Uppeldi og menntun - 01.06.2015, Blaðsíða 18

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 24(1) 201518
AðdrAgAndi þemAnáms í KennArAhásKólA íslAnds
Sú jákvæða reynsla sem fékkst að ýmsu leyti af starfi samráðsnefndanna mun hafa
haft visst yfirfærslugildi, þ. e. gert kennara viljugri til að hafa samráð við nemendur
um markmið, efnisval og vinnubrögð í einstökum greinum svo sem reglugerð (19. gr.)
gerði ráð fyrir. Frá þessu voru þó undantekningar sem ollu langvarandi ýfingum milli
hlutaðeigandi kennara og nemenda (Haukur Viggósson og Gísli Ásgeirsson, 1977;
Helgi Árnason, 1977; ÞÍ. Skólaráðsfundur 17. maí 1978, bls. 188).
Í þeim umræðum og samstarfi sem tókst með nemendum og kennurum varð ljóst að
andóf hinna fyrrnefndu gegn tímasóknarkvöð var birtingarmynd almennari óánægju
með kennsluhætti í skólanum. Ætla má, þegar til lengri tíma er litið, að þýðingarmesti
ávinningur „júnídaganna“ 1975 hafi verið að hinir beinu aðilar skólasamfélagsins,
nemendur og kennarar, mættust á sameiginlegum vettvangi til að tjá viðhorf sín og
óánægju (eftir atvikum), kryfja vandamál náms og kennslu í skólanum – sem eru alla
jafnan samskiptavandamál öðrum þræði – og leita sameiginlega úrbóta. Á þennan
hátt var lagður grunnur að vissu trúnaðartrausti sem hékk þó á köflum á veikum
þræði.
Á næstu misserum var haldið áfram formlegu samstarfi nemenda og kennara að
ýmsum verkefnum. Eitt þessara verkefna var að leysa úr hnút „mætingamálsins“
sem skólaráð hafði fengið nefnd kennara og nemenda til meðferðar. Nefndin efndi til
skoðanakönnunar um það og að tillögu hennar samþykkti skólaráð að tilraun yrði
gerð með að fella niður tímasóknarskyldu á vorönn skólaársins 1975–76 (ÞÍ. Skólaráðs-
fundur 1. október 1975, bls. 126). Fékkst heimild menntamálaráðuneytisins til þessa
í námsgreinum og -þáttum sem ljúka átti með prófi (ÞÍ. Skólaráðsfundur 4. febrúar
1976, bls. 137). Annað samstarfsverkefni var að halda ráðstefnu (haustið 1976) með
nýlega brautskráðum kennaranemum frá KHÍ í því skyni að kanna hvernig námið
hefði nýst þeim í starfi sem og að vinna að því að fá bætta starfsaðstöðu við KHÍ (ÞÍ.
Skólaráðsfundur 3. mars 1976, bls. 139, og 20. október 1976, bls. 154). Að frumkvæði
Kennarafélags KHÍ var einum kennsludegi í nóvember 1976 varið til að ræða um kjör
og starfsskilyrði kennara og annarra opinberra starfsmanna. Var nemendum boðin
þátttaka í þessum umræðum enda höfðu þeir áður stofnað til fundar með fulltrúum
kennarasamtaka um málefni stéttarinnar (Málfundur um kennarafélögin og kjaramál
kennara, 1977). Af þessari samvinnu kennara og nemenda við KHÍ spruttu sameigin-
legar álitsgerðir sem sendar voru stjórnvöldum og kennarasamtökum í janúar 1977,
m.a. „Staða og hlutverk kennara í grunnskóla“ og „Starfsaðstaða við Kennaraháskóla
Íslands“ (Álitsgerð I, 1977; Álitsgerð II, 1977). Hvöt að þessum aðgerðum var m.a.
tortryggni kennarasamtaka í garð KHÍ sem nú var farinn að útskrifa kennaraefni með
B.Ed.-gráðu en þeim var raðað í hærri launaflokk en kennurum með próf frá KÍ (Gyða
Jóhannsdóttir, 2001, bls. 166–167; Ólafur J. Proppé, Sigurjón Mýrdal og Bjarni Daníels-
son, 1993, bls. 139). Til að fylgja eftir kröfu um launajöfnuð allra grunnskólakennara
neituðu hinir síðarnefndu öðru hverju á tímabilinu 1976–1978 að taka við kennara-
nemum í æfingakennslu (Elín Stephensen, 1978).