Læknablaðið - 15.01.2011, Blaðsíða 13

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKN
Staðfest fæðuofnæmi var skilgreint sem jákvætt
tvíblint þolpróf. Tvíblind þolpróf fyrir mjólk voru
framkvæmd á öllum aldri en fyrir annarri fæðu
eftir sex mánaða aldur, nema fyrir jarðhnetum,
fiski og skelfiski sem voru framkvæmd eftir 12
mánaða aldur.
Fyrir hvert barn sem uppfyllti kröfur um
tvíblint þolpróf voru tvö heilbrigð börn án of-
næmiseinkenna beðin um að koma í skoðun. Barn
fætt á undan og á eftir barni með einkenni voru
tekin sem viðmið.
Hjá viðmiðunarbörnunum var framkvæmd
líkamsskoðun, tekinn spurningalisti og blóðsýni.
Ef barn í viðmiðunarhópi fékk seinna einkenni
fæðuofnæmis var það skilgreint sem barn með
einkenni og var þá sjálft parað á sama hátt við tvö
heilbrigð viðmiðunarbörn.
Tengsl milli ofnæmissjúkdóma og umhverfis-
þátta eða jákvæðrar fjölskyldusögu voru skoðuð
með því að setja hugsanlega áhættuþætti og
afleiðingu upp í krosstöflu. Reiknaðar voru hlut-
fallslegar líkur (OR) á milli þessara þátta með
95% öryggismörkum. P-gildi var reiknað með
kí-kvaðrati (x2 prófi) og tölfræðilega marktækt
p-gildi var sett við <0,05. Þætti sem skoðaðir
voru má sjá í töflu III. Ofnæmissjúkdómar sem
bornir voru saman við hugsanlega áhættuþætti
voru staðfest fæðuofnæmi, exem, astmi, næming,
jákvætt ofnæmishúðpróf og jákvætt IgE í sermi.
Með næmingu er átt við annaðhvort jákvætt IgE í
sermi eða jákvætt ofnæmishúðpróf.
Allir tölfræðiútreikningar voru gerðir í SPSS
tölfræðiforritinu útgáfu 11,5 (SPSS Inc, Chicago,
USA).
Niðurstöður
Þátttakendur sem uppfylltu öll þátttökuskilyrði
voru 1345. Þar af voru fjórir einstaklingar brott-
fluttir og 27 einstaklingar luku ekki við rann-
sóknina. Alls var 1314 einstaklingum fylgt eftir í
12 mánuði frá fæðingu.
Mæður barnanna voru á aldrinum 16-45 ára
og var meðalaldur þeirra 30 ár. Feðurnir voru
19-63 ára, meðalaldur 32 ár. Stúlkubörn voru 655
(48,84%). Barn var að meðaltali í sex mánuði og
sex daga á brjósti. Spurningalistum svöruðu 1338
mæður eftir fæðingu og 1151 við 12 mánaða aldur.
Mismunurinn liggur í því að ekki náðist að taka
viðtal við alla foreldra við 12 mánaða aldur.
Tilkynningar um ofnæmiseinkenni voru 426,
þar af tilkynntu 44 mæður tvisvar um ofnæmis-
einkenni hjá sama barni (3,28%). Til rann-
sóknarlæknis komu 170 börn (12,68%) og af þeim
komu 26 tvisvar. Sextíu og eitt viðmiðunarbarn
kom í skoðun. Ástæður fyrir læknisheimsókn
8.8
73 ]

1.86
n.„ 0.52
1 T
Faaðuofnæmi(i) Exem(ll) Astmi(lll) Ofnæmis- Dýraofnæmi(lll)
kvef(lll)
Mynd 1. Algengi ofnæmissjúkdóma samkvæmt greiningu læknis.
I. Staðfest með tvíblindu þolprófi.
II. Samkvæmt greiningu rannsóknarlæknis.
III. Samkvæmt niðurstöðum spurningalista þar sem móðir var spurð hvort læknir hefði greint
barn hennar með ofnæmissjúkdóm á fyrstu 12 mánuðunum frá fæðingu.
sjást í töflu I. Tafla II sýnir fæðutegundir sem
foreldrar töldu að yllu ofnæmi. Eftir læknisheim-
sókn voru 7,90% barnanna greind með exem
(106/1341) og 3,28% talin vera með fæðuofnæmi
(44/1341). í læknisheimsókn var gert ofnæmis-
húðpróf hjá 156 börnum (11,63%). Tuttugu og eitt
bam var með jákvætt ofnæmishúðpróf (1,57%).
Dreifingu jákvæðra ofnæmishúðprófa eftir fæðu-
ofnæmisvaldi má sjá í töflu II.
Tekin var blóðprufa úr öllum viðmiðunar-
börnunum og 153 börnum með ofnæmiseinkenni,
alls úr 214 bömum (15,96%). Börn með jákvætt IgE
í sermi fyrir helstu mótefnisvökum í fæðu voru 40
(2,98%). Ekkert viðmiðunarbarn var með jákvætt
IgE. Dreifing jákvæðs IgE sést í töflu II.
Næm börn voru 44 (3,27%). Dreifing næmingar
eftir ofnæmisvaldi sést í töflu II.
í tvíblint þolpróf fóru 50 börn (3,73%), þar af
voru 11 með neikvæð húðpróf og IgE í sermi en
sterkan grun um fæðuofnæmi samkvæmt sögu.
Tuttugu og fimm börn voru með jákvætt þolpróf
(1,86%). Fjórtán voru með ofnæmi fyrir einni
fæðutegund (ellefu fyrir eggjum, tvö fyrir mjólk
og eitt fyrir jarðhnetum). Tvö af þeim voru hvorki
með jákvætt IgE í sermi né húðpróf en staðfest
fæðuofnæmi fyrir mjólk og eggjum. Sjö börn voru
með ofnæmi fyrir tveimur fæðutegundum (sex
fyrir mjólk og eggjum og eitt fyrir jarðhnetum og
soja). Tvö börn voru með ofnæmi fyrir þremur
fæðutegundum (annað fyrir eggjum, mjólk og
fiski og hitt fyrir eggjum, mjólk og jarðhnetum).
Tvö börn voru með ofnæmi fyrir fjórum
fæðutegundum (fyrir eggjum, mjólk, fiski og
hveiti). Staðfest algengi fæðuofnæmis hjá börnum
á fyrsta ári er því 1,86% (25/1341).
Samkvæmt spurningalista við 12 mánaða aldur
voru 0,22% barna greind af lækni með ofnæmiskvef
(3/1341); 0,52% greind með dýraofnæmi (7/1341)
og 8,80% greind með astma (118/1341), sjá mynd
LÆKNAblaðíð 2011/97 13