Læknablaðið - 01.01.2015, Blaðsíða 3

IS
-P
R
A
-1
3
-0
1
-8
6
,
o
k
to
b
e
r
2
0
1
3
Upplýsingarnar í töflunni varða einungis fyrirbyggjandi meðferð gegn heilaslagi og segareki hjá fólki með gáttatif, sem ekki
tengist hjartalokum, með hefðbundnum 150 mg skammti af Pradaxa (dabigatran) og 20 mg af Xarelto (rivaroxaban).® ®
PRADAXA ER ÆTLAÐ TIL FYRIRBYGGJANDI MEÐFERÐAR GEGN HEILASLAGI OG
SEGAREKI Í SLAGÆÐUM HJÁ FULLORÐNUM SJÚKLINGUM MEÐ GÁTTATIF, SEM
EKKI TENGIST HJARTALOKUM, ÁSAMT EINUM EÐA FLEIRI ÁHÆTTUÞÁTTUM*
*til að mynda að hafa áður fengið heilaslag eða tímabundna blóðþurrð í heila; aldur 75 ára; hjartabilun (NYHA flokkur II);≥ ≥
sykursýki; háþrýstingur.
Til upplýsinga: Ekki hafa verið gerðar rannsóknir með beinum samanburði á Pradaxa (dabigatran) og Xarelto (rivaroxaban).
® ®
** Skammtur 150 mg 2 sinnum á dag
*** Skammtur 20 mg 1 sinni á dag
† Hjá sjúklingum með kreatínínúthreinsun < 50 ml/mín er ráðlagt að lækka skammt Xarelto (rivaroxaban) í 15 mg á dag.
®
Pradaxa (dabigatran) Xarelto (rivaroxaban)
 ÷

 ÷

 ÷
 ÷
 ÷
 ÷
∗∗ ∗∗∗
Skömmtun1,2
Betra en warfarín til að
fyrirbyggja heilaslag og
segarek3,4
Sama tíðni meiri háttar blæðinga
samanborið við warfarín3,4
Betra en warfarín til að
fyrirbyggja heilaslag vegna
blóðþurrðar3,4
Lægri tíðni innankúpublæðinga
samanborið við warfarín3,4
Lægri dánartíðni vegna
æðasjúkdóma samanborið við
warfarín
3,4
Samþykkt til notkunar í tengslum
við rafvendingu1,2
Langtímaupplýsingar (4,2)5
Birtar upplýsingar úr dönskum
gagnagrunni
Hægt að nota með varúð hjá
sjúklingum með CrCL 15-29 ml/min1,2 ÷ 
†
Heimildir: 1. Samantekt á eiginleikum Pradaxa www.serlyfjaskra.is 2. Samantekt á eiginleikum Xarelto www.serlyfjaskra.is 3. Connolly et al. Dabigatran versus warfarin in patients with atrial fibrillation.
N Engl J Med. 2009;361: 1139–1151 and Connolly et al. Newly identified events in the RE-LY trial. N Engl J Med. 2010;363: 1875–1876. 4. Patel MR et al. Rivaroxaban versus Warfarin in Nonvalvular Atrial
Fibrillation N Engl J Med 2011;365: 883–91 5. Connolly et al. The Long-Term Multicenter Observational Study of Dabigatran Treatment in Patients With Atrial Fibrillation (RELY-ABLE) Study. Circulation.
2013;128: 237-243 6. Larsen et al. Efficacy and Safety of dabigatran etexilate and warfarin in “real-world” patients with atriel fibrillation. JACC; 2013; 61; no. 22; 2264–73
PRADAXA ER TLAÐ TIL FYRIRBY JANDI EÐFERÐAR E N HEILASLA I
SE REKI Í SL U J FULL R U SJÚKLI U E ÁTTATIF, SE
I T I T T L , T I L I I TT TT *
*til að mynda að hafa áður fengið heilaslag e a tímabundn blóðþ rrð í heila; aldur ≥ 75 ár ; hjartabilun (NYHA flokkur ≥ II); sykursýki; háþrýstingur.
Upplýsingarnar í töflunni varða einungis fyr i rbyggjandi meðferð gegn heilaslagi og segareki hjá fólki með gáttatif, sem ekki
tengist hjartalokum, með hefðbundnum 150 mg skammti af Pradaxa® (dabigatran) og 20 mg af Xarelto® (r ivaroxaban).
** ***
Pradaxa (dabigatran) Xarelto (rivaroxaban)
Skömmtun1,2
Betra en war farín t i l
að fyr i rbyggja heilaslag
og segarek í s lagæðum3,4
Sama tíðni meir i hátt r blæðinga
samanborið við war farín3,4
Betra en w r farín t i l að
fyr i rbyggja heilaslag vegna
blóðþurrðar3,4
Lægri dánart íðni vegna
æðasjúkdóma samanborið
við war farín3,4
Lægri t íðni innankúpublæðinga
samanborið við war farín3,4
Samþykkt t i l notkunar í tengslum
við rafvendingu1,2
Langtímaupplýsingar (4,2)5
Til upplýsinga: Ekki hafa verið gerðar rannsóknir með beinum samanburði á Pradaxa (dabigatran) og Xarelto (rivaroxaban)
** Skammtur 150 mg 2 sinnum á dag
*** Skammtur 20 mg 1 sinni á dag
+ Hjá sjúklingum með kreatínínúthreinsun < 50 ml/mín er ráðlagt að lækka skammt Xarelto (rivaroxaban) í 15 mg á dag
Heimildir: 1. Samantekt á eiginleikum Pradaxa www.serlyfjaskra.is 2. Samantekt á eiginleikum Xarelto www.serlyfjaskra.is 3. Connolly et al. Dabigatran versus warfarin in patients with atrial
fibrillation. N Engl J Med 2009;361: 1139-1151 and Connolly et al. Newly identified events in the RE-LY trial. N Engl J Med 2010;363: 1875-1876 4. Patel MR et al. Rivaroxaban versus Warfarin in
Nonvalvular Atrial Fibrillation. N Engl J Med 2011;365: 883-91 5. Connolly et al. The Long-Term Multicenter Observational Study of Dabigatran Treatment in Patients with Atrial Fibrillation (RELY-
-ABLE) Study. Circulation 2013;128: 237-243.
IS
-P
RA
-1
3-
01
-8
6,
o
kt
ób
er
2
01
3
✓
✓
÷
÷
÷
÷
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
÷
Hægt að nota me hjá sjúkl ingum
með CrCL 15-29 ml/mín1,2 ✓÷ +
IS
-P
R
A
-1
3-
01
-8
6,
o
kt
ób
er
2
01
3
–

G
uð
jó
nÓ
-
v
is
tv
æ
n
p
re
nt
un
P
R
A
-1
3-
01
-8
6,
o
kt
ob
er
2
01
3
PRADAXA®(DABIGATRAN) ER INDIKERET TIL FOREBYGGELSE AF
APOPLEKSI OG SYSTEMISK EMBOLI HOS VOKSNE PATIENTER MED
NONVALVULÆR ATRIEFLIMREN MED EN ELLER FLERE RISIKOFAKTORER*
* Tidligere apopleksi, transitorisk cerebral iskæmi eller systemisk emboli; Venstre ventrikel uddrivningsfraktion < 40 %; Symptomatisk hjertesvigt, ≥ New York Heart Association (NYHA) klasse 2;
Alder ≥ 75 år; Alder ≥ 65 år samt med en af følgende: diabetes mellitus, koronararteriesygdom eller hypertension.
P
R
A
-1
3-
01
-8
6,
o
kt
ob
er
2
01
3
PRAD X ®(DABIGATRAN) ER INDIKERET TIL FOREBYG ELSE AF
APOPLEKSI OG SYSTEMISK EMBOLI HOS VOKSNE PATIENTER MED
NO VALVULÆR ATRIEFLIMREN MED EN ELLER FLERE RISIKOFAKTORE *
* Tidligere apopleksi, transitorisk cerebral iskæmi eller systemisk emboli; Venstre ventrikel uddrivningsfraktion < 40 %; Symptomatisk hjertesvigt, ≥ New York Heart Association (NYHA) klasse 2;
Alder ≥ 75 år; Alder ≥ 65 år samt med en af følgende: diabetes mellitus, koronararteriesygdom eller hypertension.
LÆKNAblaðið 2015/101 3
læknablaðið
the icelandic medical journal
www.laeknabladid.is
Hlíðasmára 8
201 Kópavogi
sími 564 4104
Útgefandi
Læknafélag Íslands
Læknafélag Reykjavíkur
Ritstjórn
Engilbert Sigurðsson,
ritstjóri og ábyrgðarmaður
Gerður Gröndal
Hannes Hrafnkelsson
Magnús Gottfreðsson
Sigurbergur Kárason
Tómas Guðbjartsson
Þórdís Jóna Hrafnkelsdóttir
Tölfræðilegur ráðgjafi
Thor Aspelund
Ritstjórnarfulltrúi
Védís Skarphéðinsdóttir
vedis@lis.is
Blaðamaður og
ljósmyndari
Hávar Sigurjónsson
havar@lis.is
Auglýsingastjóri og ritari
Sigdís Þóra Sigþórsdóttir
sigdis@lis.is
Umbrot
Sævar Guðbjörnsson
saevar@lis.is
Upplag
1800
Áskrift
12.400,- m. vsk.
Lausasala
1240,- m. vsk.
Prentun, bókband
og pökkun
Prenttækni ehf.
Vesturvör 11
200 Kópavogi
© Læknablaðið
Læknablaðið áskilur sér rétt til að birta
og geyma efni blaðsins á rafrænu
formi, svo sem á netinu. Blað þetta má
eigi afrita með neinum hætti, hvorki að
hluta né í heild, án leyfis.
Fræðigreinar Læknablaðsins eru
skráðar (höfundar, greinarheiti og
útdrættir) í eftirtalda gagnagrunna:
Medline (National Library of Medicine),
Science Citation Index (SciSearch),
Journal Citation Reports/Science
Edition og Scopus.
The scientific contents of the Icelandic
Medical Journal are indexed and abst-
racted in Medline (National Library
of Medicine), Science Citation Index
(SciSearch), Journal Citation Reports/
Science Edition and Scopus.
ISSN: 0023-7213
Í Læknablaðinu höldum við áfram að kynna áhugaverða
listamenn fyrir lesendum eftir hlé á
afmælisárinu. kristín Rúnarsdóttir
(f. 1984) hélt fyrir skömmu viðamikla
sýningu í Listasafni Reykjanesbæjar
sem bar heitið leikfléttur. Eins og sjá
má á mynd af sýningunni bar hún nafn
með rentu. Þar gat að líta verk sem
teygðu anga sína um allt gólf og upp um
veggi. Óvíst er hvað snýr fram og hvað
aftur, hvort verk á að vera á hlið eða upp
á rönd. Innan verkanna og á milli þeirra
er ekki að greina neitt stigveldi, ekkert
sérstakt virðist í aðalhlutverki, hvorki
forgrunnur né bakgrunnur. Kristín byggir
verk sín á frumeiginleikum málverksins,
línu og lit. Nema hvað, hún teiknar bæði
á veggi og gólf með límböndum og lakki
auk þess sem línuteikningin verður þrí-
víð í formi frístandandi grinda úr timbri.
Manni koma til hugar íþróttir og leikir
og langar helst að taka þátt - eru þetta
ekki stærðar Mikado-pinnar innan um einhvers konar
klifurgrindur? Áhorfendur hreyfa sig um sýningarsalinn
og upplifa verkin frá ólíkum sjónarhornum, bæði utan
frá úr fjarlægð en einnig innan frá þar sem þau umlykja
mann. Kristín leikur sér að því að
dreifa áhersluatriðum þannig
að erfitt reynist að fanga verkin
eða túlka þau sem eitthvað sér-
stakt. Þau minna á margt en skil-
greiningin rennur manni jafnharðan
úr greipum. Hún sækir innblástur
í almenningsrými, skoðar tákn á
bílastæðum, akreinum, flugvöllum
og öðrum afmörkuðum svæðum.
Úr heimi íþrótta sækir hún grunn-
riss leikvanga, innviði leikfimisala
og sérhannaðan leikjabúnað. Engin
leið er þó að átta sig á hvort maður
stendur innan vallar eða utan, með
eða á móti umferð. Hin unga lista-
kona virðist vera að hasla sér völl
með því að hagræða gamalgrónum
leikreglum eftir eigin geðþótta.
Er það ekki einmitt það sem listin
gerir, endurskoðar viðteknar venjur,
leitar nýrra leiða og kemur okkur sífellt á óvart?
Markús Þór andrésson
L I S T A M A Ð U R M Á N A Ð A R I N S
l
æ
k
n
a
b
l
a
ð
ið
• 12. tb
l. 100. árg
. • D
esem
b
er 2014
2014; 100
: 641-716
12/2014w w w . l a e k n a b l a d i d . i s
t h e i c e l a n d i c m e d i c a l j o u r n a l
læknablaðið
1 0 0 . á r g a n g u r : 6 4 1 - 7 1 6

Lj
ós
m
yn
d
Vi
gf
ús
B
irg
is
so
n
Þann 15. janúar næstkomandi eru rétt 100 ár síðan fyrsta Læknablaðið leit dagsins ljós, þarmeð er 100.
árgangur Læknablaðsins í höfn og sá næsti byrjaður að rúlla. Tímamótanna hefur verið minnst á síðum
blaðsins á ýmsan hátt og sagan rakin með myndum á kápu, greinum af sögulegum toga og upprifjun
úr gömlum blöðum. Afmælisbarnið er vel á sig komið og hróðugt, - það er farið í heilu lagi inn á
timarit.is, það er blað meðal blaða á Pubmed og víðar í vísindadeildum netsins, og á nýju ári tekur það
tekur í gagnið grunn til að taka rafrænt við efni, - og síðast en ekki síst heldur það sínu upprunalega
hlutverki við að styðja og mennta lækna og lesendur.
100 ára saga að baki