Læknablaðið - 15.10.2002, Blaðsíða 59

UMRÆÐA & FRÉTTIR / MÁLEFNI H E I L S U G Æ S L U N N A R
skilgreind í lögunum frá 1973 en neita að horfast í
augu við að þeir hafa sjálfir kippt undan henni stoð-
unum. Við það hafa heimilislæknar breytt grundvall-
arafstöðu sinni og þar með er möguleikinn á óbreyttu
ástandi ekki lengur til staðar.
Ráðuneytið hefur hins vegar komist upp með það
að hlusta ekki á heimilislækna. Það er gert í krafti
einokunar sem veldur því að við höfum engan annan
vinnumarkað en ríkið. I þessu er fólgin fornaldarleg
starfsmannastefna sem er ekki í neinu samhengi við
þá staðreynd að við lifum í vestrænu markaðsþjóðfé-
lagi. Þótt ríkið hafi ekki staðið við lögin frá 1973 er
þeim samt beitt til að halda okkur föstum í ríkisein-
okuninni. Þegar Samkeppnisstofnun úrskurðaði um
það hvort þjónusta heimilislækna væri á samkeppnis-
markaði var einblínt á lögin frá 1973 þar sem segir að
heilbrigðisþjónustan skuli vera tvískipt. Þess vegna
séum við ekki á samkeppnismarkaði.
Veruleikinn sem við horfumst í augu við er sá að
heilsugæslan er ekki nema hluti af grunnþjónustunni.
Fólkið hefur frjálst val um það hvert það leitar. Ef
bamið þitt er með eyrnabólgu hefur þú í það minnsta
þijá kosti: að panta tíma á heilsugæslustöð, hjá barna-
lækni eða háls-, nef- og eyrnalækni. Ég vil þó taka
það fram til þess að fyrirbyggja allan vafa að við erum
ekki að biðja um að tilvísanakerfið verði endurvakið.
Það er afgreitt mál og þýðingarlaust að ræða það við
okkur.
Ráðuneytið getur þverskallast ansi lengi við en á
endanum munu menn nýta sér stöðu sína og brjótast
út úr einokuninni. Það er það sem við erum að gera
með því að segja upp starfi okkar. Við erum búnir að
fá nóg. “
Bragö er aö þá barniö finnur
Stefnuleysi stjórnvalda sker í augun. Um það bera
tvær skýrslur sem Ríkisendurskoðun gaf út á dögun-
um glöggt vitni. Raunar er umíjöllun fjölmiðla um
þessar skýrslur athyglisverð því ef marka má hana
snúast skýrslurnar annars vegar um svæfingalækni
sem svæfir fólk á stofu úti í bæ fyrir 40 milljónir króna
á ári en er meðfram því í fullri vinnu á sjúkrahúsi; hins
vegar um rýrnandi afköst hjá heilsugæslulæknum.
Þegar skýrslumar eru skoðaðar sést að ábending-
ar Ríkisendurskoðunar snúast ekki nema að litlu
leyti um þessi tvö atriði þótt þau séu vissulega til um-
fjöllunar. Meginþunginn í ábendingunum er á stefnu-
leysi stjórnvalda eins og sést af eftirtöldum tilvitnun-
um. I úttektinni á Heilsugæslunni í Reykjavík sem
ber titilinn „Fyrsti viðkomustaður í heilbrigðiskerf-
inu“ segir á bls. 9:
„Markmiðið um að heilsugæslan sé jafnan „fyrsti við-
komustaður'' í heilbrigðiskerfinu rekst að nokkru leyti á
við annað yfirlýst markmið stjómvalda, sem er að sjúk-
lingar eigi að hafa nokkurt val um hvert þeir sæki þjón-
ustu innan heilbrigðiskerfisins.“
Og á bls. 10 segir:
„Ekki hefur verið skilgreint af yfirvöldum hversu víðtækt
val sjúklingur skuli hafa þegar hann leitar eftir þjónustu
heilbrigðiskerfisins, né heldur hvort ofangreindra tveggja
markmiða skuli hafa forgang. Miðað við tölur um þróun
komufjölda til sjálfstætt starfandi sérfræðilækna á höfuð-
borgarsvæðinu og komufjölda á bráðamóttökur L-H,
verður þó ekki annað séð en að stefna heilbrigðisyfirvalda
sé í raun sú að markmiðið um valfrelsi sjúklinga skuli
ganga framar markmiðinu um að heilsugæslan sé jafnan
fyrsti viðkomustaður í heilbrigöiskerfinu."
Forystumenn heimilis-
lœkna á fundinum 19.
september. Þórir formaður
í rœðustól en nœr eru Jón
Bjarni Þorsteinsson
fundarstjóri og nœstur
Böðvar Örn Sigurjónsson
sem var fundarritari.
Með öðrum orðum: Stefna heilbrigðis- og trygg-
ingamálaráðuneytisins er ekki sú sama í orði og á
borði. Menn segja eitt og gera annað. Verst er þó að
þeir nota hina yfirlýstu stefnu til að berja á heilsu-
gæslulæknum og halda þeim föstum í núverandi
ástandi, samanber niðurstöður Samkeppnisráðs.
Það er því engin furða að Ríkisendurskoðun beini
því til yfirvalda að þau „þurfi að móta skýrari stefnu
um verkaskiptingu innan heilbrigðiskerfisins, stöðu
og hlutverk heilsugæslunnar innan þess, og framfylgja
þeirri stefnu". Einnig segir stofnunin að sé það í raun
stefna yfirvalda „að markmiðið um valfrelsi sjúklinga
skuli ganga framar markmiðinu um að heilsugæslan
Læknablaðið 2002/88 763