Læknablaðið - 15.10.2007, Blaðsíða 11

FRÆÐIGREINAR / FÓSTURKÖFNUN
en 24 klukkustundir. Annað stig einkennist af
hypótóníu, kreppum í fjarlægari liðamótum og
flogum sem eiga upptök á fleiri en einum stað í
heila. Þriðja stig einkennist af meðvitundarleysi og
viðbragðaleysi hjá nýburanum (8). Bæði var stuðst
við upplýsingar úr sjúkraskrá um greininguna auk
þess sem slík greining var alltaf borin undir grein-
arhöfunda (AD og ÞÞ) til staðfestingar. Sýrustig,
þéttni bíkarbónats, basaskortur (base deficit),
hlutþrýstingur koltvísýrings og þéttni mjólkursýru
úr fyrsta blóðgasasýni frá barni var skráð sem og
tíminn sem leið frá fæðingu þar til sýnið var tekið.
Við samanburð á blóðgasamælingum milli HIE
hóps annars vegar og þeirra sem ekki fengu HIE
hins vegar voru eingöngu tekin með þau sýni sem
voru tekin innan við klukkustund frá fæðingu.
Einnig voru blóðhagur og fjöldi kjarnaðra rauðra
blóðkorna í fyrsta blóðsýni skráð. Við samanburð
á blóðrauðagildum milli hópanna tveggja var
aðeins reiknað með þeim sýnum sem voru tekin
innan við tveimur klukkustundum frá fæðingu.
Tölfrœði og úrvinnsla
Við úrvinnslu niðurstaðna var notað eftir því
sem við átti, Mann-Whitney próf, t-próf, kí-
kvaðrats-próf og Anova próf í tölfræðiforritinu
SPSS. Viðeigandi leyfi fyrir rannsókninni voru
fengin frá Persónuvernd og Siðanefnd Landspítala.
Leyfi til athugana á sjúkraskrám voru fengin
hjá vörslumönnum sjúkraskráa á Kvennasviði
Landspítala og Barnaspítala Hringsins.
Niðurstöður
A rannsóknartímabilinu var heildarfjöldi fæddra
barna á Kvennadeild Landspítala 14.217 þar af
13.495 fullburða (>37 vikna meðganga). Á sama
tímabili fengu 248 börn ICD-10 greiningarnúm-
erin sem stuðst var við. Samræmdust 132 þeirra
inntökuskilyrðum í rannsóknina. Af þeim feng-
ust ófullnægjandi upplýsingar fyrir fimm börn og
því voru 127 börn í rannsóknarhópnum. Hin 116
voru ýmist fyrirburar, fædd á öðrum sjúkrahúsum
eða höfðu fengið meira en sex í Apgar við fimm
mínútna aldur. Nýgengi fósturköfnunar á rann-
sóknartímabilinu var því 9,4/1000 lifandi fullburða
börn (13).
I fósturköfnunarhópnum (n=127) sýndu 19
merki um HIE eða 15% hópsins, þar af voru fimm
sem fengu alvarlegasta form HIE. Nýgengi HIE
meðal fullburða barna á rannsóknartímabilinu var
því 1,4 barn af hverjum 1000 fullburða fæddum.
Af þeim fimm börnum sem fengu alvarlegasta
form HIE dóu fjögur börn á fyrstu dögum eftir
fæðinguna. Dánartíðni vegna HIE meðal full-
burða barna var 0,3/1000 á rannsóknartímabilinu.
Tafla III. Sýrustig og blóðgös nýbura meö fósturköfnun, samanburöur á nýburum sem
fengu HIE og hinum sem ekki fengu HtE*
Með HIE (n=19) Meðaltal (±SEM) An HIE (n=108) Meðaltal (±SEM) p-gildi
HC03- (mmol/L) 13 (±1,1) 16,2 (±0,4) 0,003
Basaskortur (mmol/L) -20,5 (±1,6) -16,4 (±0,7) 0,025
Blóðsýring (pH) 6,95 (±0,04) 7,06 (±0,01) 0,005
* HIE hypoxic ischemic encephalopathy
Tafla IV. Magn blóðrauða, bióðseigja og fjöldi kjarnaðra rauðra blóðkorna í
rannsóknarhópnum við fæðingu.
Með HIE* (n=19) Meðaltal (±SEM) Án HIE (n=108) Meðaltal (±SEM) p-gildi
Blóðrauði g/L 150,2 (± 6,9) 163,8 (± 2,5) 0,01
Blóðseigja L/L 0,46 (± 0,008) 0,50 (± 0,02) 0,02
Kjörnuð rauð blóðkorn x 106/L 4100 (±844) 5031(±1137) 0,696
* HIE, hypoxic ischemic encephalopathy
Dánartíðni (case fatality) af völdum fósturköfn-
unar var 3,15%. Fimmta barnið sem fékk merki
um alvarlega HIE hlaut varanlegar heilaskemmdir
og er fjölfatlað og þroskaheft.
í töflum I-IV sést nánari samanburður milli
barna sem sýndu merki um HIE (n=19) og þeirra
barna sem ekki sýndu merki um HIE (n=108). I
ljós kom að þau börn sem fengu HIE voru mark-
tækt léttari (p=0,03) og styttri (p=0,04) en þau sem
ekki fengu HIE (tafla I). Meðaltal Apgar stiga
hjá börnunum í HIE hópnum reyndust marktækt
lægri við 1, 5 og 10 mínútna aldur (tafla II). Við
samanburð blóðgasamælinga eftir fæðingu kom í
ljós að þau börn sem fengu HIE voru marktækt
súrari, með meiri basaskort og lægra bíkarbónat en
þau sem ekki fengu merki um HIE (tafla III). Þá
reyndist gildi blóðrauða marktækt lægri hjá börn-
unum sem fengu HIE heldur en hjá hinum sem
ekki fengu HIE, (tafla IV). Ekki var tölfræðilega
marktækur munur á fjölda kjarnaðra rauðra
blóðkorna (normoblasta) í blóði barnanna í hóp-
unum tveimur.
Umræður
Dánartíðni eftir fósturköfnun og nýgengi HIE
í þessari rannsókn var lægri en í sambærilegum
erlendum rannsóknum (4, 10, 14). Ef til vill er
verið að ofgreina fósturköfnun hérlendis og benda
niðurstöður rannsóknarinnar til að hverfa ætti frá
þeirri greiningu nema að barnið fái HIE. Áður var
talið að orsaka heilalömunar (cerebra! palsy) væri
oftast að leita í fæðingu og að heilalömun kæmi
í kjölfar súrefnisþurrðar. Nú benda flestar rann-
sóknir til þess að aðeins megi rekja lítinn hluta af
alvarlegri tilfellum heilalömunar til súrefnisþurrð-
ar í fæðingu (15-17). í flestum tilvikum þar sem
Læknablaðið 2007/93 671