Læknablaðið - 15.10.2013, Blaðsíða 16

RANNSÓKN
ENGLISH SUMMARY
The incidence and mortality of ARDS at Landspítali - The National
University Hospital of lceland 2004-2008
Gunnarsson ThS’, Sigvaldason K2, Reynisson Kl3, Möller AD2
Objective: A retrospective study of the incidence, causes, mortality and
treatment of patients with ARDS at Landspítali The National University
Hospital of lceland during the five year period 2004-2008 and comparing
the results with an earlier study for the period 1988-1997.
Materials and methods: All ICU admissions during the period 2004-
2008 were reviewed, selecting patients according to the American-Euro-
pean consensus criteria for ARDS. Data were collected on age, gender,
causes, length of stay, ventilator treatment and survival.
Results: A total of 6413 patients were admitted to the ICUs at
Landspítali during the study period and 120 patients were found to have
ARDS giving an incidence of 7,9/100.000 inhabitants. Average age was
55 years, 55% were males, length of stay was 13 days and hospital stay
24 days. ICU mortality was 30% and 90 day mortality was 39%.
Conclusion: The incidence of ARDS seems to have increased some-
what during the period 1988-1997. Mortality has decreased significantly
probably due to improvements in intensive care treatment, especially
ventilator treament with the use of lung protective ventilation, high
frequency oscillation, prone position and ECMO.
Key words: ARDS, ARDS incidence, lung protective ventilation, respiratory failure.
Correspondence: Kristinn Sigvaldason, krisig@tandspitati.is
'University of lceland, Department of Medicine, 2Department of Anaesthesia and tntensive Care, 3Department ofRadiology, Landspitali The National University Hospital, Reykjavik,
lceland.
Bayer HealthCare
%Xarelto
V rivaroxaban
Xarelto (stytt samantekt á eiginleikum lyfs) . ... „ . , • i_„
Innihaidslýsing: Xarelto 15 mg og 20 mg: Hver filmuhúðuö tafla inniheldur 15 mg eða 20 mg rivaroxaban. Abendingar: Fynrbyggjandi meöferö gegn heilabloðfalli og segareki hja fullorðnum
siúklinqum meö gáttatif án lokusiúkdóms og einn eða fleiri áhættuþætti, svo sem hjartabilun, háþrýsting, aldur ^75 ára, sykursýki, sögu um heilablóöfall eöa skammvinnt bloöþurröarkast.
Meðferö viö segamyndun í djúpbláæöum og segareki í lungum og til að fyrirbyggja endurtekna segamyndun í djúpbláæðum og segarek í lungum hja fullorðnum. Skammtar og lyfjagjof: Fynrbyggjandi
við heilablóðíalli og segareki: Ráölagður skammtur er 20 mg einu sinni á sólarhring, sem er einnig ráðlagður hámarksskammtur.Meðferð meö Xarelto á að halda áfram til langs tima þar sem
ávinningur sem fyrirbyggjandi við heilablóðfalli og segareki vinnur upp hættuna á blæöingu.Ef skammtur hefur gleymst á sjúklingurinn að taka Xarelto án tafar og halda siðan afrarri næsta dag og taka
lyfið einu sinni á sólarhring eins og lagt var upp meö. Ekki skal taka tvöfaldan skammt sama daginn til að vinna upp skammt sem gleymst hefur að taka. Meðferð við segamyndun i djupblaæðum,
meðferð við segareki í lungum og fyhrbyggjandi við endurteknu segareki í djúpbláæðum og segareki í lungum.-Ráðlagður skammtur við upphafsmeðferð við braðn segamyndun i djupb aæðum eöa
seqareki í lungum er 15 mg tvisvar á dag fyrstu þrjár vikurnar og síöan 20 mg einu sinni á dag fyrir framhaldsmeðferð og fyrirbyggjandi við segamyndun i djupblaæðum og segareki i lungurn, eins
oq mælt er fyrir hér: Dagur 1 -21: 15 mg tvisvar á dag. Hámarks dagsskammtur er 30 mg. Dagur 22 og eftir það; 20 mg einu sinni á dag. Hámarks dagsskammtur er 20 mg. Lengd meðferðar skal
vera einstaklingsbundin eftir vandlega áætlun á ávinningi meöferöar gegn hættunni á blæðingu. Stuttur meðferðartími (a.m.k. 3 mánuðir) á að byggja a timabundnum ahættuþattum (t.d. nylegri
skurðaöqerö, slysi, hreyfingaleysi) og lengri meðferðartími á að byggja á langvinnum áhættuþáttum eða segamyndun í djúpbláæðum eða segareki i lungum af oþekktum orsokum. Gleymist skammtur
meðan verið er aö taka 15 mg tvisvar á dag (dagur 1-21) skal sjúklingurinn taka Xarelto tafarlaust til að tryggja töku á 30 mg af Xarelto á dag. I þessu tilfelli ma taka tvær 15 mg toflur i einu Daginn
eftir skal sjúklingurinn halda áfram að taka 15 mg tvisvar á dag eins og venjulega og mælt var með. Gleymist skammtur þegar einn skammtur er tekinn daglega (dagur 22 og eftir þaö), skal sjuklingurinn
taka Xarelto tafarlaust og halda áfram næsta dag með því að taka skammtinn einu sinni á dag eins og mælt var meö. Ekki má tvöfalda skammt sama daginn til að bæta upp fyrir gleymdan skammt.
Skipti frá K vítamín hemliyfiríXarelto: Fyrir sjúklinga sem fá fyrirbyggjandi meðferð gegn heilablóðfalli og segareki, skal stöðva meðferð með K vítamín hemli og hefja meðferð með Xarelto þegar INR
er < 3 0. Fyrir sjúklinga sem fá meðferö gegn segamyndun í djúpbláæðum eöa segareki í lungum eöa fyrirbyggjandi meöferö gegn endurteknum tilvikum, skal stöðva meðferö með K vitamin hemli og
hefja meðferö með Xarelto þegar INR er ^ 2,5. Þegar sjúklingar eru fluttir af meðferð með K vítamín hemli yfir í Xarelto, munu INR gildi vera falskt hækkuö eftir að Xarelto hefur verið tekið inn. Mæling
á INR qefur ekki rétta mynd af blóöstorkuvirkni Xarelto og á því ekki að nota það. Skipti frá Xarelto yfir íK vítamín hemil: Möguleiki er á ófullnægjandi blóðþynningu við skipti af Xarelto yfir a K vitamin
hemla. Tryggja skal samfellda viðunandi blóöþynninginu á meðan breytt er um blóðþynningarlyf. Gæta skal að því aö Xarelto getur leitt til hækkunar á INR. Hjá sjúklingum sem breyta fra ^arelto yfir
í K vítamín hemil, skal gefa K vítamín hemilinn þar til INR er *2,0. Fyrstu tvo dagana af skiptitímabilinu, skal nota hefðbundinn upphafsskammt af K vítamín hemlinum og siðan skammt af K vitamin
hemli samkvæmt INR prófi. Á meöan sjúklingar eru bæði á Xarelto og K vítamín hemli, skal ekki athuga INR fyrr en 24 klst. eftir fyrri skammt en áður en næsti skammtur af Xarelto er tekinn. Pegar
inntöku Xarelto hefur verið hætt, þurfa að líöa að minnsta kosti 24 klst. eftir síðasta skammt áður en INR próf verður áreiðanlegt. Skipti frá blóðþynningu i æð yfir i Xarelto: Hefja skal gjof Xarelto hja
siúklinqum sem fengu blóðþynnningu í æð 0 til 2 klst. áður en næsta gjöf í æð skal gefin (t.d. heparín með lágan mólþunga) eða þegar hætt er aö gefa stöðugt innrennsli í æð (t.d. ósundurgreint hsparin
í æð). Skipti frá Xarelto yfir íblóðþynningarlyf íæð: Gefa á fyrsta skammt af blóðþynningarlyfinu þegar taka ætti næsta skammt af Xarelto. Serstakir sjúklingahopaL Skert nymastarfsemi. Takmarkaðar
klínískar upplýsingar um sjúklinga með verulega skerta nýrnastarfsemi (kreatínín úthreinsun 15-29 ml/mín.) sýna marktæka hækkun á þéttni rivaroxabans í plasma, því skal gæta varuðar þegar
Xarelto er notaö hjá þeim sjúklingum. Notkun er ekki ráðlögð hjá sjúklingum með kreatínín úthreinsun < 15 ml/mín. .... t< . . ..
Hjá sjúklingum með miðlungsmikið skerta nýrnastarfsemi (kreatínín úthreinsun 30-49 ml/mín.) eða alvarlega skerta nýrnastarfsemi (kreatínín úthreinsun 15-29 ml/min.) eiga eftirfarandi skammtar
við: Sem fyrirbyggjandi við heilablóöfalli eða segamyndun hjá sjúklingum með gáttatif án lokusjúkdóms, er ráðlagður skammtur 15 mg einu sinni á dag. Sem meðferð við segamyndun i djupblaæðum
oq seqareki í lungum og sem fyrirbyggjandi við endurteknum tilvikum segamyndunar í djúpbláæöum og segareks í lungum skal meðhöndla sjúklinga með 15 mg h/isvar á dag fyrstu 3 vikurnar.Eftir
bað er ráðlagöur skammtur 20 mg einu sinni á dag. íhuga skal aö minnka skammta úr 20 mg einu sinni á dag í 15 mg einu sinni á dag ef áætluð blaeðingahætta sjúklingsins er talin vega þyngra en
hætta á endurteknum tilvikum segamyndunar í djúpbláæðum og segareks í lungum. Ráðleggingar um notkun 15 mg skammts byggja á lyfjahvarfalíkani og hafa ekki verið rannsakaðar við þessar
klínísku aðstæöur. Engin þörf er á aðlögun skammta hjá sjúklingum með vægt skerta nýrnastarfsemi (kreatínín úthreinsun 50-80 ml/mín.). Skert lifrarstarfsemi: Xarelto er ekki ætlað sjuklingum meö
lifrarsjúkdóm meö blóöstorkutruflunum og blæöingarhættu sem hefur klíníska þýðingu þar með talið hjá sjúklingum meö skorpulifur með Child Pugh B og C. Börn: Ekki hefur verið sýnt fram á öryggi og
verkun Xarelto hjá börnum á aldrinum 0 til 18 ára. Engar upplýsingar liggja fyrir. Því er ekki mælt með notkun Xarelto fyrir börn yngri en 18 ára. Léiðbéiningar um notkpn; Tll inntöku. Taka skal töflurnar
með mat. Frábendingar: Ofnæmi fyrir virka efninu eða einhverju hjálparefnanna.Virk blæðing sem hefur klíníska þýðingu. Áverki eða ástand þar sem talið er að hætta geti verið á mikilli blæðingu. Um
qetur verið að ræða sár sem er eða hefur nýlega verið í meltingarvegi, illkynja æxli þar sem mikil hætta er á blæðingu, nýlegur áverki á heila eða mænu, nýleg aðgerö á heila, mænu eða auga, nyleg
innankúpublæðing, þekktir æðahnútar í vélinda eða grunur um slíkt, missmíði slag- og bláæðatenginga, æðagúlpur, eða mjög afbrigðilegar æðar í mænu eða heila. Samhliða meðferö með oðrum
seqavarnarlyfium t.d. ósundurgreindu (unfractionated) heparíni, léttu (low molecular weight) heparíni (enoxaparin, dalteparin o.s.frv.), heparín afleiöum (fondaparinux o.s.frv.), segavarnarlyfjum tN
inntöku (warfarín dabigatran, etexilat, apixaban o.s.frv.), nema verið sé aö skipta um meöferö, í eöa úr meðferð með rivaroxabani eða ef ósundurgreint heparin er gefið i skommtum sem duga til aö
viðhalda opnum æðalegg í miðlægri bláæö eða slagæð. Lifrarsjúkdómur ásamt blóðstorkutruflunum og klínískt mikilvægri blæðingarhættu þar með taldir lifrarbólgusjuklingar meö Child Pugh B og C.
Sérstök varnaðarorð og varúðarreglur við notkun: Upplýsingar um aukaverkanir, milliverkanir, varnaöarorð og önnur mikilvæg atriði má nálgast í sérlyfjaskrá - www.Sérlyfjagkta,ͧ- Vinsamlegast
kvnnið vkkur fræösluefni ætlaö læknum og sjúklingum áður en meöferð lyfsins hefst en efnið má nálgast hjá fulltrúa markaösleyfishafa (sjá frekari upplýsingar hér á eftir). Afhenda skal öllum sjuklingum
öryggiskort áöur en meðferð er hafin. Afgreiðslutilhögun og greiðsluþátttaka: R, E. Pakkningar og hámarkssmáöluverð (ágúst 2013): 15 mg i þynnupakkningum: 28 toflur (16.454 kr.), 42 toflur
(23 923 kr) 98 töflur (52 003 kr) 100 töflur (53.007 kr.). 20 mg í þynnupakkningum: 28 töflur (16.454 kr.), 98 töflur (52.003 kr.) og 100 töflur (53.007 kr.). Markaðsleyfishafi. Bayer PharmaAG, 13342
Beriin Þýskaland. Umboðsaðili’á íslandi: lcepharma hf, Lynghálsi 13,110 Reykjavík. Vinsamlegast hafiö samband við fulltrúa markaðsleyfishafa í síma 540 8046 ef óskað er eft.rfræðsluefm ætlað
læknum og/eða sjúklingum eða ef óskað er frekari upplýsinga um lyfiö. Dagsetning endurskoðunar textans: águst 2013. Heimildir: Samantekt á eiginleikum lyfs (SmPC), agust 2013. Serlyfjaskrartexta
í heild sinni má nálgast á heimasíðu Lyfjastofnunar: www.serlyfjaskra.is
448 LÆKNAblaðið 2013/99