Læknablaðið - 15.10.2007, Blaðsíða 55

UMRÆÐA & FRÉTTIR / ÁLYKTUN
Fylgt úr hlaði
Á Alþingi íslendinga síðastliðið vor var samþykkt
þingsályktunartillaga um skipulagða leit eða
skimun eftir krabbameini í ristli og endaþarmi,
sem hefja skal árið 2008. ítarleg greinargerð fylgir
þingsályktunartillögunni, þar sem rakinn er hinn
vísindalegi bakgrunnur sem styður tillöguna.
Lengi hefur verið deilt um árangur slíkrar leitar
og hvaða leitaraðferðum best er að beita. Aðeins
ein aðferð hefur verið skoðuð í stórum sam-
anburðarrannsóknum (með þátttöku 240 þúsund
einstaklinga), en það er athugun á blóði í hægðum
(FOBT) og síðan alristilspeglun (colonoscopy)
fyrir þá einstaklinga þar sem blóð finnst. Sýnt
hefur verið fram á lækkun í dánartíðni (mortality)
í 20-25% tilfella þar sem þessari aðferð er beitt.
Niðurstöðurnar hafa leitt til þess að í mörgum
löndum Evrópu hefur skimun hafist, bæði með
skipulögðum og óskipulögðum hætti og mismun-
andi rannsóknaraðferðum.
Leitað er að nákvæmari skimunaraðferðum.
Alristilspeglun er væntanlega nákvæmasta rann-
sóknaraðferðin og ef eitthvað finnst, til dæmis
kirtilæxli (adenomatous polyp) sem er forstig
flestra illkynja meina í ristli, má fjarlægja það í
leiðinni. Hér skortir hins vegar vandaðar sam-
anburðarrannsóknir, alristilspeglun til stuðnings
sem skimunaraðferð.
Mikilvægt er að hefja skipulagða leit eða skim-
un eftir þessu krabbameini. Einnig er mikilvægt
að halda áfram að leita betri leiða til þess að
auðvelda greiningu og meðferð.
Islendingar eiga að vera þátttakendur í slíku
starfi, enda er ályktunin, um skimun eftir krabba-
meini í ristli og endaþarmi sem hér fer á eftir, vitn-
isburður um samstöðu fagfélaga og annarra aðila í
baráttunni gegn þessum illvíga sjúkdómi.
Ályktun um forvarnir kegn krabbameini í ristli og endaþarmi.
Ilcr á landi irrcmjd < hvetju art um 120 caivtatlir.gji nci' kraWwnoa i natli og exUtwui SlcöaUidat þcnn ct unt
70 ir »g nxt hd.ntrgur (wbt4 ikyT wnan S ári a! M'klum vjukdorutm tm)»Abt! þarra tara í í þcnt
tilgaagi að Lrkna vjúkdumtnn cu JOhaf»laenuíipng iMtumli 'jukAur ojcrþa uárum nKðtoAurútreiVm hetl I
ar>'.ok I0CM vou 1 llfi 775 cmataklmgar. acm hötftu grcntt mcð krahbamcr I rtált og wdajurtm lahðcraðbcmn
kislnaður vcpu (w»u kribhamcmt á lilandt« a m.l. 500 melljðn* kt..u a in. Vcgria ulkomu »ým tyfja hcfur lifun
vuklcija nwð ivbcknamlt tivlt&rahhamcin auktvi mtkið Ki'taaaður > tð (ai muðfurð cr hituvcgát ptðaekgur oj ucadur
vamtílagið nú irammi t>Tir þcin vanla að ákv oða hvctœ dvr >ú mcðfcrð m* \cra. Framtiðar>|úr um rjokla tiúklinga
mcð knhhásvctn i rutli ogc»ditnrrai Kgia að (Mð voðt J66 »y tilicfl] tnðíMJO. Mcðfctðartounaðurrnn i (ni efur að
aukavt icrulcpa i l'ramtiðinni
haða mikiliarft aðpcina tjukdómmn vtrav á Imtigtun ul þcst aðk.ana i vcg fyrtr (ytintngu <>g ðtitnahzT ckiuðvfðll
►að 1*611 vvtið ttaðl'oi I (mjnt ttótum rannv'tkrum að tktrnun m*ð l«t að blóði i harjðum og rbtil>pug!ua í (wm vctn
cru jákvaðu Lckkar dánarnðm áf vðhhun krabtMmctas I rtátli llg cndiþarmi um 70".
f neðtlega a lucgt að ktuna i \cg iynr ro> ndun *(r-» af krabbj.mr.uni i atfli og cmljjunm vegna (icu að (te»>i aalt
hafa fcavtig. tcm cra góðkynja «|ur cða krrtilartli I rulinuen Scpana er h*g! að tjnrtcjja mcð rittt jpcg.'ur bað hcfur
cttgin Iramty n taiuuókn tmð gcrO. tcm tyn» gtldi nxii.pcgluuar kth vkimanaraðfaðát. bað CT brym að tli raanaokn
k goð Ef nvgcngi krabbamctnt f rt>tli og adaþanni Ixkkaði um WSþáyrðu 24 tCfdli af krabhatncmna i án J
itkmdi N»uV uiiruri vtð 120 vvð ohrcyt: avtaai! Jafntal þó að arangunrui yrðt jðcuiv 4I7U Lckkun a aygtsgt )u van þjð
mikitl irangur i haráttunm vvð nn af algcngan krabhomctoum mcðal ítlcndmgj
Mópur viondaraanna á Saðurlðadum. kvo kallar ttg NtadKX' (Nvedx' Imuantc oa Coltavctal CancuTi hclur bgt
(tjib kugmvtul um fmriynj ilanbcannitáji nl að ranntakj hvaöj grldi mlilvpcglan hctar ton tkimuiuraðlott
Ráðg crt cr að 4000 Klutdatgur laki (tín 1 (tcvvin áhugavtrðu vhauivBtBtðkn.
(ladttntaðtrcru uatmJU am clinfarandi
I. Að vtraa vcðt halut tkimcn fynr krabbaoiom i rttlli ogcndajtanni mcð latað Wóðt i ÍKCgðvm. xzn crcau
aðfcrðin cr untuð hcfur gildi nti til að Ukku tUaanfðni vcgna (vtu krjbbomctr.
i Að lyu vl'u táuðamgt við Irjmkvcrad j frjmtynra tlcndtrrotnwU. tcr. VudK ( hopunrut bcfur undubuið Ul að
AðUtt frtnctkja ur> htaða gildt ntultpcgfua hefut tcm tlcraianaraðlað fyrr- knbhaatctai i nttli og cadaþarrai
Ásgeir
Theodórs
Tryggvi
Stefánsson
Rctkjatik 15 (17.2007
Höfundar eru skurðlæknar.
Félag áhugamanna um
sögu læknisfræðinnar
boðar til fræðslufundar
fimmtudaginn 25. október 2007, kl. 20:00
í Hringsal Barnaspítala Landspítala
Þorkell Guðbrandsson, yfirlæknir,
sérfræðingur í lyflækningum og hjartasjúkdómum
Háþrýstingur í sögulegu samhengi
Háþrýstingur sem klínískt vandamál á sér ekki langa sögu í
sagnfræðilegri merkingu. Hins vegar er saga tilrauna manna til
að átta sig á fyrirbærum blóðrásar mun lengri og má þar telja til
athuganir með púlsþreifingu og tilraunir til að mæla púlsþylgjuna
og síðar sjálfan blóðþrýstinginn. Farið verður stuttlega yfir sögu
meðferðar háþrýstings fram á okkar daga.
Eftir fundinn er þoðið upp á kaffi
Fyrirlesturinn er opinn öllum áhugamönnum um efnið.
Heimasíða félagsins: www.icemed.is/saga/
Læknablaðið 2007/93 715