Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.03.1963, Qupperneq 78

Tímarit Máls og menningar - 01.03.1963, Qupperneq 78
MAGNÚS JÓNSSON Spjallað um kvikmindagerð í Ráðstjómarríkjunum T dag voru rúmlega 10 milljón manna í bíó í Sovétríkjunum. En síðastliðin tvö ár er þetta meðaltala kvikmindahúsagesta þar í landi dag hvem, árið um kring og fer vaxandi. Kvikmindirnar, sem þeir voru að sjá í dag — eru að sjálfsögðu margvíslegar og í þessum orðum langar mig til að segja ikk- ur frá nokkrum mindum, sem gerðar hafa verið nílega firir þessa áhorfendur. Já, firir þessa áhorfendur. Því má ekki gleima, að þær kvikmindir, sem gerðar eru í Sovétríkjunum hafa ákveðnu hlutverki að gegna, þær eru tæki til uppeldis eða einsog þeir segja sjálfir: „Mindir okkar eiga ekki aðeins að vera dægradvöl, þær verða að vera sannar þ. e. sína lífið einsog það er í þeim tiigangi að breita því — bæta það, í nafni mannlegrar hamingju.“ í Sovétríkjunum eru nú árlega fram- leiddar á annað hundrað leiknar mindir þ. e. venjulega tveggja tíma mindir — auk þess hundruð heimildarkvikminda og kvik- minda til kinningar og fræðslu um flókin vísindi og tæknimál. Til þess að við sjáum skírar, hvað er að gerast í kvikmindagerð í Sovétríkjunum nú á dögum skulum við aðeins iíta á sögu hennar. Við förum fljótt ifir og minnum á, að það sem ég drep á í stærstu dráttum er bísna flókið mál. Og sínu margbrotnara en einíaldar alhæfingar benda til. 1917 fóru ekki 10 milljónir manna dag- lega í bíó. Þeir höfðu öðru að sinna. Allt fram til ’22 áttu þeir í stirjöld. First borg- arastríð síðan stríð við innrásarlið fjöl- margra annarra þjóða. Þeir þóttust vissir um, að biltingin markaði aldahvörf ekki aðeins í sögu þeirra heldur og alls mann- kins. ICvikmindagerð var sama og engin, en nú hófust þeir handa um að biggja upp nítt samfélag manna. Og þar var kvikmindum svo sem öllum listgreinum markað hlut- verk: að vera til menntunar og uppeldis — til uppbiggingar. Og fólkið, sem hafði verið kúgað í svarta mirkri fáfræði og volæðis tók öil völd í sín- ar hendur og krafðist þess, að listin væri firir sig en ekki þröngan forréttindahóp. Það heimtaði auðskilda list. Og það fólk, sem hristi höfuðið ifir fljúgandi beijum og húsum á hvolfi á mál- verkum eftir Sjagall tii dæmis, svo ekki sé minnst á abstraktið — það setti ekki fram neinar ákveðnar kröfur um það, hvað væri auðskilið í kvikmindum, því þær áttu sér eingar hefðir — og það skildi strax, hvað vakti firir Eisenstein, svo dæmi sé tekið, þegar hann sínir í þeirri frægu mind Brin- drekinn Potemkin ekki annað af hermönn- um keisarans, en röðina af stígvélunum, sem þeir voru í. Stígvélum, sem marseruðu einsog sálarlaus vél — í þessum mindum skinjuðu áhorfendur strax tákn ruddalegs hernaðaranda heimsku og ofbeldis. Kvikmindagerð var scm sagt sú listgrein. 63
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.