Læknablaðið - 15.10.2011, Blaðsíða 13

RANNSÓKN
Tafla III. Yfirlit yfir sjúklinga sem létust innan 30 daga eftir lokuskiptaaðgerð vegna ásæðartokuþrengsta á Landspitaia 2002-2006.
Nr. Aldur/ Kyn NYHA flokkur Euro- SCORE (log) Þrýstings fallVloku- flatarmá! fyrir aðgerð Út- falls- brot (%) Lífræn loka með grind Stærð loku (mm) Tangar- tími (mín) Lifun (dagar) Blóðgjöf (ein) Fjöl- kerfa- bilun Endur- aðgerð Athugasemd
1 82/Kvk III 22,9 70/0,6 35 + 21 110 16 19 + + Mikil brenglun i blóðstorku
2 77/Kk IV 4,8 70/0,6 60 - 25 132 6 11 - + Rof á hægri slegli í enduraðgerð
3 83/Kvk IV 40,9 92/0,4 53 + 23 98 9 12 + - Einnig miturlokuaðgerð
4 83/Kk IV 7,5 156/0,2 55 + 27 114 13 9 + -
5 64/kvk III 25,2 39/0,8 40 + 21 177 17 19 - + Einnig míturlokuaðgerð
6 81/Kk III 74,7 81/0,74 45 - 23 163 21 13 + +
7 70/Kvk III 4,2 65/0,6 55 + 21 146 2 18 + - Mikil blæðing og brenglun í blóðstorku
8 78/Kvk I 10,3 100/0,5 43 - 23 244 0 0 - - Lést í aðgerð
9 75/Kk III 4,3 60/0,7 60 - 25 111 2 4 - - Blæðandi magasár og ásvelgingslungnabólga
10 80/Kvk III 12,4 88/0,7 60 - 25 98 12 27 + +
‘mmHg/cm2, Kvk = kvenkyn, Kk = karlkyn.
(17,3%). Líkamsþyngdarstuðull (BMI, Body Mass Index) var að
meðaltali 27,4 ± 4,4 og EuroSCORE (st) var að meðaltali 6,9 ±
3,0 (bil 2-18).
Mæði var algengasta einkennið, eða hjá 126 sjúklingum
(86,9%). Hjartaöng höfðu 82 sjúklingar (56,6%), þar af voru 25
með óstöðuga hjartaöng. Alls voru 63 sjúklingar (43,5%) með bæði
mæði og hjartaöng. Hjartabilun greindist hjá 55 sjúklingum (37,9%)
og 17 sjúklingar (11,7%) höfðu fengið hjartadrep í aðdraganda
innlagnar. Sjúklingar með sögu um yfirlið voru 21 (14,5%) en
þeir höfðu allir að auki sögu um hjartabilun og 19 þeirra (13,1%)
hjartaöng. Ellefu sjúklingar (7,1%) voru án einkenna og greindust
við heilsueftirlit eða fyrir tilviljun.
Sjúklingar á NYHA-stigum III-IV voru 89 (57,1%) en 15 (9,6%)
voru í flokki I. Af sjúklingum sem fengu lífræna loku með grind
voru 20 (80%) á NYHA-stigum III-IV borið saman við 54 (52,9%)
þeirra sem fengu grindarlausa loku (p=0,01).
Niðurstöður hjartaómskoðana fyrir aðgerð eru sýndar í töflu II.
Útfallsbrot vinstri slegils var að meðaltali 57,2% fyrir aðgerðina
og meðal lokuflatarmál 0,63 cm2. Vídd vinstri slegils í þanbili (left
ventricular end diastolic diameter), mældist 5,3 cm að meðaltali fyrir
aðgerðina en 5,2 cm viku eftir hana (p=0,16). Hámarksþrýstingsfall
yfir ósæðarlokuna var að meðaltali 74,1 mmHg fyrir aðgerð en
mældist 28,1 mmHg viku eftir aðgerð (p<0,0001).
Meðal tangartími var 124 ± 41 mínútur (bil 57-280), vélartími
167 ± 55,5 mínútur (bil 74-452) og aðgerðartími 282 ± 88
mínútur (bil 135-690). Marktækur munur var á tangartíma sjúk-
linga sem fengu lífræna loku með grind og þeirra sem fengu
grindarlausa loku og munaði 25 mínútum (108 borið saman við
133 mínútur, p=0,005). Kransæðahjáveituaðgerð var framkvæmd
hjá 86 sjúklingum samhliða ósæðarlokuskiptunum (55,1%), oftar
hjá sjúklingum með lífræna grindarlausa loku (64,7%) en með
grind (44,0%) (p=0,01). Stærð ígræddrar loku var að meðaltali
25,6 mm; 24,0 mm fyrir lokur með grind og 26,0 mm fyrir
grindarlausar lokur (p<0,001).
Heildarlegutími var 13 dagar (miðgildi, bil 0-207), þar með
talinn einn dagur (miðgildi) á gjörgæslu (bil 0-80).
Tíu sjúklingar létust innan 30 daga frá aðgerð og skurðdauði
því 6,4%. í töflu III er yfirlit yfir þessa 10 sjúklinga. Meðalaldur
þeirra sem létust var 77,3 ár og flestir voru með alvarleg ósæðar-
lokuþrengsli eða aðra undirliggjandi sjúkdóma. Þannig voru allir
að einum undanskildum í NYHA-flokki III eða IV fyrir aðgerð
og meðal EuroSCORE (st) 9,6 og logEuroSCORE 20,7. Flestir létust
innan viku frá aðgerð, oftast vegna fjöllíffærabilunar, og einn
sjúklingur lést á skurðarborðinu vegna blæðingar. Hjá tveimur
sjúklingum var gerð míturlokuaðgerð samtímis. Auk sjúklinganna
10 í töflu III var einn sem lést á sjúkrahúsi 33 dögum eftir aðgerð,
en í aðgerðinni hafði einnig verið framkvæmd MAZE-aðgerð
og ígrædd gervimíturloka. Dánarorsök hans var fjöllíffærabilun.
I töflu IV sjást snemmkomnir fylgikvillar eftir aðgerð. Niður-
stöður miðast við fjölda sjúklinga sem fengu tiltekna fylgikvilla
og aðeins þá sem lifðu aðgerðina af (n=153). Ennfremur gat sami
sjúklingur fengið fleiri en einn fylgikvilla. Alvarlega fylgikvilla
fengu samtals 52 sjúklingar (33,4%) og var enduraðgerð vegna
blæðingar algengust (17,0%) en næst komu blóðþurrð í hjarta
(14,4%) og fjöllíffærabilun (13,0%). Samtals fengu 129 sjúklingar
minniháttar fylgikvilla. Flestir fengu nýtilkomið gáttatif/flökt, eða
93 sjúklingar (77,5%). Alls greindust 52 sjúklingar (35,9%) með
nýrnaskaða en þvagfærasýkingu fengu 30 (19,6%) og lungnabólgu
22 sjúklingar (14,4%). Aðrir fylgikvillar voru sjaldgæfari.
í fjölþáttagreiningu reyndist stærra lokuflatarmál (OR=0,93, 95%
CI 0,87-1,00) sjálfstæður verndandi áhættuþáttur fyrir skurðdauða.
Gjöf rauðkomaþykknis reyndist eini sjálfstæði áhættuþáttur alvar-
álegra fylgikvilla í kjölfar aðgerðar (OR=l,3, 95% CI 1,16-1,45,
p<0,001). Loks reyndust hærri aldur (OR=1,08, 95% CI 1,01-1,15,
p=0,034), háþrýstingur (OR=3,07, 95% CI 1,17-8,05, p=0,023) og
hjartabilun (OR=5,64, 95% CI 1,10-29,03, p=0,038) sjálfstæðir
áhættuþættir minniháttar fylgikvilla.
Umræða
Þessi rannsókn sýnir að snemmkomnir fylgikvillar eru tíðir eftir
ósæðarlokuskipti vegna ósæðarlokuþrengsla. Fjórir af hverjum
fimm sjúklingum greindust með minniháttar fylgikvilla, sem
verður að teljast hátt hlutfall enda þótt svipuðum niðurstöðum
hafi verið lýst í öðrum rannsóknum.10 Algengasti fylgikvillinn var
gáttatif, hjá 77,5% sjúklinga. Þetta er hátt hlutfall í samanburði við
LÆKNAblaðið 2011/97 525