Læknablaðið - 15.02.2003, Blaðsíða 57

UMRÆÐA & FRÉTTIR / VIÐBÓTARSAMNINGUR UM VERNDUN MANNRÉTTINDA
lægar og tilhlýðilega réttlættar reglur samkvæmt
læknisfræðilegum skilmerkjum. Einstaklingarnir eða
hóparnir, sem eru ábyrgir íyrir ákvörðunum um út-
hlutun, skulu tilnefndir innan þessa kerfis.
Pegar um alþjóðleg skipti á líffærum er að ræða,
verða starfshættirnir að tryggja réttlætta, virka dreif-
ingu innan ríkjanna, á þann hátt að tekið sé mið af
meginreglunni um einingu í hverju ríki.
í flutningskerfinu skal tryggt að safnað sé upplýs-
ingum og þær skráðar, svo sem þörf er á, til þess að
tryggja að hægt sé að rekja uppruna líffæra og vefja.
Fjórða grein (Starfsstaðlar)
Sérhverri íhlutun á sviði líffæra- eða vefjaflutninga
skal beitt samkvæmt viðeigandi starfsskyldum og
starfsstöðlum.
Fimmta grein (Upplýsingar fyrir þegann)
Þeganum, og þegar við á, þeim aðila eða aðilum sem
veita leyfi fyrir ígræðslunni, skulu fyrirfram gefnar
viðeigandi upplýsingar um tilgang og eðli ígræðsl-
unnar, um afleiðingar hennar og um áhættuna, svo
og um aðra kosti en íhlutunina.
Sjötta grein (Heilbrigði og öryggi)
Allir starfsmenn, sem aðild eiga að flutningi líffæra
og vefja, skulu gera allar réttmætar ráðstafanir, til
þess að halda í lágmarki hættunni á því, að nokkur
sjúkdómur verði fluttur í þegann og forðast að gera
neitt það, sem gæti haft áhrif á hagkvæmni líffæris
eða vefjar til flutnings.
Sjöunda grein (Læknisfræðileg eftirskoðun)
Viðeigandi eftirskoðun skal boðin gjöfum og þegum
eftir ígræðslu.
Attunda grein (Upplýsingar fyrir heilbrigðisstarfs-
menn og almenning)
Aðilar skulu veita heilbrigðisstarfsmönnum og almenn-
ingi upplýsingar um þörfina fyrir líffæri og vefi. Þeir
skulu einnig veita upplýsingar um skilmála, sem gilda
fyrir brottnám og ígræðslu líffæra og vefja, þar með
talin atriði er varða það að veita samþykki eða leyfi,
sérstaklega að því er veit að brottnámi úr látnu fólki.
Þriðji kafli - Brottnám líffæra og vefja úr
lifandi fólki
Níunda grein (Almenn regla)
Líffæri og vefi má einvörðungu nema brott úr lifandi
einstaklingi, í því skyni að nota til þess að lækna þeg-
ann, þegar ekkert heppilegt Iíffæri eða vefur eru í
boði úr látnum manni og engin önnur sambærilega
virk lækningaaðferð er til.
Tíunda grein (Mögulegir gjafar)
Líffæri skal aðeins numið úr lifandi gjafa til hagsbóta
fyrir þega, sem gjafinn er í nánum persónulegum
tengslum við, eins og það er skilgreint í lögum eða ef
slík tengsl eru ekki fyrir hendi, þá skal það aðeins
gert í samræmi við skilyrði, sem skýrgreind eru í lög-
um og með samþykki viðeigandi óháðs aðila.
Ellefta grein (Mat á áhættu fyrir gjafann)
Áður en líffæri og vefir eru numin brott, skal gera
viðeigandi læknisfræðilegar rannsóknir og íhlutanir,
til þess að meta og minnka líkamlega og sálfræðilega
áhættu fyrir heilbrigði gjafans.
Brottnámið má ekki gera ef í því felst alvarleg
hætta fyrir líf og heilsu gjafans.
Tólfta grein (Upplýsingar fyrir gjafann)
Gjafanum, og þegar við á, aðilanum eða aðilunum,
sem veita leyfi samkvæmt fjórtándu grein, annarri
málsgrein viðbótarsáttmála þessa, skal fyrirfram veita
viðeigandi upplýsingar um tilgang og eðli brottnáms-
ins, svo og um afleiðingar þess og áhættu því samfara.
Þá skal einnig upplýsa um þau réttindi og þær ör-
yggisráðstafanir, sem mælt er fyrir um í lögum til vernd-
ar gjafanum. Sér í lagi skulu þeir upplýstir um réttinn til
þess að eiga aðgang að óháðri ráðgjöf um slíka áhættu
frá heilbrigðisstarfsmanni, sem hefir viðeigandi reynslu
og er hvorki þátttakandi í brottnámi líffærisins eða
vefjarins né ígræðslunni, sem á eftir fylgir.
Þrettánda grein (Samþykki lifandi gjafa)
Háð ákvæðum fjórtándu og fimmtándu greinar Við-
bótarsamnings þessa má því aðeins nema brott líffæri
eða vef úr lifandi gjafa, að viðkomandi hafi áður gef-
ið fyrir því frjálst, upplýst og sértækt samþykki sitt,
annaðhvort skriflega eða fyrir opinberum aðila.
Viðkomandi einstaklingi er frjálst að draga sam-
þykkið til baka hvenær sem er.
Fjórtánda grein (Vernd einstaklinga sem ekki eru færir
um að veita samþykki fyrir brottnámi líffæra og vefja)
1. Ekkert h'ffæri eða vef má nema brott úr einstaklingi,
sem ekki er hæfur til þess að gefa samþykki í sam-
ræmi við þrettándu grein viðbótarsamnings þessa.
2. í undantekningartilvikum og háð verndarskilyrð-
unum, svo sem mælt er fyrir í lögum, er hægt að
leyfa, að vefur er getur endurnýjað sig, sé numinn
brott úr einstaklingi, sem ekki er hæfur til að veita
samþykki, að því tilskildu að eftirfarandi skilyrð-
um sé fullnægt:
i. að enginn samrýmanlegur gjafi sé tiltækur, sem
er hæfur til þess að veita samþykki;
ii. að þeginn sé bróðir eða systir gjafans;
iii. að gjöfin feli í sér möguleika á að lífi þegans
verði bjargað;
iv. að leyfi forráðamanns viðkomandi eða stjórn-
valds eða einstaklings eða aðila, sem lög mæla
fyrir um, hafi verið gefið sértækt og skriflega og
með leyfi þar til bæra aðilans;
v. að mögulegur gjafi mótmæli ekki.
Læknablaðið 2003/89 149