Frjáls verslun - 01.11.2009, Blaðsíða 25

F R J Á L S V E R S L U N • 1 1 . T B L . 2 0 0 9 25
einföldu sniði þar sem vörunum var stillt upp með sem minnstum til-
kostnaði í kössunum á brettum, járnhillum og öðrum sambærilegum
innréttingum. Allt var gert til þess að hægt væri að halda álagningu í
lágmarki.
„Ég sagði bara já við því, sá fram á að þá hefði ég bara aðeins meira
að gera. En ég ætlaði að aldrei að fara að standa í einhverju búðar-
veseni. Datt það ekki einu sinni í hug! Við leigðum 150 fermetra hús-
næði á Trönuhrauninu og komum því sameiginlega í stand. Við opn-
uðum í júlí 1973 og strax fyrsta föstudaginn var búðin troðfull. Hún
hefur eiginlega verið full síðan. Það varð bara sprenging.“
Sigurbergur talar hlýlega og með þakklæti um samstarf þeirra
Bjarna Blomsterberg. Bjarni hætti fyrir 16 árum. „Hann ákvað bara að
þarna væri komið gott af þessu og bauð okkur hlut sinn til kaups. Við
þáðum það eftir mikla umhugsun og talsverðar áhyggjur af ákveðnum
þáttum,“ segir Sigurbergur. En hann sér ekki eftir því í dag.
Fjarðarkaup alltaf verið fjölskyldufyrirtæki
Skondin saga er til frá upphafsárum Fjarðarkaupa þegar Gísli Þór,
yngsta barn þeirra Sigurbergs og Ingibjargar, var að bardúsa í búð-
inni þá rétt um átta ára aldurinn. Þá kom að máli við þau hjónin
sterk undirstaða er mikilvæg til
að standa undir áframhaldandi
uppbyggingu.
sigurbergur er orðheldinn,
hann er maður orða sinna og
þau standa. Hann vill kryfja öll
mál til mergjar og leita svara.
sigurbergur er góður skák-
maður og nýtir sér þekkingu
þaðan í reksturinn, hugsar um
leikinn fram í tímann. spilar
ekki af sér fyrir stundargróða
heldur hugsar leikinn til enda.
sigurbergur nýtur sín í góðra
vina hópi. sigurbergur er víðles-
inn og er skemmtilegur ferða-
félagi, hann hefur frá miklu að
segja og miðla til samferða-
manna sinna. sigurbergur er
íhaldssamur og hleypur ekki
eftir nýjungum nema þær hafi
náð að sanna sig. sem dæmi
um það minnist ég sölumanns
frá tölvufyrirtæki sem fyrir all-
mörgum árum var að reyna að
selja þeim feðgum strika-
merkjakerfi sem var mjög dýrt.
sölumaðurinn mælti eindregið
með þessu því þá gætu þeir
bara setið inn á skrifstofu og
fylgst með öllu; hreyfingu á
lager, hvað þyrfti að panta af
vörum o. s. frv. og þar að auki
væru nú allar stóru verslunar-
keðjurnar að kaupa svona
tölvukerfi. okkur yngri mönn-
unum þótti þetta mjög sniðugt
en Beggi svaraði að bragði að
hann þyrfti enga tölvu til að
segja sér hversu mikil mjólk
eða þurrmatur seldist í versl-
uninni á degi hverjum, það væri
hlutur sem hann hefði þegar á
hreinu. óþarfi væri að kaupa
eitthvað sem hann væri með á
hreinu fyrir og hefði gott vald á.
Nýjungunum var þó ekki hafnað
um ókomna framtíð því svona
kerfi var síðar keypt – þá án
allra þeirra vankanta sem fylgir
óreyndum kerfum.“
stráklingur á aldur við Gísla og spurði: „Hvað þarf maður að borga
mikið fyrir að vinna hérna?“
Þeir bræður, Sveinn og Gísli, hafa starfað við verslunina frá
upphafi að meira eða minna leyti. Sveinn hefur þó verið þar lengur
í fullu starfi eða frá 1985. Hann er verslunarstjóri. Gísli kom til
fullra starfa tíu árum síðar og hefur starfsheitið verðlagsstjóri. Það
er þó einkenni á rekstrinum að titlatog er þar látið liggja milli
hluta. Sjálfir hafa þeir feðgar lýst því þannig að í Fjarðarkaupum
starfi 80 verslunarstjórar enda valddreifing hluti af hugmynda-
fræðinni frá upphafi.
Byggingarmáti nýju verslunarinnar vakti athygli þegar eigendur
Fjarðarkaupa byggðu nýtt hús undir starfsemi sína að Hólshrauni
1 eftir að húsnæðið á Trönuhrauni nægði ekki lengur. Húsið var
byggt úr stálgrind og á það festar yleiningar, framleiddar í Berki í
Hafnarfirði. „Hugmyndin var að hafa allt með sem minnstum til-
kostnaði og Barkareiningar á stálgrind var það ódýrasta sem fékkst.
Og það tók skamman tíma að koma húsinu upp. Mig minnir að
húsið, vélar og allt tilheyrandi hafi kostað um sjö milljónir. Það
þætti ekki stórt kúlulán í dag,“ segir Sigurbergur og hlær við. Sem
minnir á að kaupmenn í Fjarðarkaupum hafa aldrei tekið lán.
„Nei, aldrei,“ svarar Sigurbergur. Og er það kolahagfræðin? „Já,
það er kolahagfræðin,“ svarar hann að bragði og þá ber á góma að
orðið sjálft um þessa grunnhugmyndafræði í rekstri Fjarðarkaupa
sé tiltölulega nýtilkomið þótt fræðin sjálf hafi fylgt fjölskyldunni
frá upphafi. Enda segir Sigurbergur að undanfarin ár hafi það að
vera „kolahagfræðingur“ í verslunarrekstri jafngilt því að vera „Gísli
á Uppsölum“ í landbúnaði. „Það var enginn maður með mönnum
nema skulda 10 milljarða. Það mátti ekki minna vera og það var
allt í þeim dúr.“
Margir hafa viljað kaupa Fjarðarkaup
Margir hafa boðið í Fjarðarkaup en ekki fengið. Sigurbergur segir
viðræður aldrei hafa komist á það stig, aðspurður um hvort ein-
hver tilboðanna hafi ekki verið freistandi. „Ef ég sit hérna svona
kolahagfræðilegur þá líst mönnum ekkert á mig.“
Hann rifjar í framhaldi af þessu upp að gólfflísarnar á nýja og
fína verslun fyrir austan fjall hafi á sínum tíma kostað svipað og
Fjarðarkaup „komplett“. „Ég hef reyndar séð eftir því að hafa ekki
haft varanlegra á gólfunum,“ segir hann og hlær við. Gólfin eru
nefnilega máluð. En þau þurfa bara að vera þrifaleg. „Þetta passar
vel inn í ástandið í dag, ... svona kreppugólf!“
Nú berst talið að því hvernig orðspor verður til og er við haldið.
„Ef orðsporið er orðið þokkalegt þá er eins og það gildi,“ segir Sig-
urbergur. „Þú bætir það ekki með einhverjum auglýsingum hér og
þar. Það sem gildir er það sem fólk talar sín á milli. – Orðstír deyr
aldrei, hveim sér góðan getur, segir einhvers staðar.“
Þið hafið heldur ekki stokkið á nýjungar eins og strikamerk-
ingar eða greiðslukort? „Nei, þetta með strikamerkingarnar var
til dæmis bara þróun sem þurfti að eiga sér stað. Við sáum ekki
ástæðu til að gerast frumkvöðlar í þessu enda var búið að naga af
því mestu agnúana þegar við tókum það upp. Þá var það nokkurn
veginn tilbúið. Við vorum þó á undan í einu. Það voru tvívirkir