Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.03.1963, Page 78

Tímarit Máls og menningar - 01.03.1963, Page 78
MAGNÚS JÓNSSON Spjallað um kvikmindagerð í Ráðstjómarríkjunum T dag voru rúmlega 10 milljón manna í bíó í Sovétríkjunum. En síðastliðin tvö ár er þetta meðaltala kvikmindahúsagesta þar í landi dag hvem, árið um kring og fer vaxandi. Kvikmindirnar, sem þeir voru að sjá í dag — eru að sjálfsögðu margvíslegar og í þessum orðum langar mig til að segja ikk- ur frá nokkrum mindum, sem gerðar hafa verið nílega firir þessa áhorfendur. Já, firir þessa áhorfendur. Því má ekki gleima, að þær kvikmindir, sem gerðar eru í Sovétríkjunum hafa ákveðnu hlutverki að gegna, þær eru tæki til uppeldis eða einsog þeir segja sjálfir: „Mindir okkar eiga ekki aðeins að vera dægradvöl, þær verða að vera sannar þ. e. sína lífið einsog það er í þeim tiigangi að breita því — bæta það, í nafni mannlegrar hamingju.“ í Sovétríkjunum eru nú árlega fram- leiddar á annað hundrað leiknar mindir þ. e. venjulega tveggja tíma mindir — auk þess hundruð heimildarkvikminda og kvik- minda til kinningar og fræðslu um flókin vísindi og tæknimál. Til þess að við sjáum skírar, hvað er að gerast í kvikmindagerð í Sovétríkjunum nú á dögum skulum við aðeins iíta á sögu hennar. Við förum fljótt ifir og minnum á, að það sem ég drep á í stærstu dráttum er bísna flókið mál. Og sínu margbrotnara en einíaldar alhæfingar benda til. 1917 fóru ekki 10 milljónir manna dag- lega í bíó. Þeir höfðu öðru að sinna. Allt fram til ’22 áttu þeir í stirjöld. First borg- arastríð síðan stríð við innrásarlið fjöl- margra annarra þjóða. Þeir þóttust vissir um, að biltingin markaði aldahvörf ekki aðeins í sögu þeirra heldur og alls mann- kins. ICvikmindagerð var sama og engin, en nú hófust þeir handa um að biggja upp nítt samfélag manna. Og þar var kvikmindum svo sem öllum listgreinum markað hlut- verk: að vera til menntunar og uppeldis — til uppbiggingar. Og fólkið, sem hafði verið kúgað í svarta mirkri fáfræði og volæðis tók öil völd í sín- ar hendur og krafðist þess, að listin væri firir sig en ekki þröngan forréttindahóp. Það heimtaði auðskilda list. Og það fólk, sem hristi höfuðið ifir fljúgandi beijum og húsum á hvolfi á mál- verkum eftir Sjagall tii dæmis, svo ekki sé minnst á abstraktið — það setti ekki fram neinar ákveðnar kröfur um það, hvað væri auðskilið í kvikmindum, því þær áttu sér eingar hefðir — og það skildi strax, hvað vakti firir Eisenstein, svo dæmi sé tekið, þegar hann sínir í þeirri frægu mind Brin- drekinn Potemkin ekki annað af hermönn- um keisarans, en röðina af stígvélunum, sem þeir voru í. Stígvélum, sem marseruðu einsog sálarlaus vél — í þessum mindum skinjuðu áhorfendur strax tákn ruddalegs hernaðaranda heimsku og ofbeldis. Kvikmindagerð var scm sagt sú listgrein. 63
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.