Læknablaðið - 01.12.2014, Blaðsíða 11

LÆKNAblaðið 2014/100 651
gegn
heilablóðfalli/
segareki
Forvörn gegn heilablóðfalli / segareki hjá sjúklingum
með gáttatif sem ekki tengist lokusjúkdómum (NVAF)
ásamt einum eða fleiri áhættuþáttum.
Aðeins Eliquis® tengir
saman þessa kosti
Veldu Eliquis®, eina Xa hemilinn sem sýnt
hefur verið fram á að veiti áhrifaríkari vörn
gegn heilablóðfalli/segareki með marktækt minni
tíðni á meiriháttar blæðingum samanborið við
warfarin1.
Eliquis® (apixaban), sem ætlað er til inntöku, er beinn hemill á storkuþátt Xa og hefur eftirfarandi
ábendingar:
• Forvörn gegn bláæðasegareki (VTE) hjá fullorðnum sjúklingum sem hafa gengist undir valfrjáls
mjaðmarliðskipti eða hnéliðskipti.
• Forvörn gegn heilablóðfalli og segareki í slagæð hjá fullorðnum sjúklingum með gáttatif sem
ekki tengist hjartalokusjúkdómum (non-valvular atrial fibrillation, NVAF) ásamt einum eða fleiri
áhættuþáttum, svo sem sögu um heilablóðfall eða tímabundna blóðþurrð í heila (transient ischaemic
attack, TIA), aldur ≥75 ára, háþrýstingi, sykursýki eða hjartabilun með einkennum (NYHA flokkur ≥II)2.
Þetta lyf er undir sérstöku eftirliti til að nýjar upplýsingar um öryggi lyfsins komist fljótt og örugglega til skila. Heilbrigðisstarfsmenn
eru hvattir til að tilkynna allar aukaverkanir sem grunur er um að tengist lyfinu.

Sjá frekari upplýsingar um lyfið á www. lyfjastofnun.is
Heimildir: 1. Granger CB et al. Apixaban versus warfarin in patients with atrial fibrillation.N Engl J Med 2011; 365: 981–992.2.
2. Samantekt á eiginleikum lyfs fyrir Eliquis.
Áhrifaríkari vörn
PFI141001
samanborið
við warfarin1samanborið
við warfarin1
Minni tíðni
meiriháttar
blæðinga
Inngangur
Kransæðahjáveituaðgerð er langalgengasta opna hjarta-
aðgerðin á Vesturlöndum og er oftast beitt við útbreidd-
um kransæðasjúkdómi og/eða þrengslum í höfuðstofni
vinstri brjóstholsslagæðar.1-3 Áhætta á kransæðasjúk-
dómi eykst með aldri en flestir sjúklingar sem gangast
undir hjáveituaðgerð eru komnir fast að sjötugu og gera
má ráð fyrir að yfir 97% þeirra lifi aðgerðina.4-6 Áhættu-
þættir kransæðasjúkdóms hjá yngri sjúklingum eru
ekki eins vel rannsakaðir og hjá þeim eldri. Þó hafa
reykingar og sykursýki, sérstaklega hjá konum, tengsl
við snemmkominn kransæðasjúkdóm.7,8 Einnig virðast
karlar fá kransæðasjúkdóm fyrr, sér staklega þeir sem
eru í ofþyngd.7,9 Fjölskyldusaga er einnig mikilvægur
áhættuþáttur en rannsóknir benda til að erfðaþættir
geti leikið stórt hlutverk í þróun snemmkomins krans-
æðasjúkdóms.10
Hér á landi hefur árangur kransæðahjáveituaðgerða
verið töluvert rannsakaður, meðal annars hjá eldri
sjúklingum og þeim sem þjást af offitu.6,11,12 Hins vegar
er lítið vitað um árangur hjá yngri sjúklingum, en í
erlendum rannsóknum eru þeir um 5-7% þeirra sem
gangast undir hjáveituaðgerð.13,14
Tilgangur þessarar rannsóknar var því að kanna
árangur kransæðahjáveituaðgerða hjá sjúklingum 50
ára og yngri og bera saman við eldri sjúklinga. Sérstak-
lega var litið á snemmkomna fylgikvilla og dánartíðni
innan 30 daga en einnig langtímalifun eftir aðgerð.
inngangur: Meðalaldur þeirra sem gangast undir kransæða hjá-
veituaðgerð er nálægt sjötugu. Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna
árangur kransæðahjáveituaðgerða hjá yngri sjúklingum (≤50 ára),
meðal annars snemmkomna fylgikvilla, dánartíðni innan 30 daga og
langtímalifun.
Efniviður og aðferðir: Afturskyggn rannsókn á 1626 sjúklingum sem
gengust undir kransæðahjáveituaðgerð á Landspítala 2001-2012. Bornir
voru saman 100 sjúklingar 50 ára og yngri og 1526 sjúklinga yfir fimmtugu.
niðurstöður: Hlutfall karla og áhættuþættir kransæðasjúkdóms voru
sambærilegar í báðum hópum, einnig útbreiðsla kransæðasjúkdóms og
hlutfall sjúklinga með vinstri höfuðstofnsþrengsli. Útstreymisbrot vinstri
slegils yngri sjúklinga fyrir aðgerð var marktækt lægra en þeirra eldri
(52% á móti 55%, p=0,004), fleiri þeirra höfðu nýlegt hjartadrep fyrir
aðgerð (41% á móti 27%, p=0,003) og aðgerð var oftar gerð með flýtingu
(58% á móti 45%, p=0,016). Tíðni minniháttar fylgikvilla var lægri hjá
yngri sjúklingum (30% á móti 50%, p<0,001), sérstaklega nýtilkomið
gáttatif (14% á móti 35%, p<0,001), en blæðing í brjóstholskera á fyrsta
sólarhring eftir aðgerð var einnig minni (853 ml á móti 999 ml, p=0,015) og
þeir fengu færri einingar af rauðkornaþykkni (1,3 á móti 2,8 ein, p<0,001).
Hins vegar reyndist ekki marktækur munur á alvarlegum fylgikvillum (6%
á móti 11%, p=0,13) eða dánartíðni innan 30 daga (1% á móti 3%, p=0,5).
Legutími yngri sjúklinga var rúmlega tveimur dögum styttri að meðaltali
en þeirra eldri (p<0,001). Sjúkdómasértæk lifun var sambærileg fyrir báða
aldurshópana en þó sást tilhneiging í átt að betri lifun fyrir yngri sjúklinga
(99% á móti 95% fimm ára lifun, p=0,07).
Ályktun: Minniháttar fylgikvillar eru sjaldgæfari hjá yngri sjúklingum en
þeim eldri, legutími þeirra er styttri og blóðgjafir fátíðari. Einnig virðast
veikindi þeirra bera bráðar að. Sjúkdómasértæk lifun yngri sjúklinga virðist
ívið betri en eldri sjúklinga.
ÁGRIp
Efniviður og aðferðir
Rannsóknin var afturskyggn og tók til allra þeirra 1626
sjúklinga sem gengust undir sína fyrstu kransæðahjá-
veituaðgerð á Landspítala á tímabilinu 1. janúar 2001 til
31. desember 2012. Endurhjáveituaðgerðum var sleppt
og aðgerðum þar sem önnur hjartaaðgerð var gerð sam-
tímis kransæðahjáveitu, eins og hjartalokuskipti eða
hjartalokuviðgerð.
Leitað var að sjúklingum í tveimur aðskildum skrám
og með því reynt að tryggja að allir sjúklingar væru
teknir með í rannsóknina. Annars vegar var leitað í sjúk-
lingabókhaldi Landspítala eftir aðgerðarnúmerum fyrir
kransæðahjáveituaðgerðir (FNSA00, FNSC10, FNSC20
og FNSC30) og aðgerðir þar sem notuð var hjarta- og
lungnavél (FZSA00 og FZSA10). Hins vegar var stuðst
við skrá sem haldin er á hjarta- og lungnaskurðdeild
Landspítala og nær til allra opinna hjartaaðgerða, en frá
2010 hefur þessi skráning verið rafræn.
Klínískar upplýsingar fengust úr sjúkraskrám, að-
gerðarlýsingum og svæfingarskýrslum, meðal annars
um ýmsa áhættuþætti kransæðasjúkdóms, aðgerðina
sjálfa og fylgikvilla eftir aðgerð. Skráð var kyn og aldur
við aðgerð en einnig reiknaður líkamsþyngdarstuðull
(kg/m2) út frá upplýsingum um hæð og þyngd. Einkenni
sjúklinga voru stiguð eftir kvörðum CCS (Canadian
Cardiovascular Society) og NYHA (New York Heart
Association). Einnig var fyrri hjartasaga skráð, til dæmis
saga um nýlegt og eldra hjartadrep, kransæðavíkkun og
Greinin barst
3. desember 2013,
samþykkt til birtingar
29. september 2014.
Engin hagsmunatengsl
gefin upp.
Árangur kransæðahjáveituaðgerða hjá
sjúklingum fimmtíu ára og yngri
Linda Ó. Árnadóttir1 læknanemi, Tómas A. Axelsson1 læknanemi, Daði Helgason1 læknanemi, Hera Jóhannesdóttir1 læknanemi,
Jónas A. Aðalsteinsson1 læknanemi, Arnar Geirsson2 læknir, Axel F. Sigurðsson3 læknir, Tómas Guðbjartsson1,2 læknir,
1Læknadeild Háskóla
Íslands, 2hjarta- og
lungnaskurðdeild,
3hjartadeild Landspítala.
Fyrirspurnir:
Tómas Guðbjartsson
tomasgud@landspitali.is
R A N N S Ó K N