Uppeldi og menntun - 01.06.2015, Blaðsíða 12

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 24(1) 201512
AðdrAgAndi þemAnáms í KennArAhásKólA íslAnds
tímaröð samkvæmt hefðbundinni sagnfræðilegri aðferð. Áhersla er lögð á að draga
fram hvernig málsaðilar – skólastjórn, kennarar og nemendasamfélagið – brugðust
við óvæntum uppákomum og leituðu lausna á deiluefnum og árekstrum, ekki síst
eftir leiðum sem formlegar leikreglur gerðu ekki ráð fyrir.
Þessi sögulega frásögn kann m.a. að verða þeim umhugsunarefni sem vinna nú, um
fjörutíu árum síðar, að framkvæmd nýlega settra laga um kennaramenntun á Íslandi.
Velta má fyrir sér t.d. hvað veldur því að nemendur í kennaradeild Menntavísindasviðs
eru nú, að því er virðist, heldur afskiptalitlir um námsskipulag miðað við það sem
gerðist þegar KHÍ var að slíta barnsskónum. Hvað veldur: allt annar tíðarandi, ger-
breytt náms- og kennsluskipan eða er nú ólíkt betur en þá séð fyrir aðild kennaranema
að ákvörðunum sem varða skipan og framkvæmd náms og kennslu?
starfssKilyrÐi fyrstU árin
Fyrstu árin eftir gildistöku laga um KHÍ bar stofnunin fremur svipmót hins gamla
kennaraskóla en nýrrar skólastofnunar á háskólastigi. Fyrsta starfsárið (1971–1972)
hafði hún á að skipa sex lektorum, auk Brodda Jóhannessonar sem var kjörinn rektor,
og á hinu næsta bættust við þrír lektorar, ásamt einum prófessor í uppeldissálfræði (ÞÍ.
Fundur skólaráðs 24. janúar 1973, bls. 13; sjá enn fremur Gyðu Jóhannsdóttur, 2006); að
undanteknum prófessornum, Þuríði J. Kristjánsdóttur, komu allir þessir kennarar úr
röðum þeirra sem höfðu áður verið fastráðnir við Kennaraskóla Íslands. Lektorarnir
fullnægðu hluta kennsluskyldu sinnar við námsbrautir gamla skólans fram til skóla-
ársins 1973–1974 (sjá töflu bls. 13). Meðal fyrstu verkefna þeirra, auk kennslunnar, var að
semja námskrár fyrir einstakar kennslugreinar (ÞÍ. Deildarkennarafundur 23. febrúar
1973, bls. 129) og útfæra þar með skipulag og starfshætti í samræmi við hina breyttu
lagalegu stöðu kennaramenntunarinnar. Árangur þessa skipulags- og mótunar-
starfs birtist í reglugerð 1974 (Reglugerð fyrir Kennaraháskóla Íslands nr. 175/1974;
ÞÍ. Deildarkennarafundur 12. janúar 1972, bls. 117) – um svipað leyti og fyrstu skráðu
nemendur í KHÍ luku B.Ed.-prófi – og leysti af hólmi bráðabirgðareglugerð frá 1971
(Reglugerð fyrir Kennaraháskóla Íslands námsárið 1971–72 nr. 207/1971). Að þessu
leyti voru þrjú fyrstu árin tími uppbyggingar- og skipulagsstarfs. Við þessar aðstæður
sat rannsóknarþátturinn í starfi kennaranna allmjög á hakanum (Gyða Jóhannsdóttir
2006); raunar var nokkuð óljóst, samkvæmt 42. gr. reglugerðarinnar frá 1974, hvert
vera skyldi vægi þessa þáttar í starfi lektora.
Taflan, sem sýnir skiptingu nemenda í KHÍ fyrstu starfsár skólans, ber með sér að
menntun stúdenta til B.Ed.-prófs var fremur aukageta en höfuðverkefni stofnunarinn-
ar. Stúdentar í B.Ed.-námi voru aðeins lítið brot af heildarfjölda nemenda í skólanum.
Samkvæmt bráðabirgðaákvæði laganna (Lög um Kennaraháskóla Íslands nr. 38/1971,
24. gr., 1–3 tl.) áttu nemendur, sem skráðir voru í Kennaraskóla Íslands 1969 eða fyrr,
svo og stúdentar skráðir í skólann fyrir gildistöku laganna, rétt á að ljúka námi sam-
kvæmt lögum um KÍ frá 1963. Þá var skólanum einnig skylt að starfrækja mennta-
deild (þar sem útskrifaðir kennarar gátu lokið stúdentsprófi eftir eins árs nám) og
framhaldsdeild fyrir starfandi kennara samkvæmt þessum sömu lögum. Skólanum