Læknablaðið - 01.01.2014, Blaðsíða 47

LÆKNAblaðið 2014/100 47
M i n n i n G a R O R ð
Látinn er í Gautaborg Oddur Árnason
læknir, 92 ára að aldri. Hann fæddist að
Holtsmúla í Landmannahreppi og ólst þar
upp. Hann fór seint til náms og tók stúd-
entspróf frá Menntaskólanum á Akureyri
1946. Ég varð ekki var við að hann byrjaði
í læknadeild það haust en ég hitti hann í
fyrsta hluta í læknisfræði einu eða tveimur
árum seinna.
Oddur lauk kandídatsprófi í læknis-
fræði 1954, fór það sumar til Gautaborgar
og bjó þar til æviloka. Oddur gekk í
hjónaband 1948 og kvæntist Huldu Ágústs-
dóttur hárgreiðslumeistara. Ég þekkti til
hennar því faðir hennar var verksmiðju-
stjóri Rafmagnsveitunnar við Elliðaár.
Hulda rak ásamt öðrum stóra hárgreiðslu-
stofu í Reykjavík og seldi hana þegar þau
fluttu til Gautaborgar.
Þegar Oddur kom til Gautaborgar hafði
ég verið þar í eitt og hálft ár og hafði þá
fengið fasta leiguíbúð. Þar sem Guðrún
kona mín var heima að ljúka kandídats-
prófi bauð ég Oddi og Huldu að búa með
mér í íbúðinni í hálft ár. Þau höfðu ekkert
húsnæði og þáðu boðið. Oddur og Hulda
voru gott sambýlisfólk. Ég var með bíl sem
var þægilegt fyrir Odd því hann var þá
samferða mér í vinnuna á hverjum morgni.
Á þessum árum var ekkert sjónvarp
og maður sat heima á kvöldin, ýmist við
lestur eða skriftir því þá var tengslanetið
í gegnum bréf og ég þurfti að skrifa eitt
til tvö bréf í hverri viku auk þess sem ég
þurfti að lesa mér til í mínu fagi.
Þennan vetur fórum við saman eina
ferð til Kaupmannahafnar því Huldu
langaði til að hitta bróður sinn sem var
þar í brúðkaupsferð með Gullfossi með
seinni konu sinni. Jólin 1954 fórum við og
heimsóttum Tryggva Þorsteinsson sem þá
var læknir á litlu sjúkrahúsi í Kungsbacka,
litlum bæ skammt utan við Gautaborg.
Oddur byrjaði strax þegar hann kom
til Gautaborgar að ganga á deildir á Sahl-
grenska sjúkrahúsinu. Hann gekk fyrst
á þær deildir sem hann þurfti til að fá
lækningaleyfi á Íslandi. Það tók hann eitt
ár að ljúka því.
Fljótlega eftir að ég kynntist Oddi
komst ég að því að hann virtist ekki ætla
sér að fara til Íslands eftir framhalds-
nám. Hann stefndi greinilega að því að
vera í Gautaborg og verða þar heila- og
taugaskurðlæknir, sem þótti ekki fýsilegt
þá því það leit ekki út fyrir að stofnuð yrði
taugadeild á Íslandi á næstunni.
Oddur og Hulda eignuðust þrjú börn
á árunum 1955-1963. Oddur hafði hugsað
sér að þau tækju upp ættarnafn og skírði
hann þau öll Lunan. Það nafn fékk hann af
bóndabæ afa síns og nafna því hann bjó að
Lunansholti í Holtum. Börnin hafa þó ekki
notað það sem ættarnafn heldur skrá sig
Árnason.
Ég fór heim í ársbyrjun 1956. Árið 1959
þegar við Guðrún höfðum komið okkur
sæmilega fyrir í Reykjavík fannst okkur
að við þyrftum að fara aftur út og læra
meira. Þá skrifaði ég Oddi og spurði hvort
hann vildi koma heim í 4-6 mánuði og
taka að sér stöðu mína á Slysavarðstofu
Heilsuverndarstöðvarinnar og praxís
minn í Reykjavík. Ég hafði fengið loforð
Vilmundar landlæknis fyrir því að hann
fengi bráðabirgðalækningaleyfi hér því
hann hafði ekki lokið að fullu kandídatsári
og ekki verið 6 mánuði úti á landi eins og
þá var skylda. Oddur tók þessu, kom heim
og leysti mig af í nokkra mánuði frá júlí
1959. Ég lánaði honum bíl minn, hann var
bíllaus og þurfti að vitja sjúklinga minna.
Þá var meira um heimsóknir til sjúklinga
en nú er. Ég held að Oddi hafi ekki líkað
vel að starfa í Reykjavík. Að minnsta kosti
breytti þessi dvöl hans ekki afstöðu hans
til að koma aftur heim.
Oddur reyndi fljótt að fá aðstoðar-
læknisstarf á heila- og skurðdeildinni í
Gautaborg. Hann starfaði einnig í nokkur
ár á gjörgæslu- og svæfingadeildinni þar.
Með tímanum fékk hann aðstoðarlæknis-
starf á heila- og skurðdeildinni. Þegar kom
fram á árið 1962 var hann búinn að vera
um 5 ára tíma á þeirri deild sem aðstoðar-
læknir. Hann fékk lækningaleyfi í Svíþjóð
1962 og á Íslandi ári síðari. Sérfræðings-
leyfi í tauga- og heilaskurðlækningum í
Svíþjóð fékk hann 1975. Oddur var síðustu
árin aðstoðaryfirlæknir á heila- og tauga-
skurðdeild Sahl grenska þar til hann hætti
störfum vegna aldurs á árinu 1987.
Oddur keypti sér húsnæði í Gautaborg
á Fredriksdahlsgatan og bjó þar í mörg ár.
Síðan var hann í leiguíbúðum Sahlgrenska
á Gullheiðinni og keypti síðan íbúð þar.
Við Guðrún hittum Odd og Huldu síðast
þegar við vorum í Gautaborg vorið 2000.
Hann var þá hættur störfum og var fyrst
og fremst að sinna esperantó sem hann
hafði lært á Íslandi ungur maður þegar
það var kennt í ríkisútvarpinu eins og
ýmis önnur mál. Þeirri kunnáttu hélt hann
við, og betur eftir að hann fór á eftirlaun.
Eftir að börnin fóru að heiman lærði Hulda
að mála með olíulitum og við sáum mörg
verka hennar í heimsókninni.
Við Oddur skiptumst ekki á bréfum
síðustu árin en sendum jólakort á hverju
ári. Jólin 2011 kom ekki jólakort frá Oddi
svo ég hringdi hann. Hann sagði mér þá að
hann hefði fengið titring í hendur um það
leyti sem hann varð níræður og gæti ekki
skrifað. Við því væri engin önnur lækning
en bolli af sterku kaffi eða rauðvínsglas.
Eftir þetta samtal heyrði ég ekki í Oddi og
las um andlát hans í tilkynningu í Morgun-
blaðinu.
Oddur Árnason er eini íslenski læknir-
inn sem ég veit um sem starfaði á háskóla-
sjúkrahúsi í Svíþjóð alla sína starfsævi að
undanskildum fjórum mánuðum á Íslandi
og 6 mánuðum á skurðdeild utan Sahl-
grenska, en það þurfti hann að gera til að
fá sænskt lækningaleyfi. Þegar ég var í Sví-
þjóð komust menn yfirleitt ekki á háskóla-
deildirnar í launuð störf fyrr en eftir mörg
ár á öðrum sjúkrahúsum og langt komnir í
sérgrein. Oddi tókst með þrautseigju sinni
að komast inn á heila- og skurðdeildina og
enda þar í yfirlæknisstarfi.
Við Guðrún sendum börnum og afkom-
endum Odds hugheilar samúðarkveðjur.
Páll Sigurðsson
fyrrum ráðuneytisstjóri
Oddur Árnason
læknir í Gautaborg,
f. 29. júní 1921, d. 30. október 2013