Tímarit Máls og menningar - 01.05.1986, Qupperneq 90

Tímarit Máls og menningar
Málfríður ólst upp hjá föðurfólki sínu í Þingnesi í Bæjarsveit, en þangað
fór hún fárra vikna gömul. Minnist hún Onnu föðursystur sinnar sérlega
hlýlega, en við föður sinn virðist hún ekki hafa haft mikil tengsl. Víða í
skrifum hennar kemur fram þráin eftir föðurhúsum, og ef til vill fyrirgaf
hún föður sínum ekki að hafa látið hana frá sér. Hún segir svo um móður
sína: „Til er af henni mynd, og ógn kann ég vel við augnsvipinn . . . faðir
minn hafði verri svip til augnanna, það var deyfðarsvipur . . .“ Og áfram:
„Atrúnað held ég faðir minn hafi engan haft, nema hafi verið trúnaður á
goð . . . Aldrei fékk ég að vita hvaða átrúnað móðir mín hafði, ég heyrði svo
fátt eftir henni haft. Heimskt var þetta fólk að muna ekki neitt sem hún
sagði.“ (Sst. 22, 23)
Málfríður líkir æsku sinni við blómið helianthus, sólarblóm, sem vildi
ekki springa út í stofunni hjá henni í Þingnesi, „því leiddist að lifa og dó
óútsprungið. Svona leiddist mér einnig að lifa stundum í æskunni og fannst
ég ekki springa út. . . sálarkornið sem mér óx týndist mér, og vaknaði ég oft
við það með söknuði, að ég fann að farið var það sem aldrei varð bætt.“ (Sst.
55) Hún segir að í skrifum sínum megi ævinlega „grilla í þann harða kjarna
sem svo erfitt er að mylja. Það er jafnvel haldið að dauðinn muni ekki á
honum vinna.“ (Sst. 9)
Anna kenndi henni að lesa, lítilsháttar segist hún hafa lært að draga til
stafs, í reikningsmennt ekkert. Einnig var henni kennt að taka lykkju, sauma
krossspor og hekla. „Allt það sem ég lærði áður en ég varð sex ára, hefur
mér orðið tamt, en allt önugt sem reynt var að troða í mig síðar, og því held
ég það að börn skuli byrja skólanám tvæ- eða þrevetur og hafa lokið því
innan tólf ára eða fyrr, og að ekki megi kenna börnum of margt, en vel það
sem kennt er.“ (Sst. 69)
Á unglingsárum gekk hún einn vetur í skóla Sigurðar Þórólfssonar á
Hvítárbakka, en um 1920 fór hún í Kennaraskólann. I þá daga voru hlutföll
milli kynja í kennaramennt önnur en eru nú: „Við vorum þrjár, allar á
peysufötum, og Jóhannesi úr Kötlum þótti við gamlar og langaði ekki til að
dansa við okkur. Við vorum ámóta skikkanlegar sem við vorum svartklædd-
ar.“ (Sst. 222) Ekki nefnir hún hve margir skólabræðurnir voru, en þegar
þeir fóru í pontu og fóru að tala, þá lá við að henni sortnaði fyrir augum og
hún sypi hveljur, „því þetta voru svo lærðir menn, svo miklir menn, svo háir
menn, svo veltalandi, mjögtalandi, hraðtalandi, skýrttalandi, djúpthugsandi,
hraðhugsandi, velhugsandi, næmthugsandi, fagurhugsandi, æ, endalaust er
tungumálið, eins og vatnið í krana mínum . . .“ (Sst. 223)
Aldrei starfaði hún við kennslu og mun hugur hennar ekki hafa beinst til
slíkra hluta. Mun hefði átt betur við hana nám í völdum eftirlætisgreinum í
háskóla og þá sérstaklega í bókmenntum og sögu og þó einkum listasögu,
216