Læknablaðið - 15.10.2011, Blaðsíða 33

Ú R PENNA STJÓRNARMANNA LÍ
Plástur á meiddið?
Anna Kristín
Jóhannsdóttir
annakrisjo@gmail. com
Höfundur er
heilsugæslulæknir á
Seltjarnarnesi
Hér sunnanlands var í septemberbyrjun
yndislegt haustveður, sólríkt og hlýtt á
daginn. Vegna næturkulda eru haust-
litirnir farnir að sjást. Skugga bar þó á
af völdum öskufoks. Á sama hátt hafa
borist góðar fréttir af heilsugæslunni en
þó ber skugga á.
Skortur er á heimilislæknum um allt
land, meira segja á höfuðborgarsvæðinu
þar sem yfirleitt hafa borist margar
umsóknir um hvert laust starf. Lausar
stöður hafa ekki verið mannaðar. I
þessar stöður hafa nú verið ráðnir
læknar í sémámi í heimilislækningum
(námslæknar). Árum saman hafa
heimilislæknar barist fyrir fjölgun
námsstaða og endurtekið bent á
hækkandi aldur starfandi heimilislækna
og yfirvofandi skort á heimilislæknum
á næstu 15-20 ámm. En talað fyrir
daufum eyrum. Nú loksins virtust
yfirvöld heyra. Námsstöðum á vegum
ráðuneytisins var fjölgað í 12. Það tekur
hins vegar að minnsta kosti 4,5 ár að
mennta sérfræðing í heimilislækningum,
eins og í öðrum sérgreinum. Sú fjölgun
leysir því vonandi mönnunarvanda
heilsugæslunnar í framtíðinni en
gerir það ekki núna. Þá er settur
plástur á meiddið og námslæknar
ráðnir í lausar stöður heimilislækna á
Reykjavíkursvæðinu. Á pappírunum
lítur mönnunin því vel út, engar
lausar stöður. Vandamálið leyst. Eða
hvað? Þessi lausn sýnir virðingarleysi
stjórnsýslunnar gagnvart heimilislæknum.
Hvergi annars staðar myndi það teljast
fullnægjandi lausn að fá lækni í sémámi
til að fylla í skarð sérfræðings. Ef
fullgildur sérfræðingur skyldi nú vilja
sækja um er staðan setin. Námslæknar
eru eðli málsins samkvæmt í námi.
Þurfa handleiðslu og stuðning, sem
veittur er af sérfræðingi á starfsstöðinni.
Sérfræðingurinn þarf því að vera til
staðar og ekki ofhlaðinn störfum svo
hann geti sinnt námslækninum vel.
Sjúklingar upplifa heldur ekki að þeir
hafi sinn heimilislækni þótt kominn sé
námslæknir í stöðu þeirra fyrri læknis,
hann hverfur úr heilsugæslunni til
að ljúka þeim hluta námsins sem fer
fram annars staðar, ef heppnin er með
kemur annar námslæknir í hans stað.
En sjúklingar hafa látið skýrt í ljós að
þeir vilji hafa sinn fasta lækni, ekki vera
skráðir á stöð eða hafa lækni sem er
horfinn af vettvangi eftir nokkra mánuði.
Það skapar öryggisleysi. Samfellan og
þekking á fjölskyldu og aðstæðum
einstaklings er enda hornsteinn
heimilislækninga. Það er einnig það sem
gerir heimilislækningar svo fjölbreytt,
skemmtilegt og eftirsóknarvert starf. Það
hafa ungir læknar greinilega komið auga
á og það hefur skilað sér í auknum
áhuga á sérnámi í heimilislækningum.
Sem er fagnaðarefni og góðu fréttimar
sem ég nefndi áðan. Vondu fréttirnar
eru ef þessi plástur verður látinn duga
og öllum brögðum ekki beitt til að fá
útlærða lækna til starfa hjá heilsugæslu
höfuðborgarsvæðisins. Áður fyrr var
ekki hörgull á umsóknum um lausar
stöður. Vitað er um lækna í sémámi
erlendis, suma sem lokið hafa sémámi.
Starfsumhverfi og launakjör hafa verið
svo mikið betri erlendis að þeir sýna
lítinn áhuga á að snúa heim. Launakjör
hríðversnuðu hér í hruninu, laun
heimilislækna voru skert um rúm 15%.
Það átti að vera tímabundið en er enn,
átti næst að endurskoða í september,
ekkert bólar enn á þeirri endurskoðun. Á
meðan berast fréttir af því að starfsmenn
ríkis og borgar, sem einnig máttu þola
launaskerðingu í hruninu, hafi fengið
skerðingarnar til baka. Það hefur ekki
minnkað óánægjuna. Sífellt fleiri hugleiða
að leita hófana erlendis og fjölgar þeim
sem það gera. Það gildir ekki eingöngu
um ungu læknana sem nýlega voru
komnir heim, heldur ekki síður um þá
eldri. Þannig tapast dýrmæt reynsla.
Nú hefur nýr kjarasamingur LI
og samninganefndar ríkisins verið
undirritaður. Þegar þetta er ritað hefur
atkvæðagreiðsla um hann ekki farið
fram. Formaður samninganefndar
lækna var ekki bjartsýnn í viðtali við
Morgunblaðið á að þessir samningar
myndu hvetja lækna erlendis til að skila
sér heim, en vonaði að þeir myndu að
minnsta kosti stöðva atgervisflóttann
frá landinu. Næstu mánuðir leiða í ljós
hvort dregur úr sókn íslenskra lækna á
erlenda grund, en hæpið er að þessir
samningar skili læknum erlendis heim.
Betur má ef duga skal. Samkvæmt
bókun með kjarasamningnum munu
samningsaðilar stofna starfshóp fyrir
1. nóvember um endurskoðun á bæði
launakerfi og virvnufyrirkomulagi lækna.
Skal starfshópurinn skila tillögum sínum
til samningsaðila eigi síðar en 1. júní
2012. Er óskandi að það starf skili
tillögum sem bæta kjör og vinnuaðstöðu
lækna á þann hátt að raunverulegur
hvati verði fyrir íslenska lækna erlendis
að snúa aftur til heimahaganna. Það er
öllum í hag.
Stjórn LÍ
Birna Jónsdóttir
formaður
Valgerður Á. Rúnarsdóttir
varaformaður
Sigurveig Pétursdóttir
gjaldkeri
Anna K. Jóhannsdóttir
ritari
Ágúst Örn Sverrisson
Árdís Björk Ármannsdóttir
Orri Þór Ormarsson
Ragnar Victor Gunnarsson
Þórey Steinarsdóttir
[ pistlunum Úr penna stjórnarmanna Ll' birta þeir
sínar eigin skoðanir en ekki félagsins.
LÆKNAblaðið 2011/97 545