Læknablaðið - 15.02.2003, Blaðsíða 19

FRÆÐIGREINAR / BERATÍÐNI GBS í ÞUNGUN
Beratíðni (3-hemólýtískra streptókokka
af flokki B meðal þungaðra kvenna
á Islandi og smitun nýbura
Ingibjörg
Bjarnadóttir1
Karl G.
Kristinsson2
Arnar Hauksson3
Guðjón
Vilbergsson4
Gestur Pálsson'
Atli Dagbjartsson'
'Baraaspítala Hringsins,
2Sýklafræðideild og
4Kvennadeild Landspítala
Hringbraut 'Miðstöð
mæðraverndar,
Heilsuverndarstöð
Reykjavíkur.
Fyrirspumir og bréfaskipti:
Atli Dagbjartsson,
Baraaspítala Hringsins,
Landspítala Hringbraut, 101
Reykjavík. Sími 5431000.
atlid@landspitali. is
Lykilorð: /3-hemólýtískur
streptókokkus af flokki B
(GBS), beratíðni, þungun,
nýburi.
Ágrip
Inngangur: Blóðsýkingar hjá nýburum eru enn alvar-
legt sjúkdómsástand með hárri dánartíðni. f rann-
sókn á faraldsfræði blóðsýkinga meðal nýbura á ís-
landi á árunum 1976 til 1995 voru blóðsýkingar stað-
festar hjá tveimur af hveijum 1000 lifandi fæddum
börnum og dánartíðni var 17%. Nýgengi blóðsýkinga
af völdum (1-hemólýtískra streptókokka af flokki B
(GBS) fór verulega vaxandi á rannsóknartímabilinu
og var orðið 0,9/1000 á síðustu fimm árunum. Til-
gangur þessarar rannsóknar var að kanna beratíðni
GBS meðal þungaðra kvenna á íslandi og smitun
nýbura í fæðingu þess vegna.
Efniviður og aðferðir: Gerð var framsýn rannsókn
þar sem tekin voru strok frá neðri hluta legganga og
endaþarmi þungaðra kvenna á 23. og 36. viku með-
göngu svo og í fæðingu. Einnig voru tekin strok frá
holhönd, nafla og koki nýburanna þegar eftir fæð-
ingu. Urtakið voru þungaðar konur sem fæddar voru
fjórða hvern dag hvers mánaðar og komu til mæðra-
eftirlits á Kvennadeild Landspítalans eða Heilsu-
verndarstöð Reykjavíkur á tímabilinu frá október
1994 til október 1997. Ekki voru gefin sýklalyf til að
uppræta berastig á meðgöngu, en hins vegar var
Penisillín G gefið í æð í fæðingunni ef síðasta ræktun
fyrir fæðingu var jákvæð fyrir GBS og jafnframt einu
eða fleiri af eftirtöldum skilyrðum fullnægt: Með-
göngulengd <37 vikur, legvatn farið >12 klukku-
stundum fyrir fæðingu eða hiti >38°C.
Niðurstöður: Sýni voru tekin frá 280 konum. Bera-
tíðni þungaðra kvenna hérlendis reyndist vera 24,3%.
Tólf börn reyndust hafa GBS í ræktunarsýnum sem
tekin voru þegar eftir fæðingu. Ekkert barn í rann-
sókninni fékk staðfesta blóðsýkingu. Fjórðungur
(25%) barna þeirra kvenna, sem enn voru GBS ber-
ar í fæðingunni, smitaðist.
Jákvætt forspárgildi GBS sýnatöku við 23 vikna
meðgöngu er 64% en 78% við 36 vikna meðgöngu.
Neikvætt forspárgildi er samsvarandi 95% og 99%.
Ályktun: Fjórðungur þungaðra kvenna á íslandi ber
GBS í leggöngum eða endaþarmi. Tuttugu og fimm
prósent barna þeirra smitast af sýklinum við fæðingu.
Þannig má reikna með að 5% allra nýbura á Islandi á
umræddu tímabili hafi smitast af GBS við fæðingu.
Ef verðandi móðir er ekki GBS beri samkvæmt
ræktunum frá leggöngum og endaþarmi á meðgöng-
unni, eru hverfandi líkur á að barn hennar smitist af
GBS í fæðingunni.
ENGLISH SUMMARY
Bjarnadóttir I, Hauksson A, Kristinsson KG,
Vilbergsson G, Pálsson G, Dagbjartsson A
Carriage of group B p-haemolytic streptococci
among pregnant women in lceland and
colonisation of their newborn infants
Læknablaöiö 2003; 89: 111 -5
Objective: To determine the carrier rate of group B (3-
haemolytic streptococci (GBS) of pregnant women in
lceland and the colonisation of their newborns.
Material and methods: A prospective study was con-
ducted from October 1994 until October 1997, where
culture specimens for GBS were taken from vagina and
rectum of pregnant women attending the prenatal clinics
at the Department of Obstetrics and Gynecology,
Landspitali University Hospital and the Reykjavik Health
Centre. The samples were taken at 23 and 36 weeks
gestation and at delivery. Culture samples were also taken
from axilla, umbilical area and pharynx of their newborn
infants immediately after birth. Included in the study were
pregnant women born on every fourth day of each month.
Carrier state was not treated during pregnancy, but
Penicillin G was given i.v. at delivery if the last culture
before delivery was positive and gestational age was <37
weeks, rupture of membranes was >12 hours before
delivery or the mother had a fever >38°C.
Results: Cultures were taken from 280 women and their
children. GBS carrier rate of pregnant women in lceland
was 24.3%. Twelve newborns had GBS positive cultures.
No newborn had a confirmed septicemia. Cultures from
25% of newborns, who's mothers were still GBS carriers
at birth, were positive for GBS.
Positive predictive value of cultures taken at 23 weeks
gestation was 64% and 78% at 36 weeks. Negative
predictive value was 95% and 99% respectively.
Conclusion: One out of every four pregnant women in
lceland is a GBS carrier. Twentyfive percent of newborns
become colonised with GBS if the mother is a GBS carrier
at delivery. When screening for GBS carrier state is done
cultures from both vagina and rectum is more sensitive
than cultures from vagina only. At least five percent of all
newborns in lceland are therefore expected to have
positive skin cultures at birth. If the mother does not have
positive GBS cultures during pregnancy, the likelihood that
she will give birth to a GBS colonised child is almost none.
Keywords: Group B streptococcus, pregnancy, carrier
rate, neonatal colonisation.
Correspondence: Atli Dagbjartsson, atlid@landspitali.is
Læknablaðið 2003/89 111