Dagrenning - 01.02.1952, Qupperneq 42

Rússneska stjórnin reyndi, árið 1944 og
aftur árið 1946, að fá framgengt endurskoðun
samningsins, í þeirn tilgangi að koma á
rússnesk-norskri samstjórn á Spitzbergen og
leyfa Rússum að korna þar upp, ásamt Norð-
mönnum, varnarstöð. Norðmenn höfnuðu
þessu.
Árið 1947 kornu Rússar aftur til hinna
skemmdu nárna sinna. Þeim hefur nú verið
breytt í vel víggirtar herbúðir, sem enginn
framandi fær aðgang að. Þó er það augljóst,
að um mjög litla námustarfsemi er þar að
ræða.
Verkfræðingamir, sem þar eru, eru fæstir
námuverkfræðingar, þótt svo sé látið í veðri
vaka. Þar er M. V. D.-flokkur, nokkrir veður-
fræðingar, flugmenn og flugvallaverkfræð-
ingar. Af óbreyttu starfsliði eru einungis um
tíu af hundraði námuverkamenn. Allt eru
þetta ungir menn á herskyldualdri. Sumir
eru verkfræðingar, aðrir eru valdir foringjar
úr deildum M. V. D.
sjs
Rússarnir hafa góð tæki til að gera ná-
kværnt og fullkomið landabréf af eynni. Sam-
kvæmt staðhæfingu íbúa evjarinnar þvkir
fullvíst, að Rússar séu að koma sér þar upp
A'eðurathuganastöð og flugvelli.
Rússnesk skip, sem koma með reglulegu
millibili, með það að vfirvarpi að lesta kol,
eru hlaðin varningi, sem þegar í stað er flutt-
ur til verkbóla sovétnámanna. Sumir íbú-
anna segjast liafa séð málmþvnnur, sem hægt
sé að nota í bráðabirgðabryggjur. Þeir hafa
einnig séð miklar birgðir af olíu og vélar,
sem geymdar eru í námugöngum, sem hætt
er að virkja.
Þá hafa og sézt miklar birgðir af tækjurn
til útvarps og veðurathugana. Og að minnsta
kosti tvær námugryfjur eru notaðar sem
vopnageymslur og eru þar skotvopn af öll-
urn stærðum.
Þessi hernaðarundirbúningur liefur valdið
miklum óróleika meðal íbúanna. Þeir benda
á, að engin tök séu á að koma í veg fvrir, að
Rússar leggi undir sig eyjuna, hvenær sem
þeirn þóknast. Þeir hafa þegar herafJa þar.
Svo virðist, sem eitthvað sé að gerast þama,
sem vert sé að gefa gætur að. 1 rauninni væri
þörf á að rannsaka allar eyjarnar á þessu
svæði.“
❖
Grein þessi talar sínu rnáli, og ef eitthvað
svipað er ástatt á Svalbarða eins og hér er
lýst er ekki að furða þótt nokkur ókvrrð sé
bæði í Noregi og víðar út af þessu máli.
Rússar svöruðu orðsendingu Norðmanna
frá 30. okt. aftur 12. nóvember. Ekki hefur
innihald þeirrar orðsendingar heldur verið
birt, en í amerískum fréttum frá 13. nóvern-
ber segir, „að seinasta orðsending Rússa til
Norðmanna vegna vama Svalbarða og Bjarn-
arevjar hafi vakið feyki athygli bæði í Lond-
on og Washington.“ Hvers \'egna vakti hún
slíka athygli og rneðal hverra? Formælandi
brezku stjórnarinnar segir, „ að Bretar fagni
því að Svalbarði og Bjarnarey hafi engar her-
vamir eins og að samkomulagi varð 1920,“
en í bandarískum fréttum segir: „í Banda-
ríkjunum eru nrenn þeirrar skoðunar, að
Rússar hafi nú valið þá leið til árása á Atlants-
hafsbandalagið að vekja ugg hjá hverju aðild-
arríki Rrir sig.“
HVERS VEGNA FÓR GERHARDSEN?
Daginn eftir að Rússar afhentu þessa orð-
sendingu gerðist næsta óvæntur atburður i
Noregi: Gerliardsen forsætisráðherra Norð-
manna sagði af sér forsætisráðherraembætt-
inu og vék úr ríkisstjóminni. Því var opin-
berlega lýst vfir að Gerhardsen segði ekki af
sér af „stjórnmálalegum“ heldur „persónu-
legum“ ástæðum. Sú skýring, sem til þessa
hefir fengizt á afsögn Gerhardsens, að hann
hafi verið orðinn þrevttur, er engurn þeim
36 DAGRENN ING