Tímarit Máls og menningar - 01.03.1955, Blaðsíða 113

TÍU ÁRA KALT STRÍÐ
bandai'ískra stjórnraálamanna og hershöfð-
ingja, þá virðast þeir óhræddir að íara í
hnattstyrjöld, en þeira er mjög sárt um að
fórna til þess lífi Bandaríkjamanna. Þeir
hafa tekið þátt í tveimur heimsstyrjöldum,
grætt stórfé á báðum, mannfall þeirra ekki
numið meiru en tolli þeim í mannslífum,
sem þeir gjalda á ári hverju hraða öku-
tækja sinna á þjóðvegunum. Þessi kaup-
mannaþjóð er gerilsneydd þeim her-
mennskutilfinningum riddaranna, sem eru
fúsir til að fórna sínu eigin skinni, ef á þarf
að halda. Að hella eldi og eimyrju úr liá-
loftunum yfir kóreska og kínverska bænd-
ur, brenna akra þeirra með benzínhlaupi
-— það er hið rétta stríð! Að styðja á hnapp
í Wasliington og senda fjarstyrð tundur-
skeyti til Peking — það er stríð í lagi, oh,
boy! En beisk reynsla síðasta áratugs hef-
ur þó sannfært þá, sem telja verður með
fullu viti, um það, að fótgönguliðinn, skít-
ugur og sveittur, ræður að lokum úrslitum
styrjalda enn í dag. Hvernig á að leysa
þetla vandamál? Lausnin er ofur einföld:
kaupa hermenn, kaupa þá í heildsölu,
kaupa þá í smásölu ef ekki vill betur. Eis-
enhower, núverandi forseti Bandaríkjanna,
sagði í ræðu 1951, er hann flutti fyrir þing-
mönnum úr öldungadeildinni: „Það þarf
mann og byssu til að berjast. Bandaríkin
sjá fyrir byssunni, Evrópa fyrir manninum.
Evrópa verður að leggja til meginþorra fót-
gönguliðanna, framlag okkar verður sára
lítið í því efni.“ Einu ári síðar ávarpaði
Eisenhower báðar deildir Bandarfkjaþings
og lýsti hernaðarhugsjón sinni á þessa
lund: „Ef Bandaríkin gætu aðeins útvegnð
byssuna og fengið einhvern annan til að
bera hana og vinna það verk, sem nauðsyn-
legt er, þá væri ég ánægður.“
Já, Bandaríkjamenn eru fúsir til að
kaupa hermenn, en þeir eru samt aðsjálli á
fé en margur heldur. Þegar Júgóslavía fékk
fjárveitingu frá Bandaríkjunum skrifuðu
Alsopbræðurnir, hinir margvísu amerísku
blaðamenn, þessi orð: „Þetta voru merki-
lega góð katip. Það er miklu ódýrara að
kaupa styrk þar en á Frakklandi.“ Og þá
er Tyrkinn ekki dýr, aðeins 500 $ kostar
fótgönguliðinn í þessu bandalagsríki ís-
lands, fimm sinnum ódýrari en óbreyttur
amerískur piltur, enda varð öldungadeildar-
mönnum það á orði, er þeir komu úr ferða-
lagi frá Tyrklandi: „Vér berum mikið
traust til Tyrklands, vér getum ekki án þess
verið ef vér eigum að lifa á morgun.“
Þannig lítur herraþjóð nútímans út,
mennirnir, sem á síðasta áratug hafa hvað
eftir annað borið logandi kyndil að púður-
tunnunni, höfundar hins kalda stríðs, sem
hafa kynt ófriðarelda í tveimur heimsálf-
um, þegar þeir hafa komizt höndunum
undir. Þeir kaupa sér málalið meðal tryllt-
asta afturhaldsins, hvar sem það finnst á
hnettinum. Þeir kæfa allar hreyfingar
undirokaðra stétta og þjóða, heima hjá sér,
í grannríkjum sínum og í fjörrum heimsálf-
um. Nú veifa þeir vetnissprengjunni yfir
höfði sér á þjófstolnu landi, Formósuey, og
hóta fjölmennustu þjóð veraldarinnar tor-
tímingu. Meðan önnur stórveldi leyfa þessu
stríðsóða ríki að leika listir sínar, þá fær
heimurinn ekki um frjálst höfuð strokið.
Aðeins eitt getur forðað Bandaríkjunum
frá að fara sjálfum sér og öðrum að voða:
samfylking alþýðu um allan heim og þeirra
ríkja allra, sem meta meira tilveru sína og
líf en höfuðsóttaróra Bandaríkjanna um
heimsvöld. Og þá er heldur ekki vonlaust,
að eftir langan þorra og óblíða góu þessar-
ar aldar muni kýrin bera um síðir og börnin
í Bandaríkjunum fá mjólkina sína.
103