Frjáls verslun - 01.11.2009, Blaðsíða 44

44 F R J Á L S V E R S L U N • 1 1 . T B L . 2 0 0 9
n ý j a í s l a n d
atvinnulífinu í gang. Það er enginn skiln-
ingur af hálfu stjórnvalda að aftengja verð-
trygginguna með því að frysta vísitöluna
í öllum inn- og útlánasamingum, eins og
Frjáls verslun hefur til langs tíma lagt til.
Sumir hafa lagt til að verðtryggingin hefði
hámark, miðaðist við „eðlilega verðbólgu“,
t.d. 3 til 4% á ári og að vísitalan í lána-
samningum gæti aldrei farið upp fyrir þá
tölu. Frjáls verslun hefur tekið undir þau
sjónarmið, það er betra en núverandi verð-
trygging. Það getur ekki verið réttlátt í
mjög „undarlegu árferði í viðskiptalífinu“
að fjármagnseigendur séu þeir einu sem hafi
allt sitt á þurru á meðan allir aðrir, eins og
lántakendur, eigendur húsnæðis, hlutabréfa,
bíla og annarra eigna verða að lúta lög-
málum markaðarins í verði. Verðtryggingin
rústar greiðslubyrðinni og kemur í veg fyrir
nýfjárfestingar, ný störf og ráðningar fólks
í vinnu. Um leið og hið opinbera hækkar
veltuskatta, verð á bensíni og víni, þá hækka
skuldir heimila um milljarða. Reiknað er
með miklu verðbólguskoti á fyrstu mán-
uðum næsta árs.
framtíðin:
Það er enginn skilningur á að aftengja
verðtryggingu með því að frysta vísitöl-
una í lánasamningum eða setja t.d. 3 til
4% hækkun á ári sem þak. Verðtryggingin
kemur í veg fyrir ný störf og þegar hið
opinbera hækkar veltuskatta, sem og verð
á bensíni og víni, þá rjúka skuldir heimila
upp um tugi milljarða.
evrópusambandið
Íslendingar hafa sótt um aðild
að EsB og brátt hefjast viðræður
við sambandið um samning og
helstu ásteytingarsteina. Verði
samningur fer hann í þjóðarat-
kvæði.
staðan núna:
Íslendingar hafa sótt um aðild að Evrópu-
sambandinu, ESB, og er umsóknin þar í
vinnslu. Mjög litlar líkur eru samt á því að
Íslendingar gangi í sambandið þar sem yfir
60% þjóðarinnar er á móti aðildinni, sam-
kvæmt könnunum. Flestir telja að helsti
ásteytingarsteinninn í viðræðunum við
ESB verði yfirráðin yfir fiskimiðunum og
stjórnun fiskveiða á Íslandi. Margir þeirra
sem vilja ganga í ESB nefna evruna sem
helstu ástæðuna. Því það sé skilyrt að vera
í ESB til að taka upp evru, komast í mynt-
bandalag ESB og fá stuðning frá Seðlabanka
Evrópu. Með evru sem gjaldmiðil á Íslandi
næðust væntanlega svipuð vaxtakjör og í
Evrópu og verðtryggingin yrði afnumin.
Auðveldara yrði líka að fá til landsins
erlenda fjárfesta. Evra er líka talin forvörn,
myndi forða þjóðinni frá annarri gjald-
eyriskreppu. Andstæðingar ESB segja að
aðildin að Evrópska efnahagssvæðinu dugi
okkur Íslendingum, að viðbótarávinningur
af fullri aðild að ESB sé ekki mikill. Þá
telja þeir upp sem rök að atvinnuleysi auk-
ist með upptöku evrunnar þar sem krónan
hefur verið notuð sem sveiflujöfnunartæki
í atvinnulífinu á Íslandi. Þegar gengi krón-
unar er fellt án þess að laun hækki í kjöl-
farið þýði það launalækkun og að vinnuaflið
verði ódýrara. Það merki að fleiri fá vinnu
og fleiri haldi vinnunni sinni. Sömleiðis
styrki fall krónunnar útflutningsgreinarnar,
þ.e. sjávarútveg, álið og ferðaþjónustuna og
dragi úr innflutningi.
framtíðin:
Ekki eru miklar líkur á að Íslendingar gangi
í ESB á næstunni þar sem nokkuð afgerandi
meirihluti þjóðarinnar er á móti aðild, skv.
könnunum. Hvort það breytist á næstunni
er erfitt að segja.
alþjóðagjaldeyris
sjóðurinn
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn hefur
líklega mest að segja um láns-
hæfismat Íslendinga í fram-
tíðinni. AGs hefur hins vegar
verið mjög á milli tannanna á
Íslendingum vegna þess hve
Bretar hafa haft þar sterk ítök.
staðan núna:
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn hefur líklega
mest að segja um lánshæfismat Íslendinga
í framtíðinni – og mun meira að segja en
sérstök fyrirtæki þar um. Þegar Íslendingar
tóku 2ja milljarða dollara lánið hjá AGS,
sem sjóðurinn ætlaði að afgreiða í þremur
áföngum, var litið á það sem gæðastimpil
og að það myndi greiða fyrir erlendri lána-
fyrirgreiðslu Íslendinga. AGS skrifaði undir
lánið með miklum semingi og setti inn alls
kyns fyrirvara og skilyrði. Eitt skilyrðanna
var að við myndum samþykkja ríkisábyrgð á
Icesave Landsbankans í einu og öllu. Það er
komið á daginn að það var gert vegna kröfu
Breta og Hollendinga sem hafa sterk ítök
innan AGS. Líklegast hefur ekkert skilyrði
AGS bakað sjóðnum eins miklar óvinsældir
hér á landi og hefur sjóðurinn verið nefndur
handrukkari Breta og Hollendinga. Evr-
ópusambandið beitti AGS líka þrýstingi um
að Icesave yrði að vera inni, sem og frænd-
þjóðir okkar á Norðurlöndunum. Íslend-
ingum var stillt upp við vegg og hefur þetta
verið túlkað svo að þjóðin hafi ekki átt neitt
val í nóvember í fyrra þegar fjármálaráðherra
og seðlabankastjóri skrifuðu undir viljayfir-
lýsingu vegna fyrirgreiðslu AGS. Í byrjun sl.
sumars skrifaði samninganefnd Íslendinga
undir Icesave við Breta og Hollendinga með
samþykki ríkisstjórnarinnar. Samkomulagið
við Alþjóðagjaldeyrissjóðinn í fyrra fól m.a.
í sér endurreisn bankakerfisins, að gera
7
6