Uppeldi og menntun - 01.06.2015, Blaðsíða 19

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 24(1) 2015 19
lOFTUr gUTTOrmssOn
aÐDraganDi ÞEManáMs
Þótt breytingar þær sem gerðar voru á námsskipan og kennsluháttum í KHÍ 1975 hafi
bætt úr ýmsum áberandi ágöllum miðuðust þær allar við meginreglu faggreindrar
kennslu. Til marks um þetta eru m.a. þær ráðstafanir sem gerðar voru til að draga úr
tvístringi námsins á 1. námsári: kennslugreinum á hvoru misseri var fækkað með því
að færa saman kennslutíma nokkurra greina eftir misserum og með því að hefja nám
í valgreinum á 2. misseri. Þótt með þessu væri stefnt að því að efla tengsl ákveðinna
þekkingargreina og kennslufræði þeirra höfðu umbæturnar hvergi í för með sér sam-
þættingu, þ.e. að stofnað væri til innbyrðis tengsla tveggja eða fleiri sjálfstæðra greina
með því að beina sjónarhorni þeirra að ákveðnum viðfangsefnum eða úrlausnarefnum.
Eftir tveggja ára reynslu af hinni endurbættu kennsluskipan skólaárin 1975–1977
tók að gæta óþreyju meðal nemenda eftir róttækari breytingum á kennsluháttum í
skólanum. Ríkari reynslunni frá 1975 voru nemendur nú orðnir virkari og gagnrýnni
í afstöðu sinni til eigin náms og til starfshátta í grunnskólum. Setning grunnskóla-
laga 1974 og útgáfa aðalnámskrár grunnskóla 1976 höfðu eflt mjög áhuga margra
þeirra á mennta- og uppeldismálum, starfskjörum kennara og samtökum þeirra
(Guðbjörg Pálsdóttir og Rúnar Sigþórsson, 1978, 5. og 6. kafli). Nemendasamfélagið
hafði líka eflst mjög þegar hér var komið sögu; á þetta við um fjölda nemenda sem og
félagslíf þeirra og samskipti innbyrðis. Skólaárið 1974–1975 voru skráðir nemendur
í B.Ed.-námi 175 en aftur á móti 336 í upphafi skólaárs 1977–1978. Á sama tímabili,
frá skólaárinu 1974–1975 til 1977–1978, fjölgaði stöðugildum fastráðinna kennara úr
13 í 21; þ. á m. voru þrjár prófessorsstöður (Gyða Jóhannsdóttir, 2006). Vísbendingu
um eflingu nemendasamfélagsins gefur blaðaútgáfa á vegum þess. Áður er getið hins
fjölritaða málgagns, Snepils. Haustið 1977 hófu fyrirliðar nemenda að gefa út tímarit
undir nafninu Höður: Skólamálablað nemendaráðs K.H.Í. Komu út þrjú tölublöð af því,
þar af tvö árið 1978. Einstaka kennarar við skólann lögðu reyndar blaðinu til efni.
Vert er að taka fram að aðild B.Ed.-nema að nemendaráði var ekki skyldubundin
heldur valfrjáls, gegn gjaldi. Haustið 1976 höfðu 40–50% nemenda, misjafnlega margir
eftir námsárum, greitt félagsgjald. Öllum nemum var aftur á móti frjálst að sækja
fundi ráðsins; þótti gott ef 20–30 nemendur sóttu fund (Um fyrirkomulag nemenda-
ráðs – föðurleg áminning, 1977, bls. 3). Af þessum sökum er örðugt að segja til um að
hvaða marki ályktanir ráðsins og afstaða spegluðu viðhorf nemenda almennt.
Fyrst í stað beindist gagnrýni nemenda að slælegri framkvæmd af hálfu kennara
á ýmsum greinum reglugerðar sem lutu að samstarfi og samráði um skipulagningu
námsins. Gagnrýni af þessu tagi kom fram á fundi sem nemendur 1. námsárs héldu
með hlutaðeigandi kennurum í janúar 1977 (Fundur nemenda á 1. ári og kennaraliðs
KHÍ 27.1. '77, 1977; Kröfugerð nemenda á 1. ári, 1977; ÞÍ. Fundur 27. janúar 1977, bls.
160). Nemendur lögðu þar fram kvörtunarskjal í átta liðum; m.a. var kvartað undan
ófullnægjandi skipulagningu kennslu og framsetningu fyrirlestra; skorti á samráði við
nemendur um gerð námsáætlana og efnisval sem og undan slælegri framkvæmd reglu-
gerðarákvæða um kennslu. Á skólaráðsfundi í júní 1977 ítrekuðu fulltrúar nemenda
aðfinnslur sínar með því að óska eftir frekari þátttöku og aðild að gerð námskráa og
kennsluáætlana (ÞÍ. Skólaráðsfundur 25. júní 1977, bls. 170).