Læknablaðið - 15.02.2003, Blaðsíða 63

UMRÆÐA & FRÉTTIR / HEILBRIGÐISMÁL Á K O S N I N G A V ET R I
vernd, mæðravernd og annarri þjónustu en það er
ekki nauðsynlegt að slík þjónusta sé í boði á öllum
læknastöðvum. Þetta er ein leið af mörgum möguleg-
um og ágæt sem slík en hún kemur ekki í staðinn fyrir
rétt lækna til að reka eigin stofur sem ekki eru skil-
yrtar á þennan hátt.“
- Hvaða lærdóm dregur þú af þessari deilu?
„Persónulega hefur þetta verið erfitt ástand und-
anfarið hálft ár. Fyrir fólk á Suðurnesjum endaði
þetta á versta hugsanlega veg, það var sannarlega
ekki ætlun okkar með aðgerðunum.
Ég tel okkur að flestu leyti búa við gott heilbrigð-
iskerfi sem veitir góða þjónustu og er ekki dýrt, þótt
ráðamenn haldi hinu gagnstæða fram. En þótt kerfið
sé gott er ekki þar með sagt að rétt sé að láta það
staðna í viðjum hins opinbera rekstrar. Sovétríkin eru
liðin undir lok en heilsugæslan er lokuð inni í sovésku
kerfi sem hefur bitnað á framleiðni heimilislækna og
nýliðun í faginu er mjög lítil. Ráðuneytið hefur sagt
okkur að við getum ekki farið fram á leyfi til stofu-
rekstrar vegna þess að það sé tvískipting í heilbrigðis-
kerfinu og þess vegna ekki pláss fyrir stofurekstur
heimilislækna. Það hefur verið rekið mál alla leið upp
í Hæstarétt varðandi þetta. Og dómstólar hafa að
nokkru svarað því að ekki sé verið að brjóta sam-
keppnislög með því að neita heimilislæknum einum
sérgreinalækna um gjaldskrársamning vegna þess að
það sé tvískipting í heilbrigðiskerfinu, lögboðin grunn-
þjónusta sem heimilislæknar sinna og svo sérgreina-
lækningar sem aðrir sérfræðingar sinna. Við höfum
spurt á móti hvar þessi tvískipting sé í verki því sér-
greinalæknar eru einnig að sinna grunnþjónustu og
það er engin stýring í kerfinu. Við því hefur ekkert
svar fengist."
Ráðherra verður að standa við yfirlýsingu sína
- Hvernig finnst þér umræður um heilbrigðismál vera
hér á landi?
„Það skrifar hver út frá sínum sjónarhól og sjónar-
miðin eru ólík og stundum dálítið skrýtin. Það er í
sjálfu sér ekki óeðlilegt að skoðanir séu skiptar, einn-
ig meðal lækna. Við höfum sótt menntun okkar til
margra landa sem búa við ólík kerfi og höfum þess
vegna mismunandi samanburð. En flestallir sérfræð-
ingar hafa samanburð við að minnsta kosti eitt erlent
land og meta kosti og galla íslenska kerfisins í því
ljósi.
Hvað framtíðina varðar sé ég fyrir mér að sveigj-
anleiki verður að aukast í heilbrigðiskerfinu, einkum
innan heilsugæslunnar sem hefur verið bundin á
klafa ríkisrekstrar undanfarin ár. Ég vonast eftir því
að samvinna okkar við aðra sérfræðilækna verði
meiri, til dæmis hvað varðar aðgengi okkar sjúklinga
að sérfræðimóttökum sem og innlagnir og rannsókn-
ir sem ekki teljast bráðavaktarmál fyrir sjúkrahúsin.
Ríkið getur alveg tekið á þessum málum með já-
kvæðum hætti án þess að takmarka aðgang fólks að
læknum með einhvers konar skyldutilvísanakerfi.
Fyrir því er enginn vilji, hvorki hjá okkur heimilis-
læknum, öðrum sérfræðingum né almenningi. Hins
vegar á ríkið að sjá sér hag í því að fólk fari í ákveðinn
farveg í heilbrigðiskerfinu og því er hægt að stýra, til
dæmis með því að hafa mismunandi greiðsluþátttöku
ríkisins eftir því hvort fólk er með tilvísun frá grunn-
þjónustunni eða ekki. I Noregi hafa sérfræðingar sér-
taxta sem gildir ef um tilvísun frá heilsugæslulækni er
að ræða. Boð og bönn held ég að eigi ekki við í þessu
kerfi.
Aukin sjúkdómavæðing almennt og gríðarlega
aukinn lyfjakostnaður verður einnig að metast í þessu
samhengi. Ég held að við læknar verðum einnig að
hugsa um það hvernig er hægt að bregðast við aukn-
um kostnaði í kerfinu, útgjöld til þessara mála geta
ekki vaxið endalaust.“
- Áttu von á því að kosningarnar í vor hafi einhver
áhrif á heilbrigðiskerfið?
„Ég er ekki haldinn neinni draumsýn um að þess-
ar kosningar breyti miklu. Stjórnmálamenn fá gjarn-
an upplýsingar um gang mála úr ræðum ráðherra á
þingi, frá nefndum á vegum þingsins eða frá embætt-
ismönnum kerfisins. Þar er hljómurinn oftast í þá
veru að málin séu um það bil að leysast þótt allir sem
til þekkja viti að ekkert hefur gerst svo mánuðum
skiptir eins og var hjá okkur á Suðurnesjum.
En úr því sem komið er verð ég að setja traust mitt
á að ráðherra standi við viljayfirlýsingu sína og vinni
með FÍH og LÍ að því að auka sveigjanleikann í
heilsugæslunni. Þannig aukum við framleiðni í kerf-
inu og bætum aðgengi að grunnþjónustunni sem rík-
inu er skylt að veita samkvæmt lögum,“ segir Gunnar
Þór Jónsson heilsugæslulæknir.
Læknablaðið 2003/89 155