Tímarit Máls og menningar - 01.03.1955, Page 109

TÍU ÁRA KALT STRÍÐ
á nef hverl í landinu. Árið 1952 vorti hern-
aðarútgjöldin orðin 400 $ á hvern íbúa og
gleyptu 70% af öllum útgjöldum fjárlag-
anna!
Forráðamenn Bandaríkjanna þóttust nú
liafa fundið vizkustein hagfræðinnar, er
gæti leyst úr öllum hinum flóknu vandamál-
um hins bandaríska framleiðsluskipulags.
United States News skýrði frá því 17. maí
1951, að ráðunautar Trumans forseta
hyggðust hafa dottið niður á öruggt ráð, er
mundi tryggja Bandaríkjunum óslitið vel-
gengnistímabil. „Kröfur kalda stríðsins eru
nálega takmarkalausar, ef rétt er á þeim
haldið,“ bætti blaðið við. Nú er hergagna-
framleiðsla til að afstýra kreppu gamalt
húsráð, sem reynt var af öðrum áður en
hinir vísu feður í Washington tóku einka-
leyfi á því. Hergagnaframleiðsla nazista
„leysti" kreppu Þýzkalands 1933—1939, en
nokkrum vikum fyrir styrjöldina varð Hitl-
er að játa, að framleiðsluskipulag Þýzka-
lands mundi liðast í sundur, ef því yrði
ekki bjargað með styrjöld. Það er ekki
liægt að gera hergagnaframleiðslu að at-
vinnubótavinnu til langframa. Fyrr eða síð-
ur hlýtur bún að sprengja af sér fjötra
kalda stríðsins og geta af sér þá styrjöld,
sem henni er ætlað að þjóna.
Þrátt fyrir Marshallhjálp og vígbúnað
virtust hjartaslög hins bandaríska atvinnu-
lífs verða æ veikari. 15. maí 1950 var því
spáð í einu kunnasta fjármálablaði Banda-
ríkjanna, Journal of Commerce, að í aðsigi
væri jafn alvarleg kreppa og verið hefði
1931 og mikil hætta værj á auknu atvinnu-
leysi. Síðan bætti tímaritið við: „Það er
ástæða til að ætla, að ríkisstjórnin hafi til-
búna stóra sprautu til þess að dæla nýju
lífi á atvinnuvegina." Blaðið fór ekki mjög
fjarri sannleikanum. Bandaríkjastjóm
liafði opnað blóðbankann og dælan var til
taks: Kóreustyrjöldin. Mánuði síðar var
hún skollin á.
Það var ekki ttnt að villast: það færðist
líf í líkið. Stórblaðið New YorJc Times sál-
greindi styrjöldina frá viðskiptasjónarmiði:
„Kóreufyrirtœlcið hefur lífgað atvinnulíf-
ið.“ United States News, hin góða og vonda
samvizka bandarískrar borgarastéttar eftir
atvikum, varp öndinni og skrifaði sigri
hrósandi: „Kóreugosið hefur stökkt á brott
vofu kreppunnar, sem hefur ásótt viðskipta-
líf Bandaríkjanna síðan seinni heimsstyrj-
öldinni lauk.“ Og Rufus Tucker, hagfræð-
ingur General Motors, sagði iðjuhöldaþingi
Bandaríkjanna, að ef Kóreustyrjöldin hefði
ekki skollið á, þá mundi stóriðja hafa kom-
izt í hann krappan.
I Kóreu kviknaði í fyrsta skipti á tund-
urþræði kalda stríðsins. Þessi styrjöld varð
Bandaríkjunum og auðvaldsheiminum öll-
um sem gjöf af guði send. Kauphallimar
höfðu yfirleitt lifað kyiTlátu lífi síðan styrj-
öldinni lauk. En þegar Kóreustyrjöldin
skall á virtust þessar gömlu stirðfættu jóm-
frúr hins kapítalíska fjármálalífs verða
ungar í annað sinn og stigu nú dansinn
kringum gullkálfinn í lostafullum tryllingi.
011 verðmæti, sem skráð voru á kauphöll-
um, hækkuðu dag frá degi. í Bandaríkjun-
um tók framleiðslan undir sig stökk og
geystist fram með álíka hraða og var á und-
anhaldi hinna bandarísku hersveita Mac
Arthurs.
Kóreustyrjöldin var Made in USA —
fingraförin leyndu sér ekki. Það var ætlun
Bandaríkjanna að taka Norður-Kóreu her-
skildi í einu vetfangi og koma á fót banda-
rískum herstöðvum við landamæri Kína.
MacArthur lýsti því yfir, að frá slíkum
stöðvum mundu Bandaríkin geta drottnað
einráð á allri Kyrrahafsströnd Asíu, frá
Vladivostok suður til Singapore.
Frá hemaðarlegu sjónarmiði varð Kóreu-
styrjöldin Bandaríkjunum til slíkrar minnk-
unar, að þau mega ekki minnast hennar
kinnroðalaust. í Kóreu beið úrvalsher
99