Læknablaðið - 15.12.2010, Blaðsíða 37

F
R U M H E R
UMRÆÐUR 0 G FRÉTTIR
Jl í BARNALÆKNINGUM
þetta stöðugt basl næstu árin; ég vildi fá að skoða
börnin sjálfur fyrir aðgerð, tala við foreldrana
og ákveða hvort gera ætti aðgerð eða ekki. Þetta
mátti ég ekki. Börnin voru kölluð inn til aðgerða
af lyflæknum barnadeildarinnar og send til mín.
Eg átti síðan að gera aðgerðina og ekki skipta mér
meira af því. Þetta líkaði mér illa og sérstaklega
þótti mér slæmt að fá ekki að hafa hönd í bagga
um meðferð barnanna eftir aðgerð. Ég vildi einnig
að böm sem höfðu verið í aðgerð yrðu lögð irtn á
sérstakar stofur, en ekki sett á stofur með bömum
sem voru veik af alls kyns sýkingum. En þessu
var öllu blandað saman og barnadeildin var í
raun rekin eins og smitsjúkdómadeild og það
kom þráfaldlega fyrir að frísk börn sem komu
inn til aðgerðar sýktust í kjölfarið við að liggja á
barnadeildinni. Þetta fékkst ekki í gegn. Þá bað
ég um að fá að merkja skýrslur bamanna sem ég
hafði gert aðgerð á til að ég væri fljótari að finna
þau á deildinni. Það mátti ekki heldur. Satt best
að segja þá var eiginlega alveg sama hvað ég
lagði til eða bað um, það var allt saman slegið
útaf borðinu. Og þetta fór í taugamar á mér og
stundum var ég óvæginn við þessa pilta, kjaftfor
og leiðinlegur, enda var ekki boðið upp á neinn
vinskap, og samskiptin urðu að sama skapi stirð.
Þetta voru mikil viðbrigði frá Svíþjóð og oft
hvarflaði að mér að flytja út aftur. Líklega hefði ég
gert það ef ég hefði haft efni á því."
Sóttur upp á hálendið
I sautján ár var Guðmundur eini sérfræðingurinn
í bamaskurðlækningum og sannarlega var mikið
að gera hjá honum. „Ég var eiginlega á stöðugri
vakt fyrir barnadeildina í öll þessi ár, auk þess að
vera á vakt fyrir handlækningadeildina. Það kom
fyrir að ég var sóttur út á land - upp á hálendið
jafnvel - ef gera þurfti bráðaaðgerð á bami. Þetta
hafði auðvitað líka þau áhrif að þolinmæði mín
gagnvart alls kyns vitleysu sem fékk að viðgangast
var minni en ella. Ég var alltaf með langan biðlista
af börnum sem þurftu að komast í aðgerð og það
var óþolandi að geta ekki stjórnað því sjálfur
hvernig bömin voru tekin inn af biðlistanum. Oft
myndaðist flöskuhálsinn á bamadeildinni þar sem
ég fékk ekki pláss fyrir aðgerðabörnin og varð því
að fresta aðgerð af þeim sökum. Þessir erfiðleikar
urðu til þess að ég fór að velta því fyrir mér hvort
ekki væri skynsamlegast að skipta bamadeildinni
í handlækningadeild og lyflækningadeild. Rétt
eins og með fullorðna sjúklinga. Ég lagði mikla
vinnu í þetta og læknaráð, stjórn spítalans og
ráðuneytið voru sammála því að þetta væri rétt, en
þetta strandaði á yfirlæknum barnadeildarinnar
og komst ekki lengra. Þeir höfnuðu þessu
algerlega. Þá voru einnig uppi hugmyndir um
að færa handlækningar barna alfarið yfir á
handlækningadeildina og um þetta voru samin
mörg bréf og margar yfirlýsingar og allir nema
yfirlæknar barnadeildarinnar voru í rauninni
sammála um að þessu þyrfti að breyta. Loks
fékkst sú niðurstaða að ég fékk 14 rúm til umráða
á bamadeildinni og það var heilmikil framför en
þó vildi verða misbrestur á að þau væru aðskilin
frá öðrum sjúklingum deildarinnar. Eftir mörg
ár (1983) fékkst svo leyfi fyrir tveimur stöðum
barnaskurðlækna og það létti talsvert á mér."
Eflaust þykir mörgum fróðlegt að lesa þessi orð
Guðmundar en þau lýsa baráttu frumkvöðuls fyrir
viðurkenningu og starfsaðstöðu sérgreinar sinnar.
„Þetta átti sér að nokkru leyti sögulegar skýringar,
einnig var sumpart um faglegan ágreining að
ræða, en fyrst og síðast var þetta persónulegt stríð
þar sem menn vörðu stöðu sína og hagsmuni með
öllum tiltækum ráðum. Eftir að ég fékk skipun
sem yfirlæknir á barnadeildinni hefði mátt ætla
að ég væri kominn í betri aðstöðu til að hafa áhrif
á þróun mála en það var eftir sem áður þungur
róður þar sem ég var eini skurðlæknirinn á móti
11 lyflæknum barnadeildarinnar, og þannig var
það næstu átta árin. Ég skrifaði stjórnarnefnd
spítalans bréf og lagði til að yfirlæknisstaðan
í handlækningum barna á barnadeildinni yrði
lögð niður, því hún væri hégóminn einn. Þetta
voru helv . . . leiðindi allt saman. Andrúmsloftið
var slíkt að ég var yfirleitt ekki boðaður á neina
fundi þar sem málefni deildarinnar voru til
umræðu. Mér var heldur ekki falið að kenna
barnaskurðlækningar á vegum barnadeildarinnar
heldur sá lyflækningaprófessorinn um þá kennslu.
Ég kenndi hins vegar barnaskurðlækningar á
vegum handlækningadeildarinnar og þannig var
fyrirkomulagið allt til þess að ég hætti störfum.
Ekki má samt skilja orð mín þannig að þetta hafi
allt verið eintómt stríð. Ég átti marga ágæta vini í
hópi kolleganna og mjög gott samstarf við flesta
þeirra í þau 33 ár sem ég starfaði við spítalann."
Nýjungar og nýmæli
Með komu Guðmundar til landsins urðu ýmis
nýmæli í aðgerðum á börnum og einnig í meðferð
þeirra eftir aðgerð. „Meðal þess sem ég gerði og
ekki hafði verið gert hér áður voru aðgerðir vegna
vatnshöfuðs og breyttar aðferðir við aðgerð vegna
klofins hryggs. Ég gerði ýmsar nýjar aðgerðir
vegna meðfæddra galla í þvagfærum, nýrum og
meltingarfærum. Þá hóf ég aðgerðir í brjóstholi
á fyrirburum. Einnig aðgerðir vegna samvaxinna
hausamóta sem hafði ekki verið viðurkenndur
sjúkdómur hér. Einu tilfelli man ég eftir þar
LÆKNAblaðið 2010/96 773