Ægir - 01.09.2004, Blaðsíða 30

30
N O R Ð AU S T U R H O R N I Ð
borin er saman fræðimennska og
raunveruleiki kemur út óútskýrt
frávik, sem ég skýri sem fisk sem
hafi drepist. Ég get nefnt tvö
dæmi úr Norður-Atlantshafi, sem
styðja það sem ég er hér að segja.
Annað er kolmunnastofninn. Úr
honum hefur verið veitt þrisvar
sinnum meira en ráðgjöf síðustu
fimm til sex ára hefur mælt fyrir
um. Þrátt fyrir þetta hefur
kolmunnastofninn tvöfaldast að
stærð. Hitt dæmið er þorskstofn-
inn í Barentshafi. Þar er að koma
á daginn að þorskveiðarnar voru
tvisvar eða þrisvar sinnum meiri
en lagt var til. Engu að síður er
þorskstofninn í Barentshafi talinn
mjög sterkur núna og Alþjóða-
hafrannsóknaráðið leggur til auk-
inn aflakvóta þar. Þetta dæmi er
nákvæmlega það sem ég hef sagt
varðandi Íslandsmið; veiðar örva
vöxt á fiskinum og auka frjósemi
í þorskstofninum. Það módel sem
búið var til og Hafró hefur unnið
eftir er einfaldlega rangt, en það
virðist hræðilega þungur biti að
kyngja því að ræða lagfæringar á
þessu. Ég get ekki séð af hverju
megi ekki uppfæra þetta módel
eins og alla aðra hluti. Vírusforrit
uppfærast t.d. daglega.“
Alþjóðahafrannsóknaráðið
ræður ferðinni
Í eitt kjörtímabil var Kristinn al-
þingismaður Sjálfstæðisflokksins
í Austurlandskjördæmi. Hann
þekkir því vel til stjórnkerfisins.
Sumir kynnu að segja sem svo að
stjórnvöld hafi í gegnum árin far-
ið að miklu leyti eftir ráðgjöf
Hafrannsóknastofnunarinnar um
veiðar úr okkar helstu nytjastofn-
um, en Kristinn segir það vera
misskilning. „Nei, stjórnvöld
hafa nefnilega ekki farið eftir ráð-
leggingum Hafró. Stjórnvöld hafa
farið eftir ráðleggingum Alþjóða-
hafrannsóknaráðsins. Í mörg ár,
án þess að nokkur hafi haft um
það hugmynd, hefur verið farið
með gögnin úr togararallinu við
Ísland til Kaupmannahafnar og
þar hafa sérfræðingar Alþjóðahaf-
rannsóknaráðsins reiknað út
hversu mikið megi veiða við Ís-
land. Sérfræðingar Hafró leggja
síðan til við stjórnvöld, út frá
þessum útreikningum Alþjóða-
hafrannsóknaráðsins, hversu mik-
ið megi veiða við Ísland. Mér
finnst mjög alvarlegt að svona
skuli vera haldið á málum og á
þetta hef ég lengi verið að benda.
Stjórnmálamennirnir virðast ekki
hafa áttað sig á því að veiðiráðgjöf
um fiskveiðar á Íslandsmiðum
hefur í mörg undanfarin ár verið
ákvörðuð í Kaupmannahöfn. Ef
maður segir mönnum þetta, þá
yppta þeir bara öxlum og gera
ekki neitt. Af hverju? Því get ég
ekki svarað. Alþjóðahafrann-
sóknaráðið hefur ekkert umboð
frá Alþingi Íslendinga til þess að
ráðskast með okkar innanríkis-
mál. Að mínu mati er það ólög-
legt framsal á fullveldi lýðveldis-
ins að framkvæma þetta með
þessum hætti“
Á brattann að sækja
Kristinn hefur upp á eigin spýtur
stúderað vistfræði hafsins allt frá
árinu 1988. „Það má segja að ég
sé stöðugt að uppfæra sjálfan
mig, að nálgast nýja þekkingu
daglega,“ segir Kristinn. „Ég er
ekki einn um að hafa þessar skoð-
un á stöðu þorskstofnsins hér við
land, en menn eru ekki mikið að
láta sínar skoðanir í ljós. Ég fæ
heilmikla hvatningu víða að. Ég
hef alltaf vitað að það væri mjög á
brattann að sækja að koma öðrum
skoðunum að í þessum efnum, en
vísindamennirnir bera á borð. En
ég vildi ekki hafa það á samvisk-
unni að hafa ekki skoðað þessi
mál til hlítar. Ég hóf þessar rann-
sóknir í kjölfar þess að ég sá að
ýmsar tölulegar upplýsingar sem
Hafró lét frá sér fara gátu ekki
staðist. Það kom í ljós heilmikið
misræmi í áætlunum Hafró og
frávikum,“ segir Kristinn.
Þrátt fyrir að Kristinn hafi oft
beint föstum skotum að Hafrann-
sóknastofnuninni segist hann eiga
ágæt samskipti við sérfræðinga
þar á bæ. „Ég fer í kaffi á Hafró í
það minnsta einu sinni á ári.
Þetta eru alltsaman ágætis vinir
mínir. Enda er hér ekki um að
ræða persónulegar ávirðingar.
Þetta er fyrst og síðast spurning
um samkeppni um sjónarmið.“
Við verðum að veiða meira!
Kristinn er þess fullviss að óhætt
væri að veiða 50 þúsund tonnum
meira af þorski á Íslandsmiðum
og 30 þúsund tonnum meira í
öðrum tegundum. „Við það
myndi ekkert gerast annað en að
frjósemi stofnanna myndi aukast.
Ef dánarstuðullinn yrði 30% í
formúlu Hafró í stað 20% myndi
hin tölfræðilega útkoma verða sú
að þorskstofninn stækkar. Þá
verður stofninn um 1200 þúsund
tonn og samkvæmt 25% afla-
reglu Hafró mætti þá veiða um
300 þúsund tonn á ári. Vanda-
málið er hins vegar það að það er
aldrei hægt að koma umræðunni
upp á þetta plan - og af þessari
ástæðu sé ábyrgt að veiða meira,
og hvort ekki verði að hækka
dánarstuðul að meðaltali í t.d. 0,3
í stað 0,2.
Saltfiskurinn sem verkaður er hjá Gunnólfi fer á Spán, Ítalíu og
Grikkland. Töluverðrar sölutregðu hefur gætt núna á haustmánuð-
um, ívíð meiri en oft áður.
Kristinn Pétursson. Því er ekki að neita að það er oft helvíti snúið að verða sér úti
um hráefni og mér finnst heldur síga á ógæfuhliðina í þeim efnum. Það er ljóst að
það myndi slaka á mestu spennunni ef leyft yrði að veiða 50 þúsund tonnum meira af
þorski.