Tímarit Máls og menningar - 01.08.1961, Blaðsíða 71

ERLEND TÍMARIT
því að það mál vakti lítinn áhuga, að' það
var litið á það sem aukaatriði, og að önnur
verkefni voru álitin stórum mikilvægari.
Uppbygging atvinnuveganna, endurhervæð-
ingin, og framar öllu baráttan við Sovétrík-
in voru hin nauðsynlegu verkefni, og öll
kröfðust þau samvinnu við nazista. í ljósi
þessara staðreynda verður hræsnin í lýð-
ræðisyfirlýsingum stjórnmálamannanna í
Bonn réttilega dæmd.
Þessu nœst segir Heinz Abosch nokkuð
jrá endurreisn nazista milli 1949 og 1958 og
telur upp ýmsa „stórkarla“ nazismans sem
komust ajtur í virSulegar stöSur: Krupp,
Flick, Globke. í málaferlunum 1958 voru
aSeins undirtyllur látnar sœta ábyrgS fyrir
glœpi nazismans. „ÞaS telst þyngrí sök aS
haja framkvœmt skipun en aS hafa gefiS
hana. ... Óbreyttir hermenn og undirfor-
ingjar eru dœmdir, en mjög fáir yfirforingf-
ar og alls enginn ráSherra. DómsmálaráS-
herra nazista Schlegelberger og saksóknarí
,,alþýSudómstólsins“ Lautz njóta hárra eft-
irlauna." Dómstóllinn sem ákveSur aS
Schlegelberger skuli veitt eftirlaun rökstyS-
ur ákvörSun sína meS því aS „hann hafi
ekki veriS sér þess meSvitandi að hann
gerði annað en það sem skyldan bauð“. Síð-
an segir höfundur:
Hið gerræðisfulla val sem kemur fram í
þessum málshöfðunum er engin tilviljun,
heldur í samræmi við meginhagsmuni borg-
arastéttarinnar. Ef dómstólarnir áttu að
uppræta nazismann hefðu þeir orðið að taka
til rannsóknar bandalag nazista og borgara-
stéttarinnar. Og sú rannsókn hefði ekki að-
eins snert liðna tíð heldur einnig vora daga.
Jafnvel málshöfðun gegn undirtyllum er
mjög sjaldgæfur atburður: það er reynt að
gera sem alira minnstan hávaða, því enginn
veit hversu færi fyrir hinum háttsettu að
öðrum kosti. Samkvæmt hinni alþjóðlegu
Sachsenhausen-nefnd hafa til að mynda að-
eins tveir böðlar verið dæmdir af tvö hundr-
uð sem kunnugt er um. Allir hinir fá að lifa
í friði. Dómstólamir eru alltaf seinir til;
þeir eru álíka varkárir eins og þeir ættu á
hættu að dæma saklausa. Þeir reyna að
teygja tímann, og þeim hefur orðið mikið
ágengt: frá 8. maí 1960 að telja eru allir
manndrápsglæpir fymdir, eftir fimm ár
verða morð fyrnd. Fritz Bauer, opinber sak-
sóknari í Frankfurt, upplýsir oss um þetta
atriði: „Flest mál hafa verið höfðuð út af
tilviljunarkenndum kærum einhvers vitnis
eða fórnarlambs. Ég veit ekki til að hinar
mörgu bækur um SS eða fangabúðirnar,
gerðabækur og gögn Númbergréttarhald-
anna hafi verið hagnýtt af opinberri hálfu.“
(Stimme der Gemeinde 22/1958.) Vér sjá-
um síðar að réttvísin gengur miklu ötulleg-
ar fram í því að dæma kommúnista eða þá
sem taldir eru kommúnistar.
Hverskonar formvastur og lögkrókar orka
sem hemlar á framkvæmd raunverulegs rétt-
ar. Til að geta dæmt er þörf vitna, en flest
fómardýrin voru myrt og geta því ekki bor-
ið vitni. Það er heppilegt fyrir böðlana
sem enn em á lífi, og hin vesturþýzka rétt-
vísi notar sér þá staðreynd. Þannig em
ákærurnar vanalega byggðar á örfáum glæp-
um, en fyrir flesta er látið óhegnt sökum
skorts á „vitnum". í Sachsenhausen vom
40.000 fangar drepnir. En í málaferlum sem
fóru fram í Dússeldorf i október 1960 var
aðeins stefnt fyrir 27 morð. Hver hirðir um
hin 39.973? Réttarforsetanum var meira í
mun að sannfæra menn um vilja sinn til að
gefa hinum ákærðu „sanngjörn tækifæri“.
Það var litið svo á sem sökin væri þyngri ef
fangabúðastjóri hafði sjálfur drepið mann
„án þess að vera skyldur til þess sem liðs-
foringi". Það er ábending um að virða her-
agann út í æsar: drepið, drepið, en hlýðnist
skipununum! Miklar umræður urðu um
eftirfarandi atvik: Meðan á hengingu stend-
ur slitnar snaran af hálsi hins dauðadæmda.
Dómsforsetinn fáraðist yfir því að fómar-
229