Læknablaðið - 15.04.2008, Blaðsíða 39

FRÆÐIGREINAR
LUNGNAKRABBAMEIN
æxli, en geislameðferð fyrir aðgerð virðist hvorki
bæta lífshorfur né heldur bæta staðbundinn ár-
angur (98). Krabbameinslyfja- og geislameðferð
gefin samhliða fyrir aðgerð á skurðtækum æxlum
bætir heldur ekki lífshorfur (105).
Hefðbundin aðferð við geislameðferð óskurð-
tækra lungnakrabbameina er að gefa meðferð
einu sinni á dag fimm daga vikunnar, að heild-
arskammti um 60 Gy í 2 Gy skömmtum (49).
Meðferðarsvæðið er æxlið sjálft ásamt þeim eitlum
sem sterkur grunur er um að innihaldi meinvörp
(106). Rannsóknir á áhrifum þess að gefa geisla-
meðferð tvisvar sinnum eða jafnvel oftar á dag
(hyperfractionated treatment) við sjúkdómi á stigi
III benda sumar til betri lífshorfa en þessi meðferð
er þó að öllum líkindum ekki betri en samhliða
lyfja- og geislameðferð (105).
Sýnt hefur verið fram á betri árangur með því
að gefa samhliða krabbameinslyfja- og geislameð-
ferð en geislameðferð eingöngu (107). Ljóst er að
tíðni snemmkominna aukaverkana geislameðferð-
ar, á borð við vélindabólgu og geislalungnabólgu,
er marktækt hærri en við geislameðferð eingöngu.
Af þessu leiðir að einungis þeir sjúklingar sem eru
í góðu líkamlegu ástandi geta gengist undir sam-
hliða meðferð (108).
Geislameðferð hefur löngum verið beitt eftir
skurðaðgerð, sérstaklega í tilfellum þar sem æxli
greinist í skurðbrúnum eða eitilmeinvörp finnast
í miðmæti við aðgerð. Niðurstöður rannsókna
á gildi geislameðferðar einnar sér eða sam-
hliða krabbameinslyfjameðferð hjá þessum hópi
sjúklinga benda til þess að slík meðferð bæti ekki
marktækt lífshorfur (109). Hjá sjúklingum með
hreinar skurðbrúnir á stigi I og II virðist viðbótar
geislameðferð jafnvel geta gert lífshorfur verri
(109). Viðbótargeislameðferð á svæði í miðmæti
þar sem eitilmeinvörp hafa verið fjarlægð eða
annars staðar innan brjósthols virðist heldur ekki
bæta lífshorfur, enda þó ekki sé fullljóst hvort slík
meðferð geti átt við í N2-sjúkdómi og þá samhliða
krabbameinslyfjameðferð fyrir skurðaðgerð (110).
Smáfrumukrabbamein
Venja er að meðhöndla smáfrumukrabbamein sem
bundið er við annan helming brjósthols í læknandi
skyni með bæði krabbameinslyfjum og geislameð-
ferð (31). Talið er að árangur og þar með taldar
lífshorfur, séu betri ef þessar meðferðir eru gefnar
samhliða (111). Mælt er með að gefa verndandi
geislameðferð gegn heilavef hjá sjúklingum með
staðbundinn sjúkdóm, en það bætir lifun þeirra ef
fullkomin svörun hefur orðið við undangenginni
krabbameinslyfja- og geislameðferð (31).
Mynd 16. Cati ípind lokað
með Goretex®-bót. Um var
að ræða lungnakrabbamein
sem óx inn í pindina og
purfti pví aðfjarlægja hluta
afpindinni. Sams konar bót
má nola til að loka götum í
gollurshúsi og brjóstvegg.
Krabbameinslyfjameðferð
Á síðastliðnum árum hafa orðið töluverðar
framfarir í krabbameinslyfjameðferð við lungna-
krabbameini. Ný lyf eru komin til sögunnar,
ábendingar fyrir notkun eldri lyfja hafa breyst og
í vaxandi mæli er farið að nota krabbameinslyf
eftir skurðaðgerðir sem viðbótarmeðferð (adjuv-
ant). Umfjöllun um krabbameinslyfjameðferð er
hér skipt eftir vefjagerð og fjallað um smáfrumu-
krabbamein og lungnakrabbamein af ekki-smá-
frumugerð í sitt hvoru lagi.
Smáfrumukrabbamein
Meðferð smáfrumukrabbameina fer eftir stigi
sjúkdómsins, hvort um staðbundinn sjúkdóm er
að ræða eða útbreiddan. Hjá fyrmefndu sjúkling-
unum er gefin samhliða meðferð krabbameins-
lyfja, yfirleitt cisplatin og etoposid í æð á þriggja
vikna fresti auk geislameðferðar (31). Best er að
hefja geislameðferð snemma í ferlinu en það bætir
lífshorfur þessara sjúklinga um allt að 36% (31).
Smáfrumukrabbamein svarar yfirleitt mjög vel
meðferð, eða í allt að 80% tilfella (112). Hins vegar
er algengt að sjúklingar fái endurtekið krabbamein
Mynd 17 a, b. Tölvusneiðmyndir 64 ára karlmanns með flögupekjukrabbamein (ör) sem
vaxið var inn í miðmæti (T4 æxli) (mynd 17á). Fyrst var gerð miðmætisspeglun sem var
eðlileg. íkjölfarið fékk hann geislameðferð á miðmæti, samtals 44 Gy. Við petta minnkaði æxlið
(mynd 17b). Fjórum mánuðum síðar var gerð skurðaðgerð par sem lungað var fjarlægt ásamt
eitlum hægra megin í miðmæti og hluta af gollurshúsi. Við vefjaskoðun reyndust skurðbrúnir
hreinar og engin merki um eitilmeinvörp. Hann fékk krabbameinslyfjameðferð eftir aðgerð og
er við góða heilsu í dag, rúmum tveimur árutn frá aðgerð.
LÆKNAblaðið 2008/94 307