Læknablaðið - 15.04.2008, Blaðsíða 23

FRÆÐIGREINAR
FYRIRBURAR
10. Farrar HC, Chande VT, Fitzpatrick DF, Shema SJ. 17.
Hyponatremia as the cause of seizures in infants: a
retrospective analysis of incidence, severity, and clinical
predictors. Ann Emerg Med 1995; 26: 42-8.
11. Haycock GB. The influence of sodium on growth in infancy. 18.
Pediatr Nephrol 1993; 7: 871-5.
12. Chevalier RL. The moth and the aspen tree: sodium in early
postnatal development. Kidney Int 2001; 59:1617-25. 19.
13. Al-Dahhan J, Haycock GB, Nichol B, Chantler C, Stimmler
L. Sodium homeostasis in term and preterm neonates. III. 20.
Effect of salt supplementation. Arch Dis Child 1984; 59: 945-
50.
14. Ertl T, Hadzsiev K, Vincze O, Pytel J, Szabo I, Sulyok E.
Hyponatremia and sensorineural hearing loss in preterm 21.
infants. Biol Neonate 2001; 79:109-12.
15. Bergman I, Hirsch RP, Fria TJ, Shapiro SM, Holzman I,
Painter MJ. Cause of hearing loss in the high-risk premature
infant. J Pediatr 1985; 106: 95-101.
16. Leslie GI, Kalaw MB, Bowen JR, Amold JD. Risk factors for
sensorineural hearing loss in extremely premature infants. J
Paediatr Child Health 1995; 31: 312-6.
EFEXOR DEPOT N06AX16 RB
Wyeth AB. Venlafaxín-hýdróklóríð, samsvarandi venlafaxín 37,5 mg, 75 mg eða 150 mg. Forðahylki, hart, Ábendingar: Þunglyndi (major depression), þar með talið bæði djúpt og alvarlegt innlægt þunglyndi (melancholia) og kvíðatengt
þunglyndi. Almenn kvíðaröskun (GAD). Til að koma í veg fyrir bakslag þunglyndis eða til að koma í veg fyrir endurtekið þunglyndi. Félagsfælni. Felmtur með eða án víðáttufælni. Skammtar og lyfjagjöf: Efexor Depot ætti að taka með mat.
Hylkin skal gleypa heil. Efexor Depot ætti að gefa einu sinni á dag. Upphafsskammtur er 75 mg. Þunglyndi: Ef þörf krefur, er hægt að auka skammtinn um 75 mg á dag á a.m.k. 4 daga fresti. Við miðlungs alvarlegu þunglyndi má títra skammta
upp í 225 mg á dag og við alvariegu þunglyndi er hámarksskammtur 375 mg á dag. Almenn kvíðaröskun (GAD/Félagsfælni): Hjá sjúklingum sem ekki sýna neina svörun við 75 mg upphafsskammti á dag, getur verið gagnlegt að auka skam-
mta upp að hámarki 225 mg á dag. Skammta má auka með u.þ.b. 2 vikna millibili eða meira, en aldrei skemur en 4 daga fresti. Felmtur: Ráðlagður skammtur er 75 mg af Efexor Depot einu sinni á dag. Við upphaf meðferðar skal gefa 37,5
mg upphafsskammt á dag af Efexor Depot fyrstu 4-7 dagana, en auka síðan skammtinn upp í 75 mg einu sinni á dag. Hjá sjúklingum sem ekki sýna neina svönjn við 75 mg skammti á dag, getur verið gagnlegt að auka skammta upp í að
hámarki 225 mg á dag. Til að lengja losun venlafaxíns (extended-release) má auka skammta um 75 mg á dag með u.þ.b. 2 vikna millibili eða meira, en aldrei skemur en á 4 daga fresti. Þegar æskilegur árangur hefur náðst ætti að minnka
skammtinn smám saman niður í minnsta viðhaldsskammt miðað við svörun og þol sjúklings (yfirieitt 75-150 mg/dag). Hjá öldruðum og sjúklingum með hjarta- og æðasjúkdóma/háþrýsting ætti að auka skammtinn með varúð. Við meðferð
sjúklinga með skerta nýrna- og/eða lifrarstarfsemi er mælt með minni skömmtum. Ef kreatínínúthreinsun er 10-70 ml/mín. þarf að minnka skammt um 25-50%. Heildardagskammt af venlafaxíni þarf að minnka um 50% í blóðskilunarsjúk-
lingum. Ekki má gefa venlafaxín fyrr en blóðskilun er lokið. Við meðal alvariega skerðingu á lifrarstarfsemi ætti að minnka skammtinn um 50%. Ef um alvariega skerðingu á lifrarstarfsemi er að ræða kann að reynast nauðsynlegt að minnka
skammtinn enn meir. I slíkum tilvikum kann að vera nauðsynlegt að gefa Efexor töflur. Skammtar til að koma í veg fyrir bakslag eða endurtekið þunglyndi eru venjulega þeir sömu og notaðir eru við upphaflegu meðferðina. Hafa skal reglulegt
eftiriit með sjúklingum til að hægt só að meta árangur af langtímameðferð.Lyfið er ekki ætlað börnum yngri en 18 ára. Ekki er mælt með neinni skammtaaðlögun venlafaxíns vegna aldurs. Efexor depot forðahylki inniheldur kúlur, sem losa
lyfið hægt út (meltingarfærin. Óuppleysanlegur hluti þessara kúlna skilst út og getur sóst í hægðum. Eftirlit með lyfjagjöfog skömmtum. Meðferð ætti að halda áfram í a.m.k. þrjá mánuði (yfirieitt í sex mánuði) eftir að bata er náð. Þegar ætlunin
er að hætta meðferð með Efexor Depot ætti að minnka skammt sjúklings smám saman í a.m.k. tvær vikur ef venlafaxín hefur verið notað í meira en 6 vikur að viðhafðri aðgát vegna hættu á bakslagi. Tíminn sem þarf til að minnka skammtinn
getur verið háður skammtinum, lengd meðferðar og ástandi sjúklings. Haft skal samband við sérfræðing ef enginn bati hefur náðst eftir eins mánaðar meðferð. Frábendingar: Brátt hjartadrep, bráður sjúkdómur (heilaæðum og ómeðhöndlaður
háþrýstingur. Samtímis meðferð með mónóamínoxíðasahemlum. Ofnæmi fyrir venlafaxíni eða einhverjum hjálparefnanna. Sérstök varnaðarorð og varúðarreglur við notkun: Aldraðir (>65 ára). Sjúklingar með þekktan sjúkdóm í hjarta-
æðakerfi eða heilaæðum, þ.m.t. meðhöndlaður háþrýstingur. Skert nýrna- og/eða lifrarstarfsemi. Krampa getur orðið vart við venlafaxín meðferð, nota ætti venlafaxín með varúð hjá sjúklingum með sögu um krampa. Þegar er skipt frá
mónóamínoxíðasahemli til venlafaxíns skal gera minnst 14 daga meðferðarhlé. Ef breytt er meðferð frá venlafaxíni til mónóamínoxíðasahemils er mælt með 7 daga meðferðarhléi.Gera verður ráð fyrir hættu á sjálfsvígi hjá öllum sjúklingum sem
haldnir eru þunglyndi og ávísa ætti minnsta skammti í upphafi til að draga úr hættu á ofskömmtun. Hætta á sjálfsvígi fylgir þunglyndi og kann að vera fyrir hendi þar til verulegur bati hefur náðst. Fylgjast þarf vel með hvort sjúklingum sem
meðhöndlaðir eru með venlafaxín versnar og einnig hvort sjálfsvígshugsanir gera vart við sig, sérstaklega í upphafi meðferðar eða þegar einhverjar breytingar verða á skammtastærð eða skammtafyrirmælum.Venlafaxín kann hjá sumum
sjúklingum að valda hækkuðum blóðþrýstingi (lagbilsþrýstingur hækkar um 10-30 mmHg). Mælt er með því að viðkomandi læknir fylgist með blóðþrýstingi við hverja heimsókn sjúklings. Hjá öldruðum og sjúklingum með þekktan hjarta- og
æðasjúkdóm ætti að fylgjast með blóðþrýstingi á hálfsmánaðar fresti í 4-6 vikur og eftir það við hverja heimsókn til viðkomandi læknis. Sjúklinga í langtímameðferð ætti að fræða um mikilvægi góðrar tannhirðu vegna þess að þurrkur í munni
kann að valda aukinni hættu á tannskemmdum. Ekki hefur fengist reynsla af meðferð sjúklinga með geðklofa. Áhrif venlafaxíns á þunglyndi í geðhvarfasýki (bipolar depression) hafa ekki verið könnuð. Hjá sjúklingum með geðhvarfasýki getur
orðið þróun til geðhæðarfasa. Sjúklingar með flogaveiki þarfnast viðeigandi flogaveikilyfja á meðan á meðferð stendur. Ekki hefur fengist klínísk reynsla hjá börnum. Lækkun natríums ( blóði og/eða óeðlileg seyting þvagtemprandi hormóns
(Syndrome of Inappropriate Antidiuretic hormone (SIADH)) hefur stöku sinnum sést við meðferð með geðlægðariyfjum, m.a. serótónínupptökuhemlum, oftast hjá öldruðum og sjúklingum sem eru á þvagræsilyfjum. Upp hafa komið örfá tilvik
með lækkun natríum (blóði af völdum Efexors, yfirieitt hjá öldruðum, sem hefur leitt til þess að hætt var við að gefa lyfið. Hraðari hjartsláttur getur komið fyrir, sérstaklega við töku hærri skammta. Varúðar ætti að gæta hjá sjúklingum þar sem
undiriiggjandi sjúkdómar gætu versnað með hraðari hjartslætti. Ljósopsstæring getur komið fyrir í tengslum við venlafaxín. Mælt er með að sjúklingar með hækkaðan augnþrýsting eða sjúklingar með hættu á þrönghornsgláku séu undir
sérstöku eftiriiti. Hættan á húð- og slímhúðarblæðingum getur aukist hjá sjúklingum sem taka venlafaxín. Nota ætti venlafaxín með varúð hjá sjúklingum sem eiga til að fá blæðingar á þessum stöðum.öryggi og virkni venlafaxín meðferðar
samhliða megrunartyflum hefur ekki verið könnuð. Ekki er mælt með samhliða töku venlafaxíns hýdróklóríðs og megrunarlyfja. Venlafaxín er ekki ætlað sem megrunarlyf, hvorki eitt og sér, né samtímis töku annarra efna. í klínískri rannsókn þar
sem venlafaxín var borið saman við lyfleysu, sást aukning á kólesteróli í blóði sem skipti máli hjá 5,3% sjúklinga sem fengu venlafaxín en 0,0% sjúklinga sem fengu lyfleysu í a.m.k. 3 mánuði. íhuga ætti að mæla kólesteról í blóði við
langtímameðferð.í klínískri rannsókn hjá bömum, var aukning í skráningu á neikvæðum hugsunum og, sérstaklega þar sem um alvarlegt þunglyndi var að ræða, aukning á sjálfsmorðstengdum atvikum eins og sjálfsmorðshugsunum og sjálf-
skaða. Fráhvarfseinkenni sem fram koma þegar töku gedeyfðartyfja er hætt eru vel þekkt. Því er mælt með að venlafaxín skammturinn verði smám saman minnkaður og fylgst verði vel með sjúklingnum. Notkun fyrir börn og unglinga
undir 18 ára aldri: Efexor Depot ætti ekki að nota til meðferðar fyrir börn og ungmenni undir 18 ára aldri. Sjálfsmorðstengd hegðun (sjálfsmorðstilraunir og sjálfsmorðshugsanir) og fjandsamleg hegðun (aðallega árásargirni, andfélags-
leg hegðun og reiði) er tíðari í klínískum tilraunum meðal barna og ungmenna sem fá þunglyndislyf en meðal þeirra sem fá lyfleysu. Ef ákvörðun er samt sem áður tekin um nauðsyn meðferðar og hún studd klínískum rökum, skal
fylgjast vandlega með sjálfsmorðstengdum hegðunareinkennum. Þá liggja engar upplýsingar fyrir um öryggi af langtímanotkun lyfsins fyrir börn og ungmenni með tilliti til vaxtar, þroska, vitsmunaþróunar og hegðunar.Milliverkanir við
önnur lyf og aðrar milliverkanir: Engar milliverkanir hafa komið fram hjá heilbrigðum sjálfboðaliðum eftir einfaldan skammt af litíum, díazepami og etanóli á meðan á meðferð stendur með venlafaxíni. Rannsóknir benda til þess að venlafaxín
umbrotni í O-desmetýlvenlafaxín af völdum ísóensímsins CYP2D6 og í N-desmetýlvenlafaxín af völdum isóensímsins CYP3A3/4. Vænta má eftirtalinna milliverkana þótt þær hafi ekki verið rannsakaðar sérstaklega in vivo. Samtímis meðferð
með lyfjum, sem hamla CYP2D6, gæti valdið aukinni uppsöfnun venlafaxíns svipað því og búast má við i einstaklingi með hæg umbrot debrisokíns. Aðgát skal höfð þegar Efexor er gefið ásamt lyfjum svo sem kínidíni, paroxetíni (sjá fleiri dæmi
í þessum kafla). Þar eð venlafaxín gæti dregið úr umbrotum annarra lyfja sem CYP2D6 umbrýtur ætti að gæta varúðar við notkun venlafaxíns ásamt slíkum lyfjum þar eð plasmaþóttni þeirra gæti aukist. Búast má við mikilli uppsöfnun venlafaxíns
ef einstaklingi með hæg umbrot CYP2D6 er gefinn CYP3A3/4 hemill á sama tíma. Því skyldi gæta varúðar við notkun Efexors samfara lyfjum sem hamla gegn CYP3A3/4 t.d. ketókónasóli. Segavamaráhrif warfarins geta aukist hjá sjúklingum
við það að taka venlafaxín samtímis.Rannsókn á lyfhrifum með gjöf halóperidóls hefur sýnt eftirfarandi niðurstöður fyrir halóperidól: 42% minnkun á heildarúthreinsun við inntöku (oral clearance), 70% aukning á AUC og 88% aukning á Cmax
en engin breyting á helmingunartíma. Sýnt hefur verið fram á að címetidín kemur í veg fyrir umbrot venlafaxíns við fyrstu umferð í lifur við stöðugt ástand; címetidín hefur aftur á móti engin áhrif á lyfhrif O-desmethylvenlafaxíns. Talið er að
heildarlyfhrif venlafaxíns og O-desmethytvenlafaxíns aukist aðeins í flestum sjúklingum. í öldruðum og í sjúklingum með skerta lifrarstarfsemi getur verið að þessi milliverkun sé greinilegri. Byggt á þekkingu á virkni venlafaxíns og möguleika á
serótónin heilkenni, er mælt með varúð þegar venlafaxín er gefið samtímis öðrum lyfjum sem gætu haft áhrif á serótónin boðefnakerfið, svo sem triptan.og sértækir serótónín endurupptöku blokkarar. Meðganga og brjóstagjöf: Meðganga:
Takmörkuð klínísk reynsla hefur fengist af því að gefa bamshafandi konum lyfið. Rannsóknir á dýrum hafa leitt í Ijós minnkaða þyngd og stærð fóstra og lakari lífsmöguleika, líklega vegna eiturvirkni á móður. Þar til frekari reynsla hefur fengist
af Efexor ætti ekki að gefa það á meðgöngutíma nema að vandlega athuguðu máli. Ef venlafaxín er gefið fram að fæðingu eða skömmu fyrir fæðingu, getur nýburinn orðið fyrir fráhvarfseinkennum. Nýburar sem hafa verið útsettir fyrir venlafaxín
seint á þriðja hluta meðgöngu hafa fengið einkenni sem krefjast aðstoðar við öndun eða lengri sjúkrahúsdvalar. Brjóstagjöf: Venlafaxín og O-desmethylvenlafaxín skiljast út í brjóstamjólk; því ætti að taka ákvörðun um það hvort halda skuli
brjóstagjöf áfram eða hætta töku venlafaxíns. Áhrif á hæfni til aksturs og notkunar véla: Hugsanlegt er að meðferð með Efexor Depot kunni að hægja á viðbrögðum sumra sjúklinga. Þetta ætti að hafa í huga við aðstæður sem krefjast
sérstakrar árvekni, t.d. við akstur. Aukaverkanir: Algengar (>1/100): Almennar: Þróttleysi, lystarleysi, höfuðverkur, kviðverkir, þyngdarminnkun eða þyngdaraukning, svitaköst (einnig nætursviti), kláði, syfja, skjálfti.Blóðrás: Háþrýstingur,
stöðubundinn lágþrýstingur, hraðtaktur, æðavíkkun, hjartsláttarónot. Miðtaugakerfi: Rugl, martröð, minnkuð kynhvöt, svefnleysi, truflað húðskyn, kvíði, aukinn vöðvasamdráttur, taugaóstyrkur. Meltingafæri: Ógleði, uppköst, minnkuð matarlyst,
hægðatregða, meltingartruflun, munnþurrkur. Efnaskipti:Hækkun á kólesteróli í blóði (sérstaklega við langvarandi notkun og hugsanlega í stórum skömmtum). Húð: Sviti (þar með talinn nætursviti). Þvag- og kynfæri: Áhrif á sáðlát/fullnægingu,
getuleysi, minnkuð þvaglát (aðallega erfiðleikar við losun (mostly hesitancy)). Augu: Sjónstillingartruflun, Ijósopsstæring, sjóntruflanir. Sjaldgæfar (>1/1000, <1/100)Almennar: Bjúgur, eyrnasuð.B/óð: Flekkblæðing, blæðingar í slímhúð.B/ódrás:
Lágþrýstingur, réttstöðuþrýstingsfall, hraðtaktur. Miðtaugakerfi: Slen, ósamhæfðar hreyfingar, ofhreyfni, ofskynjanir, geðhæð, sljóleiki, vöðvakippir, æsingur. Meltingarfæri: Bólga í vélinda, magabólga, tannholdsbólga, bragðbreytingar,
tannagnístur.niðurgangur. Húð: Hários, útbrot, ofsakláði, aukið Ijósnæmi. Lifur: Hækkuð lifrarensím í blóði, blóðnatríumlækkun. öndunarfæri: Astmi. Kyn- og þvagfæri: Óeðlileg fullnæging (konur), miklar tíðablæðingar, þvagteppa. Augu:
Tárubólga. Mjög sjaldgæfar (<1/1000) Almennar: Hálfdvali (stupor). Blóð: Lenging á blæðingartíma, blóðflagnafæð. Blóðrás: Breytingar á hjartarafriti (T-bylgja, S-T hluti, gátta-sleglarof af gráðu I). Miðtaugakerfi: Krampar, einkenni um
utanstrýtukvilla (Parkinsonlik einkenni), persónuleikatruflun, illkynja sefunarheilkenni (NMS), serótónvirkt heilkenni (Serotonergic Syndrome). Lifur: Lifrarbólga, óeðlileg seyting þvagtemprandi hormóns (SIADH). Koma örsjaldan fyrir (<1/10 000)
Almennar: Ofnæmislost. Blóðrás: OT lenging, sleglatif, sleglahraðsláttur (þar með talið torsade de pointes). Meltingarfæri: Brisbólga. Blóð: Blóðmein (þar með talið kyrningahrap, vanmyndunarblóðleysi, daufkyrningafæð og blóðfaimnafæð).
Efnaskipti: Aukning í prólaktíni. Stoðkerfi og stoðvefur: Rákvöðvasundrun. Miðtaugakerfi: Æði, utanstrýtu einkenni (þar með talið trufluð vöðvaspenna og hreyfingatregða), síðkomin hreyfitregða. öndunarfæri: Fjölgun eósínófíla í lungum. Húð:
Regnbogaroðasótt, Stevens Johnson heilkenni, kláði. Tilkynnt hefur verið um eftirfarandi einkenni þegar meðferð hefur verið hætt skyndilega: ólmhugur, kvíði, geðæsingur, taugaóstyrkur, rugl, svefnleysi og aðrar svefntruflanir, þreyta, svefnhöfgi,
náladofi, krampi, sundl, svimi, höfuðverkur, eyrnasuð, sviti, munnþurrkur, þyngdartap, niðurgangur, ógleði og uppköst. Meiri hluti þeirra einkenna sem koma fram þegar meðferð er hætt eru væg og ganga til baka án meðferðar. í þunglyndi er
ávallt erfitt að greina á milli raunverulegra aukaverkana lyfja og einkenna um þunglyndi. Aukaverkanirnar ógleði og uppköst tengjast skammtastærð; stærri upphafsskammtar valda aukinni tíðni af ógleði. Styrkur og tíðni þessarar aukaverkunar
minnka yfirleitt við áframhaldandi meðferð. f klínískum rannsóknum á börnum og unglingum (6-17 ára) sáust almennt sömu aukaverkanir af venlafaxini og hjá fullorðnum. Þó sást aukning í skráningu á neikvæðum hugsunum og, sérstaklega
þar sem um alvarlegt þunglyndi var að ræða, aukning á sjálfsvigstengdum atvikum eins og sjálfsvígshugsunum og sjálfskaða. Ofskömmtun: Eftir markaðssetningu hefur aðallega veriö tilkynnt um ofskömmtun venlafaxíns í tengslun við samhliða
notkun alkóhóls og/eða annarra lyfa. Eiturvirkni: Fullvaxnir einstaklingar hafa tekið inn allt að 6,75 g og orðið fyrir meðalsvæsnum eitrunaráhrifum. Einkenni: Bæling miðtaugakerfisins, krampar, andkólínvirk einkenni. Hraðtaktur (gúls og slegils),
hægataktur, lækkaður blóðþrýstingur, breytingar á hjartarafriti, ST/T-breytingar, lenging OT-bils, lenging QRS-bils. Meðferð: Tryggja að öndunarvegur sé vel opinn, fylgjast með hjartarafriti; lyfjakol; magaskolun kemur til greina. Þegar hætta
er á ásvelgingu er ekki mælt með að framkalla uppköstum. Ráðstafanir sem beinast að einkennum. Ólíklegt er að þvinguð þvaglát, skilun, hreinsun blóðs með aðsogi og blóðskipti kom að gagni. Engin þekkt mótefni eru fyrir venlafaxíni.
Sérlyfjaskrártexti: 16. mars 2007. Pakkningar og verð í janúar 2008: Efexor Depot forðahylki 37,5 mg: 7 stk 969 kr., 75 mg: 28 stk 4.240 kr., 98 stk. 12.144 kr., 100 stk 12.668 kr. Efexor Depot 150 mg: 28 stk. 7.583 kr.,
98 stk. 21.749 kr., 100 stk 22.404 kr.
icepharma Wyeth
Al-Dahhan J, Jannoun L, Haycock GB. Effect of salt
supplementation of newborn premature infants on
neurodevelopmental outcome at 10-13 years of age. Arch
Dis Child Fetal Neonatal Ed 2002; 86: F120-3.
Murphy DJ, Hope PL, Johnson A. Neonatal risk factors for
cerebral palsy in very preterm babies: case-control study.
BMJ 1997; 314: 404-8.
Cox J. Nutrition. In: Siberry KS, Iannone R, eds. Harriet Lane
Handbook. 15th ed. Mosby, Philadelpia 2000: 481-518.
Guignard JP. Postnatal development of glomerular filtration
rate in neonates. In: Polin RA, Fox WW, Abman SH, eds.
Fetal and neolatal physiology. Volume 2. 3. ed. Saunders,
Philadelphia 2004:1256-66.
Sulyok E NM, Tenyi I. Postnatal development of renin-
angiotensin-aldosterone system, RAAS, in relation to
electrolyte balance in premature infants. Pediatr Res 1979;
13: 817-20.
LÆKNAblaðið 2008/94 291