Uppeldi og menntun - 01.06.2015, Blaðsíða 46

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 24(1) 201546
reynslA æTTleiddrA bArnA á íslAndi AF sKólUm Og sAmFélAgi
Börnin virðast öll vera ánægð í kjörfjölskyldum sínum og eiga gott tengsla- og
stuðningsnet í stórfjölskyldum sínum. Þetta styður fyrri niðurstöður rannsóknarinnar
sem bentu til þess að um mjög sterka foreldra væri að ræða sem veittu börnum sín-
um góðan stuðning (Elsa S. Jónsdóttir og Hanna Ragnarsdóttir, 2010). Einnig er þetta
samhljóða niðurstöðum rannsókna fræðimanna sem telja að ættleiðing geti stuðlað
að farsælum þroska barna sem hafa verið skilin frá kynforeldrum sínum við fæðingu
(Dalen og Theie, 2012; Johnson, 2002; Stams o.fl., 2000) og að ættleiddum börnum
vegni yfirleitt vel í kjörfjölskyldum sínum og námi (Dalen, 2005; Dalen og Rygvold,
2006; Lindblad o.fl., 2009; Rushton o.fl., 2013) eins og áður er nefnt.
Af niðurstöðum að dæma virðast börnin almennt vera ánægð með skólana og
kennarana. Eitthvað er um námserfiðleika í hópnum en þau börn sem á stuðningi
þurfa að halda virðast fá góðan stuðning og eru almennt vaxandi námsmenn. Mörg
þeirra eru einnig mjög virk í margvíslegu frístundastarfi, svo sem íþróttastarfi og tón-
listarnámi. Raaska og félagar (2012) hafa bent á að flest ættleidd börn frá barnaheimil-
um nái að vinna upp þroskatruflanir hjá kjörfjölskyldum sínum. Slíkt virðist almennt
hafa gerst hjá börnunum í rannsókninni. Einnig benda niðurstöður rannsóknarinn-
ar til þess að í flestum tilvikum sé námsárangur barnanna góður, en niðurstöður
rannsóknar Dalen og Rygvold (2006) þar sem þær báru saman námsárangur barna
ættleiddra frá Kína við námsárangur sambærilegra norskra barna bentu einnig til þess
að enginn munur væri á frammistöðu þessara barna.
Niðurstöður rannsóknarinnar benda til þess að flest barnanna hafi náð mjög góð-
um tökum á íslensku. Að skipta um málumhverfi virðist því ekki hafa haft áhrif á mál-
þroska þeirra, enda voru þau flest mjög ung við ættleiðinguna og málþroski því stutt á
veg kominn. Rannsóknir hafa sýnt að sterk tengsl eru milli málþroska og sjálfsmyndar
barna (Hanna Ragnarsdóttir, 2008; James og Woll, 2004; Mills, 2004) og að börn sem
eiga annað móðurmál en málið sem er ríkjandi í skóla og samfélagi geti upplifað jaðar-
stöðu (Brooker, 2002; Hanna Ragnarsdóttir, 2008, 2011; Hernandez, 2004; Nieto, 2010).
Í rannsókninni virðast börnin flest hafa mjög sterka og vel mótaða sjálfsmynd og þau
virðast ekki upplifa jaðarstöðu. Sum barnanna geta þess þó að þau séu spurð um útlit
sitt og uppruna og jafnvel strítt. Flest segjast bregðast við því sjálf og að það sé í góðu
lagi. Að sögn kennaranna eru sum barnanna mjög sjálfsörugg í umfjöllun sinni um
upprunann og hafa fengið góðan undirbúning og fræðslu heima fyrir til að takast á
við forvitni og stríðni. Niðurstöður rannsóknar Mohanty og Newhill (2011) með 100
ættleiddum asískum ungmennum bentu til þess að stuðningur við félagsmótun og
aðlögun drægi úr tilfinningu ungmennanna fyrir því að þau væru jaðarsett og yki
sjálfsvirðingu þeirra. Börnin í rannsókninni fá góðan stuðning á heimilum og í skólum
og virðast því almennt ekki upplifa jaðarsetningu. Einnig benda niðurstöðurnar til
þess að börnin eigi flest vin eða vinahópa tengda skólum eða frístundastarfi, auk þess
sem hópar stúlkna frá Kína sem ættleiddar voru á sama tíma hittast reglulega með
foreldrum sínum.
Eins og áður er getið virðist sjálfsmynd barnanna í rannsókninni í flestum tilvikum
vera sterk og þau virðast vera ánægð með lífið og tilveruna. Þau virðast flest hafa náð
að fóta sig vel í íslensku samfélagi og skólum. Nú þegar unglingsárin nálgast munu
þau e.t.v. takast á við enn frekari áskoranir er þau velta fyrir sér sjálfsmynd sinni út