Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.05.1986, Qupperneq 14

Tímarit Máls og menningar - 01.05.1986, Qupperneq 14
Tímarit Máls og menningar stendur fyrir eilífð, talan tólf eru postularnir. Hitt er þó nærtækara að tengja þessa kvenmynd eilífðarinnar þeirri áttföldu braut sem búddatrú byggir á. Það kann að virðast fráleitt að tala um þessa bók í sömu andrá og nýja raunsæið, eða bók Guðlaugs Arasonar sem öðrum þræði er ætlað að vekja til umhugsunar um réttarstöðu fráskilinna feðra, eða kannski yfirleitt eitt eða annað; hvers vegna að vera svo sem að tala eitthvað um þessa bók? — réttast væri að þegja bara að loknum lestri hennar og láta sálu sína þenkja eða stara á til dæmis spýtu og segja ömm: „Góða kalla ég þá spotta sem liggja inn,“ segir Oktavía við skáldið sem orti til hennar ljóð og biður hann að þrástagast á þeim setningum í ljóði sínu sem höfðu góða spotta, eru ávísanir á raunverulegar kenndir en ekki glamur hefðarinnar. En — það er þessi trú að bókmenntir skuli bera fram göfugar hugmyndir sem réttlæti að einhverju marki þá áráttu skálda að vera sífellt að ljúga, telja fólki trú um eitthvað sem aldrei var, sú vitneskja nagar og eins gott að hægt sé að vísa til frambærilegrar ástæðu fyrir skröksögunum. Gildi bókmenntanna kemur þá að nokkru að utan; líkami sögunnar þarf að styðjast við hækju veruleikans. Vésteinn notar gáfu sína til þess að setja fram altækt hugmyndakerfi sem í þessu tilfelli er Zen-búddismi en var áður marxismi, nema munurinn er sá að fyrrnefnda kerfið skýrir allt með því að skýra ekkert. Og sá munur skiptir máli. Það hugsanakerfi sem Vésteinn hefur sökkt sér ofan í núna veitir honum miklu meira svigrúm til að skálda heldur en nokkurn tíma marxisminn enda mun vera meðal Zenbúddista rík hefð fyrir hrekkjalómasögum af svipuðu tagi og hér eru: fávís lærisveinn spyr til dæmis heimskulegrar spurningar — sem almenningi kann að þykja góð og gild að vísu — og meistarinn svarar í norður eða rýkur á lærisveininn og lemur hann eða gerir eitthvað annað af sjálfsprottinni djúpvisku til að opna augu hins. Hér er allt lagt upp úr þverstæðum, óútreiknanlegu framferði, afstæði tíma og rúms, óhöndlanlegri fegurð og oft er rækilega klippt á samband orðs og merkingarmiðs þess sem við göngum í daglegu lífi út frá. Og um leið er orðum mjög vantreyst sem merkingarbærum miðlum ein- hvers skírra, einhvers blárra, og listin getur ekki haft markmið í sjálfri sér, hún getur miðlað grun, bent á veg, það er allt og sumt: hún er ekki vegurinn. Eða eins og segir í áttundu sögu tólfta manns um hina stöðugu veislu bókmennta og lista sem Oktavía er hætt að sækja að staðaldri — gestgjafarnir hafa orðið: „Fleiri og fleiri setjast hér að, og við kunnum engin ráð til að sýna þeim framá að lyktin af því, sem hér er ekki, er ekki lyktin af því, sem er hér.“ (99). Margir tala um kollsteypur og kúvendingar hjá Vésteini. Þá er gengið út frá því að Gunnar og Kjartan og Eftirþankar fóhönnu hafi verið formúlu- bækur í anda sósíalrealismans eftir módernismann í Átta raddir úr pípulögn, 140
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.