Læknablaðið - 15.10.2007, Blaðsíða 17

FRÆÐIGREINAR / NÝBURAR
áhættuhlutfall (95% vikmörk), eftir því sem við
á.Tölfræðileg marktækni var miðuð við p-gildi
<0,05 eða 95% vikmörk.
Tilskilin leyfi fengust frá Siðanefnd Landspítala,
Persónuvernd og lækningaforstjóra Landspítala.
Niðurstöður
Alls fæddust 1486 börn með valkeisaraskurði á
Landspítala eftir >37 vikna meðgöngu árin 1996-
2005. Af þeim uppfylltu 57 börn (3,8%) greininga-
skilmerkin vot lungu (50 börn) eða glærhimnu-
sjúkdómur (7 börn).
Meðalaldur mæðranna var 32,4 + 5 ár og mið-
gildi fjölda fæðinga (parity) var 2 (dreifing 1-4).
Abendingar fyrir valkeisaraskurði hjá mæðrum
þeirra 57 barna sem fengu öndunarörðugleika voru
fyrri keisaraskurður (26), afbrigðileg staða fósturs
(15), erfið fyrri fæðing (6), fyrirsæt fylgja (3), óeðli-
legar æðar í heila móður (2), meðgöngueitrun (1),
vaxtarstöðvun fósturs (1), grindarþrengsli (1), fyrri
saga um legrof (1) og hnúðvörtur (condyloma) (1).
Tíðni öndunarörðugleika
Tíðni öndunarörðugleika eftir meðgöngulengd var
13,8 % eftir 37 vikna meðgöngu (37+0-37+6 vikur),
6,6% eftir 38 vikna meðgöngu (38+0-38+6 vikur),
2,4% eftir 39 vikna meðgöngu (39+0-39+6 vikur)
og 2,5% eftir 37 vikna meðgöngu (40+0-40+6 vikur)
(mynd 1). Valkeisaraskurðir eftir >41 vikna með-
göngu voru sjaldgæfir og ekkert þeirra barna var
greint með glærhimnusjúkdóm né vot lungu.Tíðni
öndunarörðugleika var marktækt lægri hjá þeim
börnum sem fæddust eftir 39 vikna meðgöngu en
hjá þeim sem fæddust eftir 38 vikna meðgöngu (sjá
töflu).
Alvarleiki öndunarörðugleika
Sjö börn þurftu á öndunarvélameðferð að halda.
Fengu þau öll greininguna glærhimnusjúkdóm og
var þeim öllum gefinn spennuleysir (pulmonary
surfactant). Þrjú börn voru meðhöndluð með nit-
urildi (nitric oxide) vegna lungnaháþrýstings og
tvö börn fengu loftbrjóst. Ekkert barnanna sem
fengu greininguna vot lungu þurftu aðra meðferð
en aukasúrefni í innöndunarlofti. Ekkert barn
lést.
Tímasetning valkeisarskurða
A mynd 2 sést hvernig tímasetning valkeisara-
skurða eftir meðgöngulengd breyttist á rannsókn-
artímabilinu. Hlutfallslega færri keisaraskurðir
voru gerðir áður en 39 vikna meðgöngu var náð
á síðasta ári rannsóknartímabilsins en því fyrsta
1 þessari rannsókn reyndist tíðni öndunarörðug-
leika eftir valkeisaraskurð hjá fullburða börnum
vera í öfugu hlutfalli við meðgöngulengd. í flest-
um tilvikum var um væga öndunarörðugleika að
ræða, en í sumum tilvikum urðu börnin alvarlega
veik og þurftu meðal annars á öndunarvélameð-
ferð að halda. Marktæk lækkun á tíðni öndunar-
örðugleika varð milli 38 og 39 vikna meðgöngu
sem bendir til þess að hægt sé að minnka líkur á
öndunarörðugleikum umtalsvert ef beðið er með
að gera valkeisaraskurð þar til 39 vikna með-
göngulengd er náð. Hins vegar benda niðurstöður
þessarar rannsóknar til að ekki sé ávinningur af
því að bíða með að gera valkeisaraskurð þar til 40
vikna meðgöngulengd er náð.
Mynd 1. Tíðni öndunar-
örðugleika hjá nýburum
sem fæddust með val-
keisaraskurði eftir með-
göngulengd.
Mynd 2. Tíðni valkeisaraskurða sem gerðir voru fyrir 39*° vikna meðgöngu eftir fœðing-
arári. Örin sýnir hvenœr settar voru klínískar leiðbeiningar um að ekki eigi að gera val-
keisaraskurð fyrr en 39*° vikna meðgöngu er náð, nema í undantekningartilfellum.
Læknablaðið 2007/93 677