Læknablaðið - 15.09.2011, Blaðsíða 26

SJUKRATILFELLI OG YFIRLIT
Mynd 1. Röntgenmynd af úlnlið tekin við greiningu á beinkröm. Vaxtarlínur eru mjög
víðar og það ergleikkun á nærkasti alnar f'ulnaj og sveifar fradiusj. Skáiarform er á
beinendum og mikil þynning á beini.
fór stúlkan að beygja af vaxtarkúrfu fyrir lengd og þyngd og
við 10 mánaða aldur var foreldrum ráðlagt að auka við hana
fæði. Það gekk erfiðlega að innleiða fasta fæðu vegna mótstöðu
hjá stúlkunni, hún geymdi matinn í munninum og neitaði að
kyngja. Foreldrarnir sögðu hana nánast eingöngu vilja borða
kolvetnaríkan mat og þá helst kartöflur.
Strax eftir greiningu á beinkröm gáfu foreldramir stúlkunni
daglega 125 pg af D-vítamíni (5000 IU), auk teskeiðar af þorskalýsi,
þar til hafin var háskammta D-vítamínmeðferð (Stoss-meðferð)
mánuði síðar. Meðferðin var gefin í tvo daga og fólst í Calcium
Tafla III. Magn D-vítamins i AD-dropum og þorskalýsi borið saman.
Ráðlagður dagsskammtur (RDS) samkvæmt innihaldslýsingu3 Magn D-vítamíns ÍRDS Magn D-vítamins í 5 dropum (um það bil 1 ml)b
AD-dropar 5 dropar 10 pg 10 pg
Þorskalýsi 1 teskeið (5 ml)c 9.2 pg 1,84 pg
a. Sérstakur drapateljari er seldur með AD-dropum. Dropateljarinn mælir einn millilítra
sem er um það bil fimm dropar.
b. I sjúkratilfellinu voru notaðir AD-dropar með 400 IU D-vítamíni I millilítra (400 IU = 10
M9)-
c. Ráðlagður dagsskammtur fyrir börn eins til fimm ára er ein teskeið af þorskalýsi.
Mynd 2. Röntgenmynd afhnjám tekin viðgreiningu á beinkröm. Vaxarlínur eru mjög
vtðar og það er gleikkun á nærkasti beggja vegna. Þctta á við vaxtarlínur bæði á lærlegg
(femur), sköflungi ftibiaj og dálk ffibula). Skálarform er á beinendum og mikil þynning
á beini.
Sandoz 250 mg tvisvar á dag og 25-hýdroxí-D3-vítamíni 2500 jjg
(100.000 IU) þrisvar sinnum á dag. Eftir þennan hleðsluskammt af
D-vítamíni var haldið áfram með Calcium Sandoz 250 mg tvisvar
á dag, þar sem stúlkan fékk ekki kalk úr fæði sökum fæðu-
ofnæmis gegn mjólk. Byrjað var aftur að gefa daglega skammta af
D-vítamíni þremur mánuðum eftir Stoss-meðferð eins og venja er.
Mikil aukning varð á 25-hýdroxí-D-vítamíni í sermi frá því
beinkröm var greind og stúlkan byrjaði að fá 125 pg af D-vítamíni
auk þorskalýsis daglega, þar til Stoss-meðferð hófst (tafla II).
Bendir það til að orsök beinkramar sé vegna of lítils D-vítamíns
í fæðu og vanfrásog frá meltingarvegi sé ólíklegt. Ákveðið var
að veita Stoss-meðferð þrátt fyrir góða verkun af D-vítamíni um
munn, þar sem ekki er hægt að fylgjast með meðferð sem gefin
er heima og auk þess hefur Stoss-meðferð reynst vel í meðferð
á beinkröm.1
í eftirfylgd þremur vikum eftir Stoss-meðferð höfðu foreldrar
tekið eftir auknum vöðvastyrk, stúlkan gekk meira og þreyttist
minna en áður. Auk þess virtist göngulagið ekki eins kjagandi.
Umræður
I sjúkratilfellinu er sagt frá stúlku með fæðuofnæmi sem var á
brjósti í tæpt ár og fékk D-vítamínviðbót í formi AD-dropa og
þorskalýsis. Hún fékk beinkröm vegna of lítillar D-vítamíninntöku
vegna rangrar skömmtunar á þorskalýsi og fæðuofnæmis sem kom
í veg fyrir að hún fengi D-vítamín úr fæðu. Að 12 mánaða aldri
fékk stúlkan í mesta lagi fimm þorskalýsisdropa á dag í staðinn
fyrir AD-dropa og er það of lítið magn af D-vítamíni fyrir aldur
(tafla III og mynd 3). Ráðlagður dagsskammtur fyrir D-vítamín er
10 pg/dag fyrir 6-23 mánaða aldur og 7,5 pg/dag fyrir einstaklinga
2-60 ára samkvæmt norrænum næringarráðleggingum frá árinu
2004.2 Til að koma í veg fyrir beinkröm hjá börnum er talið
nægjanlegt að þau fái 5 pg/dag.3 Stúlkan í þessu sjúkratilfelli fékk
í mesta lagi um 1,84 pg/dag af D-vítamíni frá þriggja mánaða
aldri til eins árs. Horfur stúlkunnar eru góðar um að einkenni
og beinbreytingar gangi algjörlega til baka.1
Á Islandi er lýsi mikilvægasti D-vítamíngjafinn og er erfitt að
ná ráðlögðum dagsskammti án lýsis eða annars D-vítamíngjafa.2-4
478 LÆKNAblaðií 2011/97
J