Tímarit Máls og menningar - 01.08.1961, Blaðsíða 21

SAGA VESTRÆNNAR IHLUTUNAR I KINA
hálfa milljón manna, en herstyrkur
kommúnista óx að sama skapi. í opin-
berri skýrslu Bandaríkjastjórnar um
hernaðarstöðuna segir:
„A sama tímabili bættust kommún-
istum á að gizka 200 þúsund fyrrver-
andi stjórnarhermenn, sem þeir gátu
teflt fram til bardaga, auk 400 þús-
und herfanga sem gengu í þjónustu
þeirra.“ (U. S. relations).
í apríl, þegar alþýðuherinn sótti
yfir Jangtsefljótið, birtust brezk her-
skip á fljótinu eins og vofur liðins
tíma. En þau hörfuðu fljótlega undan
fallbyssuskothríð alþýðuhersins. New
Yorlc Herald Tribune birti um atburð-
inn ritstj órnargrein, sem kemur upp
um hug ritstjóranna til Kínverja, og
er um leið hæfilegur eftirmáli við
hernaðaríhlutun Bandaríkjanna:
„Ef mögulegt væri að beita er-
lendri hernaðaríhlutun af fullum
þrótti í Kína væri hægt að afgreiða
kommúnistaribbaldana (!) með svip-
uðum hætti og Boxarauppreisnin var
bæld niður fyrir tæpum 50 árum og
Tæping-byltingin gerð að engu árið
1865 ... En þetta er ekki hægt í dag
... Nokkrar vestrænar fallbyssur, og
jafnvel þótt þær væru margar, koma
ekki lengur að notum til að kúga og
hafa hemil á milljónum Asíubúa.“
Síðar á árinu 1949 voru allar
stærstu borgir Kína frelsaðar úr
höndum Kuomintangs, og bandarísku
húsbændurnir neyddust til að hörfa
úr Kína og selflytja Sjang Kæ-sjek og
rifrildin af herliði hans með banda-
rískum skipum út í Formósu.
í borgarastyrjöldinni höfðu herir
alþýðunnar fellt, handtekið eða unnið
á sitt band 8 milljónir Kuomintang-
hermanna, tekið sem herfang um 54
þúsund fallbyssur, 319 þúsund vél-
byssur og ógrynni riffla, og beitt þeim
gegn fjandmönnunum.
1. október 1949 var Kínverska al-
þýðulýðveldið formlega stofnað. Það
var byggt á samvinnu bænda og
verkamanna. Allar stéttir landsins
fengu fulltrúa í þjóðþingið, einnig
kínverskir iðjuhöldar. Undir fána
þess sameinaðist öll þjóðin og öll
þjóðabrot landsins á grundvelli full-
komins jafnræðis um réttindi og
skyldur.
Þannig fór um þá þjóðaratkvæða-
greiðslu, þrátt fyrir það þótt hin frá-
farandi ríkisstjórn beitti stórkostleg-
um vélabrögðum í líki bandarískra
vopna og fjármuna til að hafa áhrif á
úrslitin.
Bandaríkjamönnum var (og er)
fullkomlega ljóst hver vilji kínversku
þjóðarinnar var, og þeir urðu að
beygja sig fyrir úrslitunum. „Það var
ekki á valdi Bandaríkjanna að ráða
úrslitum borgarastyrjaldarinnar í
Kína,“ sagði Dean Acheson, þáver-
andi utanríkisráðherra, 1949 í for-
málanum að margtilvitnaðri skýrslu
Bandaríkjastjórnar. „Þau voru af-
leiðing af togstreitu þarlendra afla
179