
vísindanna en einnig um afmarkaðri mál. Til dæm-
is höfum við efnt til umræðu um fíkniefnamál þar
sem Norðmenn fylgja fremur íhaldssamri og
gamaldags stefnu. Þá var húsfyllir og greinilegt að
það brunnu margar siðferðilegar spurningar á
fundarmönnum.
Þessir fundir hafa fest sig í sessi og eru orðnir að
einskonar stofnun. Fólk veit að þama er boðið upp á
góða fyrirlestra og reynt að taka á málum í sam-
einingu. Þama fer ekki fram neitt rifrildi heldur er
fjallað um mikilvæg mál. Nú erum við að undirbúa
fund um stjórnun spítala í ljósi þess að í Noregi á að
taka upp einþætta stjórnun á sjúkrahúsdeildum. Það
er opnað fyrir það að yfirmenn deilda þurfi ekki að
vera læknar heldur geta til dæmis hjúkrunarfræðing-
ar eða rekstrarfræðingar orðið yfirmenn þeirra.
Þetta er hitamál og við viljum reyna að varpa ljósi á
það í hverju góð stjórnun er fólgin."
Menningarlegar aukaverkanir
Erindi Stefáns á ráðstefnu Líffræðingafélagsins og
Siðfræðistofnunar nefndist Erfðavísindi og sam-
félag en í því velti hann fyrir sér víðtækum áhrifum
vísinda á samfélagið, ekki bara vegna tilkomu nýrra
lækningaaðferða eða lyfja heldur almenn áhrif.
„Það má taka dæmi af getnaðarvarnapillunni
sem kom fram upp úr 1960 og hafði gífurleg áhrif.
Hún veitti fólki frelsi til kynlífs og gjörbreytti við-
horfum okkar til þess. Hún hafði mikil áhrif á jafn-
réttisbaráttu kvenna sem blossaði upp skömmu
766 Læknablaðið 2002/88