Læknablaðið - 15.02.2006, Blaðsíða 63

UMRÆÐA & FRÉTTIR / BRÉF TIL BLAÐSINS
Ekki getur leikið vafi á því að öllum læknum
þykja atburðir undanfarinna mánaða, sem enduðu
í afsögn ritstjórnar og uppsögn ritstjóra Lækna-
blaðsins, hið versta mál.
Fyrrverandi ritstjóri hefur gert skýra grein fyrir
máli sínu í fjölmiðlum og sjónarmið stjórnar lækna-
félaganna hafa einnig heyrst. Ritstjórinn fyrrver-
andi hefur rétt fyrir sér í því að nauðsynlegt er að
vernda sjálfstæði ritstjórna, þar á meðal fyrir ýmiss
konar utanaðkomandi áhrifum í eina eða aðra átt.
í þeirri vernd felst meðal annars aðkoma stjórna
læknafélaganna að blaðinu. Jafnframt hefur hver
og ein ritstjórn þær ríku sjálfsvarnarskyldur að
ritstýra með þeim hætti að tilefni til árekstra verði
sem minnst.
Ljóst er að undirrót allra þessara vandkvæða
felst í skrifum undanfarinna ára um málefni tengd
íslenskri erfðagreiningu, frá hendi nokkurra höf-
unda. Þessi skrif hafa oft verið í senn mjög persónu-
bundin og stundum hatrömm. Flestum læknum
hefur þótt leitt að sjá þessi skrif í fjölmiðlum og
enn verra að hafa þau í félagsblaði okkar, sem
hefur undir stjórn fyrrverandi ritstjóra náð því að
verða enn betra fræðiblað en það var, til hagsbóta
fyrir íslensk læknavísindi. Skoðanaskipti í blaðinu
eiga að vera hreinskiptin og opinská, en gera á
þá kröfu um leið að þau séu málefnaleg og studd
rökum, en byggist ekki á fullyrðingum og umfjöll-
un um persónur. Þar hefur orðaval iðulega ekki
verið við hæfi að mínu mati. Fá ef nokkur fordæmi
eru fyrir skrifum af þessu tagi í þeim erlendu fag-
blöðum sem ég hef lesið eða komið að sem ritrýnir
og ritstjórnarmaður. Ef umræðu er leyft að fara í
farveg sem þennan, endar hún jafnan í leiðindum,
sárindum og vandkvæðum á borð við þau sem nú
hafa skapast í kringum ritstjórn Læknablaðsins.
Það hlýtur að vera eindregin ósk allra eig-
enda Læknablaðsins, það er að segja félaganna í
Læknafélagi íslands, að þannig verði um hnútana
búið við ritstjórn blaðsins að efni þess valdi ekki
skaða eins og þeim er hér hefur orðið. Við eigum
að gera þá kröfu til okkar sjálfra að í skrifum okkar
felist ekkert það sem gefi tilefni til óviðeigandi
opinberra illdeilna, jafnvel þó skoðanir um einstök
málefni geti verið skiptar.
Reynir Tómas
Geirsson
reynirg@landspitali. is
Höfundur er prófessor og
sviðsstjóri kvennasviðs
Landspítala Hringbraut.
Hagstofan og villandi upplýsingar um
heilbrigðiskostnað
í frétt frá Hagstofu íslands (fréttir í nóv. 2003) kom
eftirfarandi fram:
„Vert er að geta þess að samanburður á útgjöld-
um íslands til heilbrigðismála við önnur aðildarríki
OECD er erfiður þar sem aðildarríkin styðjast sum
við ólíka staðla og uppgjörsaðferðir.“ Utgjöld til
heilbrigðismál hafa verið gerð eftir þjóðhagsreikn-
ingastöðlum á Hagstofu íslands, en í ársbyrjun
2004 var tekin sú ákvörðun á Hagstofunni að inn-
leiða nýtt flokkunarkerfi OECD/System, það er
SHA kerfi. Um þetta var deilt fyrir tveimur árum.
Hagstofan taldi tölur OECD réttar en undirritaður
hélt því fram að tölur frá íslandi um kostnað væru
ekki sambærilegar við OECD tölur. Aðallega
vegna þess að kostnaður við hjúkrunarheimili á
íslandi félli að verulegu leyti undir heilbrigðismál
en í allflestum OECD-löndum undir félagsmál. Til
stuðnings þessu vitnaði undirritaður í álit tveggja
hagfræðinga frá OECD 1994 (Notes on Data
Comparability in Health Expenditure and Finance
Data OECD. Data 2003 Paris.) En þar kom fram
að vegna flokkunar hjúkrunarmála á Islandi undir
heilbrigðiskostnað hækkaði kostnaðurinn um
allt að 0,9% sem greiðsluhlutfall heilbrigðisút-
gjalda af vergri landsframleiðslu í samanburði við
önnur OECD-lönd. Gott er að Hagstofan hefur
leiðrétt fyrri skoðanir stofnunarinnar. Samkvæmt
framansögðu ætti kostnaður íslands vegna heil-
brigðisþjónustu að vera um 9,5% af vergri lands-
framleiðslu sem er svipað og kostnaður Dana en
ekki 10,4% eins og talið er í OECD-tölum 2003.
Ef haft er í huga að íslendingar eru 300.000 en eru
sjálfbjarga með örfáum undantekningum varðandi
heilbrigðisþjónustu þá er vart hægt að tala um
sóun fjármuna eins og heyra má frá sumum stjórn-
málamönnum á stundum.
Engin 300.000 manna þjóð hefur afrekað slíkt.
Verst er að fjárlaganefnd Alþingis kynnir sér ekki
málið.
Ólafur Ólafsson
Höfundur er fyrrverandi
landlæknir.
Læknablaðið 2006/92 147