Læknablaðið - 15.09.2011, Blaðsíða 48

ÖLDUNGADEILD
Víðförult
málverk
Sigurður E. Þorvaldsson
Sir Harold Gillies (1882-1960), Nýsjálend-
ingur sem lærði og starfaði í Englandi, er
af mörgum nefndur faðir lýtalækninga.
Sir Harold, sem er ávallt nefndur Gillies
af kollegum sínum, kom oft til íslands til
að renna fyrir lax og þannig kynntist hann
íslenskri náttúru og þá gafst honum einnig
tækifæri til þess að sinna áhugamáli sínu:
að mála fallegt landslag.
Leið eins af málverkum Dr. Gillies af
íslensku landslagi lá frá Englandi til Flórída
í Bandaríkjunum og var þá í eigu Dr.
Ralph Millards er hafði sem námslæknir
unnið með Gillies að bók sem nú er talin
klassísk: The Principles and Art of Plastic
Snrgery.1
Ég sá þetta málverk fyrst árið 1969 á
skrifstofu Dr. R.O. Dingmans yfirlæknis
lýtalækningadeildar Michigan-háskóla í Ann
Arbor, þar sem ég sat og beið eftir viðtali
um hugsanlega námsstöðu í lýtalækningum.
Það var notalegt að sjá kunnuglegt
íslenskt landslag á meðan ég beið og þegar
venjulegu formlegu samtali var lokið var
gott að geta beint umræðunni að þessu
málverki af Almannagjá og Þingvallavatni.
Það var sérstök vinátta og gagnkvæm
virðing milli Dr. Dingmans og yngri kollega
hans, Dr. Millards, sem hafði gefið Dr.
Dingman þetta málverk í þakkarskyni fyrir
sérstakan stuðning í upphafi ferils síns f
Bandaríkjunum. Síðar var ég einnig í námi
hjá Dr. Millard í Miami á Flórída.
Þrjátíu árum síðar, árið 1999, hófst
lokaferð þessa málverks í Salt Lake City,
Utah, þegar mér barst stutt bréf og
fyrirspurn þaðan. „Siggi, hefur þú enn
áhuga á málverkinu The Great Rift?" Ég
svaraði þegar í stað játandi.
Bréfið var frá Dr. David Dingman
lýtalækni, syni yfirlæknis míns í Ann
Arbor en við höfðum oft hist á fundum í
Bandaríkjunum. Einhvern tíma spurði ég
hann hvað hefði orðið af þessu málverki
við lát föður hans. „Það er í stofunni
heima hjá mér og er skemmtilegt að sýna
kollegum mínum það þar sem Dr. Gillies er
jú einn frægasti lýtalæknir sögunnar."
Nafnið „The Great Rift" var þýðing Dr.
Gillies á Almannagjá. Á bakhlið málverksins
er miði sem segir að málverkið hafi verið á
sýningu The Royal Institute of Oil Painters
í London.
Nokkrum vikum síðar kom pakki frá
Bandaríkjunum og var þar komið umrætt
málverk. Ég þakkaði vini mínum þegar í
stað og spurði hvað ég mætti greiða honum
fyrir málverkið. Við þeirri spurningu,
þó ítrekuð væri, fékk ég aldrei svar. I
þakkarskyni skrifaði ég því litla grein sem
birtist í Annals of Plastic Surgery: „Sir
Harold Gillies and His Icelandic Connection:
Gillies-Millard-Dingman-Iceland: Journey
of a Painting Completed."2 þar sem saga
málverksins er sögð.
Ég á nú sumarhús á Þingvöllum þar
sem ég nýt landslagsins sem Gillies málaði.
Gillies dó árið 1960, Reed O. Dingman
árið 1985 og Dr. Millard er nýlátinn, lést
19. júní 2011. Árið 1999 var Millard valinn
einn af 10 áhrifamestu lýtalæknum 20.
aldarinnar.
Heimildir:
1. Gillies HD, Millard DR. The Principles and Art of Plastic
Surgery. Butterworth, 1958.
2. Thorvaldsson SE. Sir Harold Gillies and his Icelandic
Connection: Gillies-Millard-Dingman-Iceland: Joumey of a
painting completed. Ann Plast Surg 2002; 48:565-6.
0ldungadeild
Læknafélags íslands
Stjórn Öldungadeildar:
Sigurður E. Þorvaldsson, formaður, Jón Hilmar
Alfreðsson ritari, Tryggvi Ásmundsson gjaldkeri,
Bjarni Hannesson, Guðmundur Oddsson
Öldungaráð Umsjón síðu: Páll Ásmundsson
Hörður Þorleifsson, Jóhann Gunnar
Þorbergsson, Höskuldur Baldursson, Kristín
Guttormsson, Leifur Jónsson, Páll Ásmundsson
500 LÆKNAblaðið 2011/97