Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.05.1986, Side 132

Tímarit Máls og menningar - 01.05.1986, Side 132
Tímarit Máls og menningar hátt. Hér hefur tekist að gera viðtalsbók sem er bæði skemmtileg aflestrar og það sem meira er og nýnæmi á vorum tím- um, að hún hefur víðara gildi; — bæði fyrir athuganir á verkum þessara skálda og hinn almenni lesandi er eftir lesturinn einhverju nær um lífið og tilveruna. Páll Valsson NÝ LJÓÐ Þorsteinn frá Hamri: Ný Ijód Iðunn. Reykjavík 1985. 80 s. Eftir að hafa um aldarfjórðungsskeið gefið bókum sínum nöfn, sem eru hvert öðru skáldlegra, lætur Þorsteinn frá Hamri nú við það sitja að nefna þá síðustu Ný Ijóð. Ekki er þó hægt að koma auga á neina stefnubreytingu í ljóðagerð hans sem þessi nafngift gæti átt að tákna. Ný ljóð er reyndar sundur- leitari bók en Spjótalög á spegil, sem koma næst á undan, en hún á margt sameiginlegt bæði með henni og fyrri bókum Þorsteins. Hann sækir hér víða, sem löngum fyrr, innblástur eða kveikju til þjóðsagna og annarra menja um reynslu genginna kynslóða, og þó etv. umfram allt í tungutak þeirra í tali og skrifi. I kveðskap Þorsteins með þjóðsagna- minnum eða þjóðsagnablæ ber einatt mikið á æðruleysinu, norrænni karl- mennskudyggð umfram aðrar, en oft er því samfara hófstillt glettni, næmt skyn á skoplegar og einkennilegar hliðar á einstaklingum sem horft er á úr nokk- urri fjarlægð en þó með hlýju. Hvort tveggja, æðruleysið og glettnina, verður vitaskuld að skynja í ljósi ógnandi mynda sem víða er brugðið upp af til- veru í samtímanum. Þessi minni mæta okkur strax í upphafi. I fyrsta kvæði bókarinnar yrkir Þor- steinn um Tristan, rómantíska hetju og frægastan elskhuga. En Tristan Þor- steins virðist á dauðastundinni hafa gleymt hinni stóru ást sem réttlætti líf hans og dauða. Hann er líklega, eins og nútímamaðurinn, rændur blekkingu vonarinnar, treystir engu en bíður dauðans með sælublöndnum hrolli. Er Isodd bjarta þá horfin úr þessum heimi, eða hefur hún breyst í norn, hún líka? Kvæðið er nokkuð torrætt við fyrstu sýn en miðlar djúpri og samsettri tilfinn- ingu með þeirri nákvæmni sem er aðal góðra skálda. I næsta kvæði er glettnin hins vegar ráðandi. Þar segir frá As- mundi Atlasyni, karli sem getið er um í Landnámu. Hann ann ekki öðrum að njóta með sér og fórnar glaður öllum félagsskap, „varðsveinn vökull vistabúrs í Helju“. Sá sem nennir að fletta upp í Landnámu fær í kaupbæti að vita að maðurinn átti eina af þeim konum sem reistu skála um þjóðbraut þvera. Þetta er svo sem ekki geðfelldur maður, hvorki í Landnámu né hjá Þorsteini, en mynd hans er skýr og dregin af hlutlægni. Eiginlega háþróuð kómík, því þrátt fyrir allt þykist ég skynja í kvæðinu skilning og vott af hlýju: þetta er nú til í okkur öllum. Seinfært yrði og torfært gegnum Ný Ijóð ef einhver skil ætti að gera hverju ljóði, og er bókin þó ekki mjög þykk. Þar eru innan um kvæði sem mér finnst erfitt að grynna í, eins og skáldið muldri illskiljanleg orð í barm sér, svo maður nýtur varla annars en hins djúpa og hlýja róms, sem ekki ber þó að vanmeta. Sem dæmi skal ég nefna þriðja kvæði bókar- 258
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.