Uppeldi og menntun - 01.06.2015, Blaðsíða 9

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 24(1) 2015 9
LOFTUR GUTTORMSSON
MeNNTavíSiNdaSviði HáSkóLa íSLaNdS
Aðdragandi þemanáms í Kennaraháskóla
Íslands: Átakaþáttur í sögu kennara-
menntunar 1975–1978
Rakinn er sögulegur aðdragandi þess að þemanámsskipan var tekin upp í Kennaraháskóla
Íslands (KHÍ) haustið 1978, sjö árum eftir að menntun grunnskólakennara hafði verið færð upp
á háskólastig. Af hálfu stjórnvalda hafði verið stefnt að því að löggjöf um grunnskóla og um KHÍ
héldust í hendur en ýmsar ytri aðstæður og hefðarfesta torvelduðu stjórnendum og starfsliði skól-
ans að móta námsskipan er svaraði kröfum um virka þekkingaröflun og samþættingu kennslu-
greina og uppeldisfræði. Þetta leiddi til langvinnrar óánægju og andófs af hálfu nemenda sem
kröfðust með vaxandi þunga virkra námshátta og uppeldis- og kennslufræðivæðingar (peda-
gógiseringar) kennaranámsins. Ágreining nemenda og skólastjórnar á tímabilinu 1975–1978
var reynt að leysa skref fyrir skref með því að móta farvegi fyrir samstarf nemenda og kennara að
þróun nýrra náms- og kennsluhátta. Hvössust urðu átökin skólaárið 1977–1978 en þau enduðu
með samkomulagi um nýja náms- og kennsluskipan, hið svonefnda þemanám. Nemendaandófið
í KHÍ á seinni helmingi áratugarins skapaði skilyrði fyrir því að upphafleg áform um samhliða
umbætur á grunnmenntun í landinu og almennri kennaramenntun náðu brátt fram að ganga.
Efnisorð: Kennaramenntun, andóf nemenda, þemanám, samþætting, námskrár-
breytingar
inn gang Ur
Haft er fyrir satt að fram eftir síðustu öld hafi umbætur í fræðslumálum gengið
hægt (Fragnière, 1980); undan þessu var kennaramenntun ekki þegin nema síður
sé. Breytingar á henni vildu einatt fylgja hægt á eftir umbreytingum á hinu almenna
fræðslukerfi (Imig og Switzer, 1996). Sé miðað við lagasetningu í menntamálum á
þriðja aldarfjórðungnum ásannast þetta á Norðurlöndum að undanskildu Finnlandi
(Gyða Jóhannsdóttir, 2008; Kallós og Selander, 1993, bls. 211–216; Simola, 1993, bls.
161–168) og Íslandi. Hér á landi vildi svo til að ný löggjöf var sett um kennaramenntun
(Lög um Kennaraháskóla Íslands nr. 38/1971) þremur árum áður en frumvarp til laga
Uppeldi og menntun
24. árgangur 1. hefti 2015