Tímarit Máls og menningar - 01.03.1955, Page 86

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
ur því fólki, að næst liggi að kalla algera andstæðu. Elíot hefur enga von um
að finna neitt „morgunhvítt líknarland“, hann sér ekki einusinni nein ,,gróð-
urlog“ í beygðum runnum, heldur einungis „waste land“, „dead land“ og
„hollow men“.
Svo virðist sem brageyra Islendinga hafi sljóvgazt gagnvart hálf-
rími, síðan síðustu leifar dróttkvæðs kveðskapar lögðust niður.með öllu. Og
til eru þeir sem þykir form þessa kvæðis harla lauslegt, telja það jafnvel alls-
endis órímað, og að skipan í Ijóðlínur sé næsta meiningarlaus, þarsem hún
byggist hvorki á endarími né á setningum sem fylgi ljóðlínum, lieldur því einu
að stuðlasetning svari til tíu atkvæða í hverri línu.
En þarna er Snorri einmitt
lifandi kominn; svo vel tekst honum að „fela“ bragform sitt. Þetta kvæði er
sonnetta af ströngustu gerð, þeirri gerð, sem stundum er kennd við gamla
Milton, en það er Petrarca-sonnetta sem ort er í samfellu, án þess þáttaskil
verði milli átthendunnar og sexhendunnar. Rímið er: a-b-b-a, a-b-b-a, c-d, c-d,
c-d. Það sem einkum gerir formið hér nýstárlegt, er hálfrímið. a-rímið er:
geng, fang, væng, syng; b-rímiö: veg, log, drög, mig; c-rímiö: hönd, lind,
land; og d-rímið: ól, þol, kvöl.
Ég les kvæðið aftur og nýt þeirra mildu óhrifa
sem þetta kurteisa rím hýr yfir.
Ég held áfram að blaða í bókinni, og þarna
verður fyrir mér einhver sú harðsnúnasta bragþraut sem íslenzkt skáld hefur
leyst, en það er kvæðið Við ána.
Háttur kvæðisins er sestína, gamall ítalskur
bragarháttur, sem Petrarca og fleiri formsnillingar iðkuðu á sinni tíð. AS sínu
leyti einsog sonnettan er þessi háttur svo kröfuharöur að taka ekki einungis til
eins erindis, heldur til ljóösins alls. Hvert erindi er sex ljóðlínur og hver ljóð-
lína fimm jambar (öfugir tvíliðir). En þegar fyrsta erindið er ort, er um leiö
ákveðinn erindafjöldinn og auk þess lokaorð hverrar ljóðlínu um sig, allt
kvæðið á enda; því lokaorð línanna í fyrsta erindi eru endurtekin, öll hin
sömu, í tiltekinni röð í þeim erindum sem á eftir koma. Röðin er allsstaÖar:
6.I.5.2.4.3. miðað við næsta erindi á undan. Þegar komin eru sex erindi, er
þessari endurtekningu lokið, því með þessu móti yrði röð oröanna í sjöunda
erindi hin sama og í fyrsta erindi. í stað þess er sjöunda erindi gert aðeins
þrjár ljóðlínur, með tveim þessara orða í hverri línu, og lýkur þannig þessum
mikla bragarhætti.
Sennilega þætti mörgu skáldi slíkur háttur helzttil uppi-
76