Ægir - 01.09.2004, Blaðsíða 40

40
F J Á R M Á L
samanburði sömu fyrirtækja við
mat aukningar skulda frá fyrra ári
Samkvæmt þeim er talið að
skuldir greinarinnar hafi nokkuð
minnkað á milli áranna 2001 og
2002 og hafi í lok ársins 2002
verið um 192 milljarðar kóna sem
er ámóta og nú um mitt ár þegar
tekið er mið af aukningu skulda
við meginhluta lánakerfis. Enn
hefir ekki tekist með vissu að
ákvarða að hversu miklu leyti
skuldir utan meginhluta lánakerf-
is eru vegna innbyrðis viðskipta
fyrirtækja í sjávarútvegi og að
hversu miklu leyti þær eru við
fyrirtæki utan greinarinnar. Slíkt
verður ekki ljóst nema með grein-
ingu í samvinnu við fyrirtækin
sjálf því bókhald þeirra og við-
skiptamannareikningar ættu að
leiða slíkt í ljós. Hvort slíkar
upplýsingar hafi þýðingu fer eftir
því hvort líta beri á sjávarútveg-
inn í heild en ekki einstök fyrir-
tæki. Við samruna fyrirtækja sem
eiga í viðskiptum hvert við annað
sléttast efnahagsreikningar út og
skuldir vegna innbyrðis viðskipta
þeirra hverfa.
Talið er að um sjö tíundu
skulda sjávarútvegs séu af erlend-
um uppruna en afgangurinn inn-
lendar. Lánakerfið ætti að spanna
allan erlenda hluta skuldanna
þannig að þær skuldir sem eru
utan lánakerfisins eru einvörð-
ungu við innlenda aðila í íslensk-
um krónum. Þó er ekki loku fyrir
það skotið að einhver hluti þeirra
gæti verið gengisbundinn.
Af gengisbundnum skuldum
sjávarútvegsfyrirtækja er um
fjórðungur í dölum og annar
fjórðungur í evrum. Um sjötti
hluti er í breskum pundum,
ámóta í svissneskum frönkum en
afgangurinn einn sjötti í öðrum
myntum.
Eiginfjárstaða sjávarútvegsfyrir-
tækja virðist í fljótu bragði sterk.
Þrátt fyrir að skuldir séu metnar á
um 200 milljarða króna er álitið
að eignir séu um 300 milljarðar
króna, þannig að hreint eigið fé sé
um 100 milljarðar, gróft reiknað.
Hversu mikið af eigin fé er bók-
færðar aflaheimildir liggur ekki
ljóst fyrir, en þar sem töluverð
viðskipti hafa átt sér stað með
aflaheimildir mætti leiða líkum
að því að bókfærðar aflaheimildir
slagi upp í eigið fé sjávarútvegs.
Sakir þess að varanlegar veiði-
heimildir í þorski eru metnar á
annað þúsund króna þarf ein-
göngu um hundrað þúsund tonna
þorskvóta á núverandi verðlagi til
að bókfært mat hans verði um
hundrað milljarðar króna. Líklegt
er þó að aflaheimildir séu bók-
færðar á innkaupsverði frekar en á
markaðsvirði. Sá möguleiki er þó
fyrir hendi, ef ástæður þykja til,
að fyrirtæki selji aflaheimildir sín
á milli til að koma sem stærstum
hluta heimilda á markaðsvirði.
Um mitt yfirstandandi ár var
talið að skuldir útvegs væru um
190 milljarðar króna, þar af um
Tafla 3 - Raunvextir lána fjárfestingarlánasjóða, bankakerfis og lánasjóða ríkis ásamt vöxtum endurlánaðs erlends lánsfjár og
beinna erlendra lántaka sjávarútvegs í milljónum króna. Miðað er við lántökumyntir
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003
Gengistryggðir 2.065 1.787 2.364 2.784 3.241 3.250 3.402 3.837 5.082 5.860 6.447 7.162 6.408 4.238
Verðtryggðir 1.106 1.350 1.354 1.205 1.047 1.202 1.323 1.340 1.311 1.383 1.470 1.477 1.337 1.032
Aðrir innlendir 422 481 583 648 553 588 770 1.061 1.151 879 1.251 1.188 1.384 862
Alls 3.593 3.618 4.301 4.637 4.841 5.040 5.495 6.238 7.543 8.123 9.168 9.826 9.129 6.132
Hlutfallsskipting
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003
Gengistryggðir 57,5% 49,4% 55,0% 60,0% 66,9% 64,5% 61,9% 61,5% 67,4% 72,1% 70,3% 72,9% 70,2% 69,1%
Verðtryggðir 30,8% 37,3% 31,5% 26,0% 21,6% 23,8% 24,1% 21,5% 17,4% 17,0% 16,0% 15,0% 14,6% 16,8%
Aðrir innlendir 11,8% 13,3% 13,6% 14,0% 11,4% 11,7% 14,0% 17,0% 15,3% 10,8% 13,6% 12,1% 15,2% 14,1%
Alls 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%
Raunvextir %
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003
Gengistryggðir 4,1% 3,7% 4,5% 4,6% 5,1% 5,2% 5,3% 5,3% 5,8% 5,8% 5,5% 5,4% 4,9% 3,5%
Verðtryggðir 7,6% 8,2% 8,1% 7,9% 7,2% 7,7% 7,8% 8,0% 7,9% 7,9% 8,3% 9,0% 9,0% 9,0%
Aðrir innlendir 11,9% 12,2% 12,9% 13,5% 11,8% 11,9% 12,3% 13,3% 13,9% 11,2% 15,9% 13,0% 15,4% 11,1%
Alls 5,2% 5,2% 5,8% 5,8% 5,9% 6,1% 6,2% 6,4% 6,7% 6,4% 6,4% 6,2% 5,9% 4,4%
Viðskiptakjaravísitala sjávarafurða árin 1984 til 2003
80,0
85,0
90,0
95,0
100,0
105,0
110,0
115,0
120,0
125,0
84
;1
84
;4
85
;3
86
;2
87
;1
87
;4
88
;3
89
;2
90
;1
90
;4
91
;3
92
;2
93
;1
93
;4
94
;3
95
;2
96
;1
96
;4
97
;3
98
;1
99
;1
99
;4
00
;3
01
;2
02
;1
02
;4
03
;3
04
;2
Ársfjórðungur
V
ís
it
al
a
Ársfjórðungur
Mynd 3 - Viðskiptavísitala sjávarafurða árin 1984 til 2003
Vísitala