Læknablaðið - 15.03.2004, Blaðsíða 19

FRÆÐIGREINAR / BRISKIRTILSBÓLGA
Atlanta clinical evaluation criteria og hins vegar
APACHE II, Ranson og Imrie. Samkvæmt Maes og
félögum var dánartíðni alvarlegrar briskirtilsbólgu
samkvæmt Atlanta criteria 24,8% (7). Brisinda og
félagar fundu að dánartíðni þeirra sem hafa Ranson
og Imrie >3 var 22,5% og 23% fyrir þá sem hafa
APACHE II >10 (5); og Toh og félagar lýstu 28%
dánartíðni hjá þeim sem höfðu APACHE II >8 (9).
Pví miður notuðu fyrrgreindir höfundar ekki sömu
mörk fyrir útreikninga á APACHEII.
Nokkrar rannsóknir hafa lýst tilfellum af briskirt-
ilsbólgu sem ekki voru greind fyrr en við krufningu
(1, 4) en þetta var ekki hægt að staðfesta við ofan-
greinda rannsókn.
Niðurstöður þessarar rannsóknar benda til aukn-
ingar í nýgengi vægra bólgutilfella og minnkandi dán-
artíðni. Með nákvæmri sögutöku, ómun af gallblöðru
og gallvegum og þekkingu á mögulegum orsakavöld-
um er hægt að komast að orsökum briskirtilsbólg-
unnar í flestum tilvikum. Mæling á CRP er einfalt og
gefur góða hugmynd um alvarleika briskirtilsbólg-
unnar og er því áhugaverður kostur í stað annarra
kerfa sem notuð hafa verið til að meta alvarleika bris-
kirtilsbólgu.
Þakkir
Við viljum þakka Vísindasjóði Landspítalans fyrir
veitta styrkveitingu og Rannsóknastofu Háskólans í
meinafræði og skurðlækningadeild Landspítala Foss-
vogi fyrir hjálp við upplýsingaöflun. Við þökkum
Erni Ólafssyni, stærðfræðingi fyrir tölfræðilega ráð-
gjöf.
Heimildir
1. Appelros S, Borgström A. Incidence, aetiology and mortality
rate of acute pancreatitis over 10 years in a defined urban
population in Sweden. Br J Surg 1999; 86: 465-70.
2. Halvorsen FA, Ritland S. Acute pancreatitis in Buskerud
County, Norway. Incidence and etiology. Scand J Gastro-
enterol 1996;31:411-4.
3. Worning H. Acute pancreatitis in Denmark. Ugeskr Læger
1994; 156: 2086-9.
4. Thomson SR, Hendry WS, McFarlane GA, Davidson AI.
Epidemiology and outcome of acute pancreatitis. Br J Surg
1987;74:398-401.
5. Brisinda G, Maria G, Ferrante A, Civello IM. Evaluation of
prognostic factors in patients with acute pancreatitis.
Hepatogastroenterology 1999; 46:1990-7.
6. Grönroos JM, Nylamo EI. Mortality in acute pancreatitis in
Turku University Central Hospital 1971-1995. Hepatogastro-
enterology 1999; 46: 2572-4.
7. Maes B, Hastier P, Buckley MJ, Peten EP, Paolini O, Staccini
P, et al. Extensive aetiological investigations in acute pancrea-
titis: results of a 1-year prospective study. Eur J Gastroenterol
Hepatol 1999; 11: 891-6.
8. McKay CJ, Evans S, Sinclair M, Carter CR, Imrie CW. High
early mortality rate from acute pancreatitis in Scotland, 1984-
1995. Br J Surg 1999; 86:1302-5.
9. Toh SK, Phillips S, Johnson CD. A prospective audit against
national standards of the presentation and management of
acute pancreatitis in the South of England. Gut 2000; 46: 239-
43.
10. Wilson C, Imrie CW. Changing patterns of incidence and
mortality from acute pancreatitis in Scotland, 1961-1985. Br J
Surg 1990; 77:731-4.
11. Blamey SL, Imrie CW, O'Neill J, Gilmour WH, Carter DC.
Prognostic factors in acute pancreatitis. Gut 1984; 25:1340-6.
12. Ranson JHC. Etiologic and prognostic factors in human acute
pancreatitis: a review. Am J Gastroenterol 1982; 77: 633-8.
13. Banks PA. Acute Pancreatitis, ACG Draft Guidelines. Prac-
tice Parameters Resource Manual. Arlington, VA, USA:
American College of Gastroenterology, 1996; 91-107.
14. United Kingdom guidelines for the management of acute pan-
creatitis. British Society of Gastroenterology. Gut 1998;
42(suppl 2): S1-S13.
15. Wilson C, Heads A, Shenkin A, Imrie CW. C-reactive protein,
antiproteases and complement factors as objective markers of
severity in acute pancreatitis. Br J Surg 1989; 76:177-81.
16. Bradley EL III. A clinically based classification system for
acute pancreatitis. Summary of the International Symposium
on Acute Pancreatitis, Atlanta, GA, September 11-13, 1992.
Arch Surg 1993; 128: 586-90.
17. Balthazar EJ, Robinson DL, Megibow AJ, Ranson JHC.
Acute pancreatitis: value of CT in establishing prognosis.
Radiology 1990; 174: 331-6.
18. Steinberg W, Tenner S. Acute pancreatitis. N Engl J Med 1994;
330:1198-210.
19. Ihse I, Andersson R, Blind J, Borgstrom A, Gasslander T,
Haglund U, et al. Guidelines for management of patients with
acute pancreatitis. Lákartidningen 2000; 97: 2216-23.
Læknablaðið 2004/90 215