Læknablaðið - 15.04.2008, Blaðsíða 25

FRÆÐIGREINAR
BRISKIRTILL
Holsjármeðferð á
sýndarblöðru í briskirtli
Orri Þór
Ormarsson
barnaskurðlæknir
Ásgeir
Theodórs
sérfræðingur
í meltingarsjúkdómum
Þráinn
Rósmundsson
bamaskurðlæknir
Lykilorð: briskirtill, áverka-sýndar-
blaðra, holsjárskoðun, holsjáróm-
skoðun.
Ágrip
Lýst er holsjármeðferð á áverka-sýndarblöðru í
briskirtli (posttraumatic pancreatic pseudocyst).
Sýndarblaðra í briskirtli er vel þekktur fylgikvilli
brisbólgu og áverka á briskirtli. Hefðbundin með-
ferð við tæmingu slíkrar blöðru hefur verið með
opinni aðgerð eða í gegnum húð.
Undanfarin ár hefur holsjármeðferð færst í
aukana og er nú vel þekkt sem meðferð á sýnd-
arblöðru hjá fullorðnum. Hjá börnum er hlutverk
holsjármeðferðar við þessum vanda illa skilgreint.
Lýst er tilfelli þar sem framkvæmd var í fyrsta
skipti á Islandi holsjármeðferð á áverkaorsakaðri
sýndarblöðru í briskirtli barns.
Sjúkratilfellið
Ellefu ára gamall almennt heilsuhraustur drengur
féll af hjóli sínu og fékk högg á kvið af stýri hjóls-
ins. Eftir það lá hann fyrir með kviðverki, var
lystarlaus og síðar fékk hann uppköst. Einkenni
drengsins færðust í aukana næstu tvo sólarhringa
og því var farið með hann á bráðamóttöku
Landspítala. Við skoðun voru lífsmörk eðlileg en
mar og bólga í ofanverðum kviðvegg. Kviður var
harður, mest vinstra megin og í uppmagálssvæði
og það voru dreifð þreifieymsli í kvið.
Blóðrannsóknir við komu sýndu að blóðrauði
var innan viðmiðunarmarka, amýlasi 1347 U/L
(25-120 U/L) og lípasi 3616 U/L (25-300 U/L), lifr-
arrannsóknir voru eðlilegar. Tekin var fjöláverka
tölvusneiðmynd sem sýndi fullþykktar rifu í
bol brisins, vökva aðlægt brisi og milli mjógim-
islykkja í kvið ásamt fríum vökvi í grindarholi.
Ekki sást frítt loft í kviðarholi. Averkar greindust
ekki á öðmm líffæmm. Drengnum var haldið
fastandi og fluttur á barnaskurðdeild þar sem
lögð var magaslanga og hann tengdur sírita með
reglubundnum mælingum á lífsmörkum.
Daginn eftir komu var gerð ómskoðun á kviðar-
holi sem sýndi lítilsháttar frían vökva í grindarholi
og ómsnautt svæði í bol briskirtilsins. í framhaldi
af því var gerð segulómun á brisi og brisgöngum
iMHENGLISH SUMMARYHHi
Ormarsson OÞ, Theodórs Á, Rósmundsson Þ
Endoscopic drainage of posttraumatic
pancreatic pseudocyst in a child
This case report describes endoscopic drainage of
posttraumatic pancreatic pseudocyst in a eleven year old
boy. Pancreatic pseudocyst is a well known complication
of pancreatitis and pancreatic trauma. Traditional methods
of draining them consists of open surgery or transcutanous
emptying. In recent years endoscopic treatment has been
used more often and is now a well established treatment
in the adult population. In children this kind of treatment
is less well established. Our experience with this case
demonstrated that endoscopic drainage is successful and
safe procedure.
Keywords: pancreas, traumatic pseudocyst, endoscopy,
endoscopic ultrasound.
Correspondence: Orri Þór Ormarsson, Orriorm@landspitali.is
(MRCP) sem sýndi heilþykktarrof á mótum bols
og hala briskirtilsins en gaf ekki ákveðið svar um
það hvort aðalbrisrásin væri heil. Almenn líðan
hans var góð og því ákveðið að meðhöndla hann
án skurðaðgerðar. Settur var í hann miðbláæð-
arleggur og næring gefin í æð fyrstu dagana en
rúmri viku eftir komu var lögð niður ásgamar (jej-
unal) slanga um nef til áframhaldandi næringar.
Lípasi og amýlasi voru hæstir þremur vikum eftir
innlögn, lípasi 11.913 U/L og amýlasi 1813 U/L.
Eftir það fóru gildin lækkandi og sjö vikum eftir
innlögn fékk hann fitusnautt fæði. Ómskoðanir
sýndu myndun sýndarblöðru sem fór stækkandi.
Fylgst var með blöðrunni og var henni leyft af
ásetningi að stækka og afmarkast. Ellefu vikum
eftir slysið var stærsta þvermál hennar 10,7 sentí-
metrar. Tölvusneiðmynd þá sýndi að blaðran var
vel afmörkuð, lá þétt upp að maganum á breiðu
svæði og klemmdi bolhluta hans alveg fram að
kviðvegg (mynd 1). I kjölfarið var blaðran tæmd
í svæfingu með ísetningu blöðrumagastoðrörs í
gegnum holsjá.
LÆKNAblaöið 2008/94 293