Uppeldi og menntun - 01.06.2015, Page 39

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 24(1) 2015 39
hAnnA rAgnArsdóTTir
Rannsóknir á Íslandi
Nokkrar rannsóknir hafa verið gerðar á Íslandi með ættleiddum börnum og fjölskyld-
um þeirra og virðist niðurstöðum þeirra almennt svipa til niðurstaðna framangreindra
erlendra rannsókna.
Ingibjörg Margrét Magnúsdóttir (2014) gerði rannsókn árið 2012 með sex foreldra-
pörum sem eiga samtals tólf ættleidd börn. Markmið rannsóknarinnar var að kanna
þjónustuþörf barna sem ættleidd eru erlendis frá til Íslands þegar þau hefja grunn-
skólanám og hverjar hugsanlegar sértækar þarfir þeirra eru. Niðurstöður rannsóknar
Ingibjargar leiddu m.a. í ljós að reynsla og upplifun fyrir ættleiðingu geti haft áhrif
á líf ættleiddra barna í langan tíma eftir ættleiðingu og að æskilegt sé að fylgjast vel
með þáttum svo sem tilfinningalegri og félagslegri vegferð, málþroska og almennri
námsframvindu hjá ættleiddum börnum á fyrstu árum grunnskólans. Rannsóknin
leiddi einnig í ljós að vísbendingar eru um að máltaka ættleiddra barna gangi almennt
vel og að börnin nái ágætum tökum á daglegu máli, en að ástæða sé til að ætla að þau
eigi heldur erfiðara með skólamálið.
Meistaraverkefni Snjólaugar Elínar Sigurðardóttur (2012) fjallar um kjörfjölskyldur
ættleiddra barna af erlendum uppruna á Íslandi. Markmið rannsóknarinnar var að
afla þekkingar á reynslu og aðstæðum þessara fjölskyldna til að auka skilning á stöðu
hópsins í íslensku samfélagi. Snjólaug lagði í rannsókn sinni áherslu á að kanna reynslu
kjörforeldra af því að ættleiða barn af erlendum uppruna og að skoða sambandið milli
undirbúnings, fræðslu og stuðnings að ættleiðingu lokinni og líðanar fjölskyldna.
Helstu niðurstöður rannsóknar Snjólaugar eru þær að kjörfjölskyldur á Íslandi hafa,
líkt og kjörfjölskyldur í öðrum löndum, ákveðna sérstöðu meðal fjölskyldna og lýtur
sérstaðan að tilurð fjölskyldnanna, reynslu og fortíð kjörforeldra og kjörbarna sem og
hinu mikilvæga en jafnframt krefjandi uppeldis- og umönnunarverkefni kjörforeldr-
anna. Að mati Snjólaugar kallar þessi sérstaða á sértæk úrræði af hálfu samfélagsins
í formi sértækrar undirbúnings- og uppeldisfræðslu og stuðningsþjónustu. Snjólaug
telur að undirbúningsfræðsla fyrir væntanlega kjörforeldra uppfylli ekki fræðslu-
þörf allra foreldra og þörf sé á áframhaldandi þróun og útfærslu hennar og annarrar
fræðslu.
Í rannsókn Jórunnar Elídóttur (2013) þar sem rafræn spurningakönnun var send til
tíu telpna sem ættleiddar voru frá Kína var leitast við að skilja hvað telpurnar teldu
mikilvægt við þau tengsl og uppruna sinn og greina hvað þeim fyndist um að vera
ættleiddar frá Kína. Í greininni er m.a. fjallað um tvímenningarlega félagsmótun ætt-
leiddra barna. Niðurstöður rannsóknar Jórunnar benda til þess að flestar telpnanna
séu stoltar af uppruna sínum og áhugasamar um hann og tengsl við upprunalandið.
Einnig benda niðurstöðurnar til þess að foreldrar þeirra styðji við tengslin.