Læknablaðið - 15.10.2007, Blaðsíða 15

FRÆÐIGREINAR / NÝBURAR
Öndunarörðugleikar hjá nýburum
sem fæðast með valkeisaraskurði
Snorri Freyr
Dónaldsson1,2
Læknir
Atli
Dagbjartsson1,2
Barnalæknir
Hörður
Bergsteinsson1,2
Barnalæknir
Hildur
Harðardóttir1,3
Kvensjúkdóma- og
FÆÐINGALÆKNIR
Ásgeir
Haraldsson12
Barnalæknir
Þórður
Þórkelsson1,2
Barnalæknir
'Barnaspítala Hringsins,
Landspítala,
2Læknadeild HÍ,
3kvennadeild Landspítala.
Fyrirspurnir og bréfaskipti:
Þórður Þórkelsson,
Barnaspítala Hringsins,
Landspítala Hringbraut,
101 Reykjavík.
Sími: 543-1000,
bréfsími: 543-3021.
thordth @landspitali. is
Lykilorö: valkeisaraskurður,
öndiinarörðugleikar, nýburar.
Ágrip
Tilgangur: Kanna tíðni öndunarörðugleika hjá
fullburða börnum sem fæddust með valkeis-
araskurði á kvennadeild Landspítala yfir 10 ára
tímabil.
Tilfelli og aðferðir: Upplýsingar voru fengnar úr
mæðraskrám og sjúkraskrám barna sem fæddust
með valkeisaraskurði á kvennadeild Landspítala
árin 1996-2005 eftir >37 vikna meðgöngu og
fengu öndunarörðugleika vegna votra lungna eða
glærhimnusjúkdóms.
Niðurstöður: Af þeim 1486 fullburða börnum
sem fæddust með valkeisaraskurði á Landspítala
á rannsóknartímabilinu fengu 57 (3,8%) vot
lungu (50 börn) eða glærhimnusjúkdóm (7 börn).
Tíðni þessara sjúkdóma var í öfugu hlutfalli við
meðgöngulengd, 13,8% við 37 vikna meðgöngu
og 2,5% við 40 vikna meðgöngu. Tölfræðilega
marktækur munur var á tíðninni frá 38 vikna
meðgöngu (38+0-38+6 vikur) til 39 vikna meðgöngu
(39+°_39+6 vikur) (6 6o/o og 2i4 o/o. p<0,001). Tíðni
keisaraskurða fyrir 39 vikna meðgöngu fór lækk-
andi á seinni hluta rannsóknartímabilsins eftir að
vinnureglur um tímasetningu valkeisaraskurða
voru settar á kvennadeild spítalans.
Ályktun: Mikilvægt er að bíða með valkeisara-
skurð þar til 39 vikna meðgöngulengd er náð, þar
sem aukin hætta er á öndunarörðugleikum hjá
barninu ef hann er gerður fyrir þann tíma.
Inngangur
Þó flest börn fæðist á eðlilegan hátt þarf í sumum
tilvikum að gera fyrirfram ákveðinn keisaraskurð
(valkeisaraskurð) áður en fæðing hefst. Það er
yfirleitt gert ef frábending er fyrir eðlilegri fæð-
ingu. Þetta getur átt við ef fóstrið er í afbrigðilegri
stöðu, fylgja er fyrirsæt, ef misræmi er milli
stærðar mjaðmagrindar og fósturs, eða konan
hefur áður gengist undir keisaraskurð í tvígang.
Valkeisaraskurðir sem gerðir eru á réttum tíma
og á réttum forsendum eru taldir öruggur fæðing-
armáti fyrir móður og barn (1).
Keisarafæðingum hefur fjölgað umtalsvert á
undanförnum tveimur áratugum og á það jafnt
við um val- og bráðakeisaraskurði (2). Ein helsta
ástæða þessa er talin vera sú að færst hefur í vöxt
að börn séu tekin með bráðakeisaraskurði. Þegar
kona hefur einu sinni gengist undir keisaraskurð
ENGLISH SUMMARY
Dónaldsson SF, Dagbjartsson A, Bergsteinsson H,
Harðardóttir H, Haraldsson Á, Þórkelsson Þ
Respiratory dysfunction in infants born by
elective cesarean section
without labor
Læknablaðið 2007; 93: 675-9
Objective: To evaluate the effects of gestational age at
the timing of elective caesarean section (ECS) on the
incidence of respiratory dysfunction in the newborn.
Study group and methods: This was a retrospective
study. All infants born by ECS at the Landspitali-
University Hospital lceland over a 10 years period
(1996-2005) at >37 weeks gestation and diagnosed
with transient tachypnoea of the newborn (TTN) or
respiratory distress syndrome (RDS) were included in
the study.
Results: Of the 1486 infants delivered by ECS over
the study period 57 (3.8%) developed TTN (50 infants)
or RDS (7 infants). The incidence of respiratory
dysfunction was inversely related to gestational age,
13.8% at 37 weeks gestation and 2.5% at 40 weeks
gestation. A statistically significant reduction in the
incidence of TTN or RDS was observed from 38 weeks
to 39 weeks gestation (6.6% and 2.3% respectively;
p<0.001). There has been a reduction in the incidence
of ECS before 39 weeks gestation since 2001, when
guidelines regarding optimal timing of ECS were set at
our hospital.
Conclusion: The incidence of respiratory dysfunction in
neonates born by ECS is inversely related to gestational
age, even in the term infant. It is important to delay ECS
until 39 weeks gestation whenever possible, in order
to minimize the risk of respiratory dysfunction in the
newborn infant.
Keywords: Elective cesarean section, respiratory distress,
newborn.
Correspondence: Þórður Þórkelsson, thordth@landspitali.is
eru mun meiri líkur á því að næstu börn hennar
verði einnig að fæðast með keisaraskurði og þá
yfirleitt valkeisaraskurði (1). Valkeisaraskurðum
fylgir viss áhætta, bæði fyrir móður og barn.
Móðirin getur orðið fyrir fylgikvillum seni fylgja
öllum stærri skurðaðgerðum í kviðarholi, svo
sem sýkingum og blæðingum. Barnið er einnig í
meiri hættu á að fá öndunarörðugleika en börn
sem fæðast á eðlilegan hátt (3-9). Oftast er um að
ræða væga tímabundna öndunarörðugleika vegna
seinkaðs flutnings vökva úr lungum eftir fæðingu
Læknablaðið 2007/93 675