Uppeldi og menntun - 01.06.2015, Blaðsíða 17

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 24(1) 2015 17
lOFTUr gUTTOrmssOn
svokallaðir svigatímar í þeim kjarnagreinum sem höfðu flestar kennslustundir til um-
ráða, svo og í valgreinum. Í stað þess að nemendur fylgdust í þessum tímum með
skipulegri kennslu fengu þeir þá nú til umráða til sjálfstæðrar verkefnavinnu enda
ættu þeir kost á leiðsögn kennara. Með þessu móti fækkaði kenndum vikustundum
um 3–5 eftir misserum.
Í öðru lagi: Tvístrun og sundurbútun námstímans, einkum á 1. námsári þar sem
einungis kjarnagreinar voru á dagskrá. Á þessu námsári voru á stundaskrá nemenda
sjö bóklegar og þrjár verklegar greinar, að leikfimi meðtalinni. Af þessum ágalla var
sniðið með tvennu móti: annars vegar með því að þjappa saman á 2. misseri námsins
kennslu í þeim kjarnagreinum sem aðeins fáeinar ársvikustundir voru ætlaðar til og
höfðu hingað til verið kenndar á báðum misserum 1. námsárs; hins vegar með því að
láta nám í valgreinum hefjast á 2. misseri námsins í stað 3. misseris eins og reglugerð
gerði ráð fyrir. Þessi breyting var jafnframt talin forsenda þess að bót fengist á enn
öðrum ágalla á námsskipaninni sem var:
Í þriðja lagi: Ófullnægjandi tengsl milli náms í kennslufræði „þekkingargreina“ í
kjarna (sem áttu einkum að búa kennaranema undir bekkjarkennslu í grunnskóla)
og æfingakennslu sem hófst ekki að marki fyrr en á 2. námsári. Til þess að kenning
og starf gætu að þessu leyti farið saman þótti ráðlegt að færa hluta af kennslutíma
íslensku, stærðfræði og kristinfræði yfir á seinni misseri námsins þegar æfingakennsla
væri í gangi. Rúm til þess fékkst, eins og áður segir, með því að færa valgreinanámið
fram. Í sama skyni, þ.e. til þess að styrkja tengsl kenningar og starfs í kennslufræði,
var ákveðið að þungamiðja almennrar kennslufræði yrði á 2. námsári (3.–4. misseri)
en fagkennslufræði skyldi tengjast æfingakennslu í valgreinum á 5. misseri.
Hér hefur verið lýst í grófum dráttum helstu breytingum á námsskipan sem sam-
staða náðist um vorið 1975. Þær hnigu mjög að því að uppeldisfræðivæða (pedagóg-
isera) kennaranámið, einkum með því að efla hlut kennslufræði og styrkja tengsl þess
við grunnskólann, verðandi starfsvettvang kennaranema. Breytingarnar voru síðan
samþykktar á fundi skólastjórnar í júní 1975 (ÞÍ. Skólastjórnarfundur 23. júní 1975, bls.
118. Fskj. „Hugmynd að stundaskrá fyrir árganga í KHÍ“). Breytingarnar voru yfirleitt
þess eðlis að þær samrýmdust heimildarákvæði í 11. gr. reglugerðar.
Um framkvæmd þeirra breytinga sem samráð kennara og nemenda um kennslu í
einstökum greinum leiddi til er erfitt að alhæfa. Nemendur höfðu kvartað undan því
að þeir hefðu ekki átt aðild að námskrárgerð sem unnið hafði verið að allt frá því að
skólinn tók til starfa og var misjafnlega langt á veg komin eftir greinum þegar hér var
komið sögu. Drög að samfelldri námskrá fyrir skólann birtust haustið 1975 og túlk-
aði talsmaður nemenda þau sem svar kennara „við kröfum um bættan skóla“ (Lars
Hans Andersen, 1975, bls. 5). Í samráðsnefndunum urðu nemendur nú í fyrsta skipti
virkir þátttakendur í endurskoðun námskráa. Ef marka má þær breytingar, sem ýmsar
þeirra tóku við þessa endurskoðun, t.d. í íslensku og félagsfræði/sögu, var stefnt að
verulega breyttum námssamskiptum; dregið skyldi úr hlut fyrirlestra í kennslunni til
þess að skapa svigrúm fyrir umræðu- og verkefnatíma í smærri hópum – og var það í
samræmi við „svigatímahugmyndina“ sem áður getur.