Ægir - 01.09.2004, Blaðsíða 6

6
R I T S T J Ó R N A R P I S T I L L
„Nú er mál að linni, nú þarf greinin að fá
frið til að efla sig enn frekar og nú eru
komnar í megin atriðum sömu forsendur
fyrir alla. Ég ítreka að við verðum að vinna
saman og ef ráðuneytið getur haft for-
göngu um slíka samvinnu þá lýsi ég því
hér með yfir að við munum ekki skorast
undan verkum.“
Þannig komst Árni M. Mathiesen, sjáv-
arútvegsráðherra, að orði í niðurlagsorðum
sínum á aðalfundi Landssambands smá-
bátaeigenda í Reykjavík á dögunum. Árni
sagði í ræðu sinni að ýmsar breytingar hafi
verið gerðar á kvótakerfinu í gegnum tíð-
ina með það að leiðarljósi að lægja öldur í
kringum kerfið. Síðustu tvær breytingarn-
ar lúta að upptöku veiðigjalds, sem tók
gildi í upphafi yfirstandandi fiskveiðiárs,
og breytingu á dagabátakerfinu.
Það er hárrétt hjá sjávarútvegsráðherra
að það er brýnt hagsmunamál fyrir sjávar-
útveginn að í kringum hann fari að ríkja
friður. Það er ímyndarlega nauðsynlegt
fyrir atvinnugreinina. Það má leiða að því
líkur að sífelldar deilur milli einstakra út-
gerðarflokka, t.d. svokallaðra stórútgerða
og smábátasjómanna, séu ekki til þess
fallnar að auka áhuga ungs fólks á að hasla
sér völl í sjávarútvegi. Og það sama gildir
um síendurteknar deilur samtaka útgerðar
og sjómanna um kaup og kjör.
Burðarfyrirtæki í byggðunum
Það kom glögglega í ljós í heimsókn Ægis
í þéttbýlisstaði á norðausturhorni landsins,
sem er ítarlega fjallað um í þessu blaði, að
sjávarútvegsfyrirtæki eru algjörar grunn-
stoðir þessara byggða - Vopnafjarðar,
Bakkafjarðar, Þórshafnar og Raufarhafnar.
Ef vel gengur í sjávarútveginum, þá geng-
ur vel á þessum stöðum.
Margoft hefur verið um það rætt hversu
nauðsynlegt það er fyrir sjávarútvegspláss
eins og hér eru nefnd að skjóta styrkari
stoðum undir atvinnulífið með nýjum at-
vinnugreinum. Slík áform hafa hins vegar
oftar en ekki beðið skipbrot, jafnvel strax
í fæðingu. Það sem er raunhæft í þessum
efnum er nákvæmlega það sem Íslenskur
kúffiskur, dótturfyrirtæki Hraðfrysti-
stöðvar Þórshafnar, hefur gert - þ.e. að
efna til nýsköpunar á sviði sjávarútvegs. Á
þessum stöðum er til staðar mikil þekk-
ing í sjávarútvegi og því er til árangurs
fallið að byggja upp nýjar atvinnugreinar
sem tengjast sjónum á einn eða annan
hátt. Hjá Íslenskum kúffiski hefur vissu-
lega á ýmsu gengið. Ýmiskonar byrjun-
arörðugleikar settu strik í reikninginn, en
nú hafa menn náð allgóðum tökum á
framleiðslunni og fyrir dyrum stendur
uppbygging bæði vinnslu og skips, sem
er ætlað að skila verulegri framleiðslu-
aukningu.
Það er til marks um mikilvægi sjávarút-
vegsfyrirtækja á svo fámennum stöðum, að
bæði á Vopnafirði og Þórshöfn hefur á yf-
irstandandi ári orðið mikill titringur
vegna eignarhalds burðarfyrirtækja stað-
anna - Tanga hf. og Hraðfrystistöðvar
Þórshafnar. Þessar hræringar enduðu á
sama veg - sveitarfélögin tryggðu sér
meirihluta hlutabréfa í fyrirtækjunum og
slógu þar með skjaldborg um þau. Það er
að sjálfsögðu þannig að ef burðarfyrirtæk-
in bresta eða bátnum er á einhvern hátt
ruggað, þá er byggðin í hættu.
Óskar Þór Halldórsson, ritstjóri
Stöðugt þróunarferli
Allt frá því að fiskveiðistjórnunarkerfið
var tekið upp hefur það gengið í gegnum
stöðugt þróunarferli. Miklar breytingar
hafa verið gerðar á því í gegnum tíðina og
nýverið hafa gengið í gegn breytingar sem
taka mið af því að auka sátt um kvótakerf-
ið og festa það þar með í sessi. Ég geri
mér eðlilega grein fyrir að það verður
aldrei náð hinni fullkomnu sátt en ein-
hversstaðar verða menn að mætast. Sumar
þær breytingar sem gerðar hafa verið eru í
andstöðu við greinina og ekki endilega til
þess fallnar að efla fyrirtækin ef til
skamms tíma er litið. Sem dæmi þá þótti
sjálfsagt að binda hámarks heildarkvóta-
eign við 12% á fyrirtæki. En þegar lög-
gjafinn ætlaði að setja 15% hámarkseign
markaðsráðandi fyrirtækja ljósvakamiðla
ætlaði allt að ganga af göflunum. En nú er
mál að linni og ákveðin niðurstaða komin
hvað fiskveiðistjórnunina varðar.
(Árni M. Mathiesen, sjávarútvegsráðherra,
á aðalfundi Samtaka fiskvinnslustöðva)
Að bregðast við aðstæðum
Lægra afurðaverð og hærra verð aðfanga
eins og olíu hafa að sjálfsögðu áhrif á
rekstur fyrirtækjanna. Væntingar til
kvótakerfisins voru þær að það stuðlaði að
hagræðingu. Þær væntingar hafa gengið
eftir. Tækifærin til að stjórna framboði
sjávarafurða, sem alfarið helgast af tilvist
kvótakerfisins, gerir Íslendingum kleift að
laga sig að markaðsaðstæðum og standa
sig betur í samkeppninni. Betri frammi-
staða í samkeppninni og hagkvæmari
rekstur auðveldar þeim að bregðast við
ýmsum ytri aðstæðum svo sem hækkun
olíuverðs. Því miður kallar það stundum á
sársaukafullar aðgerðir að bregðast við erf-
iðum aðstæðum. En hver þorir að hugsa
til þess hvaða áhrif hin harða alþjóðlega
samkeppni á fiskmörkuðum og óhagstætt
olíuverð hefði á íslenskan sjávarútveg og
íslenskt hagkerfi ef Frjálslyndi flokkurinn
fengi tækifæri til að hrinda sjávarútvegs-
stefnu sinni í framkvæmd?
(Úr pistli á vefsetrinu 200milur.is)
Handbeitning og
háskólastörf
Hið sérstaka aðskilda fiskveiðistjórnar-
kerfi smábátanna, krókaflamarkið hefur
óneitanlega skapað byggðarlögum við-
spyrnu sem ella hefðu ekki átt lífsmögu-
leika. Byggðakvóti hefur sums staðar
reynst þýðingarmikið úrræði. Aflabætur
við hrun einstakra fiskistofna hafa sömu-
leiðis verið hreint bjargræði og línuíviln-
unin hefur fest útræði smábáta í sessi í
byggðarlögum sem liggja vel við slíkri
sjósókn.
Það hefur svo sem ekki vantað að menn
hafa reynt að úthrópa þetta og viljað
kenna við úrelta fortíðarhyggju. Slíkt er
ósanngjarnt. Í byggðarlögum þar sem at-
vinna er einhæf skipta sjávarútvegsstörfin
öllu máli. Vinna við beitningu, til dæmis,
er tiltölulega vel launuð, vinnutíminn er
sveigjanlegur og hentar báðum kynjum.
Þessi vinna gefur fólki tekjur, myndar arð
í byggðunum og er því undirstaða þess að
unnt sé að byggja upp aðra atvinnustarf-
semi á fjölbreyttari grunni. Menn eiga
þess vegna ekki að láta eins og slíkt sé
andstæða annarra starfa, svo sem eins og
háskólastarfa, ekki frekar en að starf á
góðum frystitogara sé andstæða háskóla-
starfa, af því að það krefst ekki háskóla-
menntunar.
(Einar K. Guðfinnsson í pistli á vef BB á Ísafirði)
U M M Æ L I
„Nú er mál að linni“