Læknablaðið - 15.02.2003, Blaðsíða 62

UMRÆÐA & FRÉTTIR / HEILBRIGÐISMÁL Á K O S N I N G A V E T R I
stöðunefnd. Okkur þótti þessi aðgerð fjandsamleg af
hálfu stjórnenda stofnunarinnar sem og margt annað
er kom frá þeim í nóvembermánuði en vorum þó
reiðubúin að horfa framhjá því og einblína fram á
veginn og buðumst eins og áður segir til að koma
aftur til vinnu á óbreyttum kjörum. Hinn nýi fram-
kvæmdastjórinn gerði okkur hins vegar ljóst að ætl-
unin væri að hafa aðeins sjö eða átta heilsugæslu-
lækna í vinnu, sem er veruleg undirmönnun. Þar með
var einnig ljóst að ekki bauðst öllum endurráðning.
A Suðurnesjum búa um 17.000 manns svo hún er
að tala um 2150-2450 íbúa á hvern lækni. Suðurnes
eru ekki samfellt þéttbýli, starfsemi heilsugæslunnar
dreifist á fimm heilsugæslustöðvar. Einnig sinnir heilsu-
gæslan hlutverki lyflæknis-bráðamóttöku sjúkrahúss-
ins. Ennfremur má benda á allan þann fjölda sem fer
um Keflavíkurflugvöll og hið íslenska flugumferðar-
svæði daglega og leitar til heilsugæslunnar ef þörf er á
bráðaþjónustu vegna sjúkdóma. Allt þetta eykur á
mönnunarþörf heilsugæslunnar þannig að mönnunin
þyrfti að vera meiri en á ámóta fjölmennum þéttbýl-
isstað. Áætlanir stofnunarinnar gengu hins vegar út á
minni mönnun en annarstaðar er reiknað með.
Það var á þessum áætlunum framkvæmdastjóra
sem steytti en ekki einhverjum krónum í launaum-
slagi okkar. Við gátum ekki fellt okkur við stefnu-
breytingu framkvæmdastjórans varðandi mönnun.
Nú er búið að auglýsa þessar stöður margoft en
það gengur illa að manna þær og kemur ekki á óvart.
Eg vil hins vegar taka það fram að frá okkar hendi
eða læknafélaginu hvílir engin bannlýsing á þessum
stöðum.“
- Hver var hlutur ráðuneytisins í þessari deilu?
„Við töldum okkur merkja fingraför ráðuneytis-
ins á málinu. Framkvæmdastjórinn var nýr, hún kom
alveg fersk að þessu og hafði ekki tekið þátt í þeirri
atburðarás sem varð fyrir 1. desember síðastliðinn.
Hún var ráðin af ráðuneytinu gegn vilja meirihluta
stjórnar stofnunarinnar. Það var því alveg ljóst hvað-
an hennar umboð kom, það skein í gegn á fundum
okkar með henni. Á tímanum frá því £ fyrravor fram
að því að uppsagnirnar komu til framkvæmda 1. nóv-
ember er ég þó ekki viss um að ráðherra hafi alltaf
vitað hvað var að gerast og hvað undirmenn hans
voru að aðhafast - eða létu vera að aðhafast öllu
heldur."
Gróðapungar eða ódýr lausn?
- En af hverju viljið þið einkarekstur?
„Meginröksemdin er að heimilislæknar hafa - ein-
ir sérfræðinga - ekki heimild til sjálfstæðs stofurekstr-
ar með samningi við hið opinbera. Okkur er haldið í
gúlagi ríkisrekstrarins. Þetta hefur orðið til þess að
nýliðun og framleiðni í heimilislækningum hefur hrak-
að mjög. Það eru reyndar dæmi um samninga um
stofurekstur heimilislækna utan heilsugæslustöðva en
leyfi til slíks hafa bara ekki verið gefin út undanfarin
15 ár. Þess vegna höfum við sett þá kröfu á oddinn að
það verði opnað á sjálfstæðan rekstur, annars vegar
gefinn kostur á sveigjanleika innan heilsugæslustöðv-
anna, að menn geti skipt vinnutíma sínum og unnið
hluta vinnutímans sem launamenn og hluta hans sam-
kvæmt gjaldskrársamningi; hins vegar að þeim sem
það vilja verði leyft að opna stofu samkvæmt gjald-
skrársamningi. Við setjum engin skilyrði heldur erum
til viðræðu um ýmsar útfærslur.
Okkur finnst að þetta ætti að vera kærkomið tæki-
færi fyrir ríkið. Tökum dæmi af Hafnarfirði þar sem
búa um 22.000 manns. Fullmönnuð heilsugæslustöð í
Sólvangi hefur tíu lækna sem samkvæmt alþjóðlegum
stöðlum geta sinnt 15-16.000 manns. Það þýðir að um
sjö þúsund manns eiga þess ekki kost að skrá sig hjá
lækni á stöðinni. Hvað er þá þægilegra og ódýrara
fyrir ríkið en að leyfa heimilislæknum að mæta þess-
ari þörf með sjálfstæðum rekstri á stofum sínum? Er
ekki betra að láta lækna sjá um þetta heldur en að
reisa seint og um síðir stórhýsi einhvers staðar í bæn-
um með tilheyrandi kostnaði og yfirbyggingu eins og
reyndin hefur verið á höfuðborgarsvæðinu undanfar-
in ár?“
- En ráðherra sér þetta með öðrum augum og tal-
ar enn um gróðapunga.
„Já, það er enn viðhorf hans að einkarekstur geri
þessa þjónustu miklu dýrari fyrir notandann. Það er
auðvitað fásinna því að ríkið er að borga fyrir þjón-
ustuna, hvort sem hún er veitt á heilsugæslustöð,
sjúkrahúsi eða einkastofu læknis. Þetta er bara spurn-
ing um að skilgreina kostnað og hver hlutur ríkis og
sjúklings á að vera. Við erum ekki að tala um að fá
samning óháðan þörf heldur er þörfin skilgreind:
Ríkið á samkvæmt lögum að veita öllum þegnunum
heilsugæsluþjónustu en stendur ekki við það og gefur
ekki læknum sem eru sérmenntaðir til að veita hana
leyfi til að sinna henni."
Salahverfið annars eðlis
- Nú hefur ráðuneytið boðið út rekstur heilsugæslu-
stöðvar í Salahverfi í Kópavogi, er það ekki svarið við
kröfum ykkar?
„Það er annars eðlis. Þar er verið að ræða um
heildarrekstur fullbúinnar heilsugæslustöðvar. Þar
verða læknar eða fyrirtæki þeirra að taka á sig rekstr-
arlega ábyrgð á læstum samningi til átta ára. Það er
samt margt í þessu sem einnig er spennandi, þar er
gert ráð fyrir að heilsugæslustöðin vaxi með hverfinu
og tryggi alltaf öllum íbúum þess á hverjum tíma að
þeir geti skráð sig hjá lækni á stöðinni. Þetta hefur
ekki verið raunin á heilsugæslustöðvum sem hið opin-
bera starfrækir, þar er fólki vísað frá vegna þess að
listar lækna eru fullir.
Ég er alls ekki á móti því að ríkið bjóði út öflugar
heilsugæslustöðvar með heimahjúkrun, ungbama-
154 Læknablaðið 2003/89