Tímarit Máls og menningar - 01.03.1955, Blaðsíða 21

MINNISKOMPA ÚK BÆIIKIMI OG SLÓVAKÍU
afköst þeirra. Eu mér sýnist það vera
nokkurnveginn normalt þjóðfélag þar
sem hver venjulegur maður eða kona
getur geingið inní næstu búð og keypt
sér hvern venjulegan hlut sem menn
þurfa á að halda í siðmentuðu þjóð-
félagi fyrir þá penínga sem hann hef-
ur í vasanum; eða skulum við segja:
fyrir kaupið sitt. Það er lítið uppúr
því leggjandi þó maður lesi tölvísi um
frækileg afköst í skógerð í einhverju
fandi, ef annarhver maður í landinu
geingur berfættur sem sjá má í sum-
um ágætustu skógerðarlöndum heims.
Eða til að nefna annað dæmi: mont-
sýníngar af framförum Reykjavíkur,
einsog verið er að halda hér stundum,
duga skamt meðan furðulegustu sí-
gaunahverfi Evrópu, braggahverfin
okkar, halda áfram að vera útlendíng-
um sérkennilegri og minnisstæðari
hlutir en annað sem ber fyrir augu
þeirra í höfuðborg vorri.
Ég fékk ekki betur séð en framboð
á vöru sem útheimtist til venjulegs
siðmentaðs nútímalífs væri mjög
sóinasamlegt í Tékkóslóvakíu. Mestöll
vara er af innlendum uppruna, yfir-
leitt sélegur varníngur, vandaður að
gerð, enda eru tékkar iðnaðarþjóð
frá fornu fari, og býst ég við að fáir
standi þeim á sporði í vinnubrögð-
um. En bert verður af fátækt erlendr-
ar vöru í landinu, að viðskiftastríð er
háð gegn Tékkóslóvakíu af hinum
iðnþróaðri auðvaldsrikjum. Þó held
ég verslunarbindindi auðvaldsríkja
við sósíalistaheiminn hafi horið hér
minni árángur en í ýmsum öðrum sós-
íalistalöndum þar sem ég hef komið,
til dæmis mun minni en jafnvel í þjóð-
ræðislýðveldinu þýska. Mér er sagt
að iðnaðarvara Tékkóslóvakíu sé svo
fullkomin, að það sé í rauninni ógern-
íngur að bægja tékkum frá heimsversl-
uninni til leingdar. Útgángur fólks í
Tékkóslóvakíu er þokkalegur en í-
burðarlaus, klæðaburður einsog ger-
ist í vestrænum borgum, líkastur vín-
artísku. Það vottar næstum aldrei fyr-
ir sundurgerð, oflæti eða „glamour“.
Þau heimili sem ég kom á hjá menta-
mönnum, listamönnum, verkamönn-
um og bændum, voru smekkleg og
látlaus, víða drap í gegn einhverskon-
ar hreinlegur en ekki að sama skapi
listrænn bændastíll, húsgögn líðast
dálítið á eftir tímanum í samanburði
við það sem gerist í forustulöndum
þeirrar iðngreinar, t. d. hjá dönum og
svisslendíngum. Ég get ekki annað
sagt en hótel hvar sem ég kom, bæði í
stórum og smáum bæum, hafi verið
til fyrirmyndar; á viku bílferð um
Slóvakíu, hvert kvöld í nýum nætur-
stað, lenti ég ekki nema einusinni á
hóteli þar sem ekki væri baðherbergi
áfast við svefnherbergið. Ég þóttist
taka eftir því að víða væri snyrtileiki
meiri og viðurgerníngur betri á hress-
íngarhótelum verkamanna í fjarsveit-
um en á hinu virðulega og fornfræga
Palace hotel í Prag. Þeir sem vanir
eru vínarmatreiðslu fella sig vel við
11